SERIE
Seizoen vijf van de doorgaans zeer amusante detectiveserie Monk kan gerust de geschiedenis ingaan als het jaar van de gimmick. De ene na de andere high-profile vondst na de andere duikt immers op. Is het niet dat de geniale maar excentrieke detective tijdelijke blindheid moet verduren, dan is het wel een plotse jobverandering als privé-detective, butler of basketbalcoach. Op papier zijn het allemaal intrigerende ideeën, die vele humoristische pistes openen voor het personages, maar de makers gaan zo wel voorbij aan datgene wat de belevenissen van Adrian Monk, Natalie Teeger en het politiekorps van San Francisco uniek maakt: hun herkenbaarheid. Die wordt – zeker in de eerste acht episodes – immers al te vaak opgeofferd voor de gemakkelijke, voorspelbare grap. Ja, het levert leuke taferelen op wanneer Monk een wekenlange vuilnisstaking moet verduren, maar als dat alles is wat je hebt om een aflevering aan op te hangen, vraag je wel heel veel geduld van je publiek.

Gedurende de eerste helft van seizoen vijf lijkt het kortom alsof alle goede ideeën opgebruikt zijn en de makers genoegen nemen met steeds absurdere variaties op Adrian Monks fobieën. Van een detective met problemen wordt hij dan ook meer een ergerlijke clown, waarbij de sympathie voor het personage vervangen wordt door chronische apathie. Niet enkel de scenaristen zijn daar echter verantwoordelijk voor. Zelfs Tony Shalhoub, dé rots in de branding van de serie, faalt geregeld in zijn interpretatie van het personage. Mr. Monk and the Big Game is een uitstekend voorbeeld. Hier is hij te veel de populistische Charlie Chaplin, te weinig de even trieste als lachwekkende Buster Keaton. Ook Shalhoubs doorgaans fantastische mimiek laat het in deze en andere episodes afweten. Je zou de acteur er zelfs van verdenken regelmatige botoxinjecties in zijn voorhoofd te planten om alle emotie te bannen.

De relatieve verwaarlozing van het centrale karakter wordt gelukkig goedgemaakt door een prima invulling van de nevencast. Traylor Howard heeft er de voorbije twee seizoenen eigenhandig voor gezorgd dat Bitty Schram nog slechts een verre herinnering is en bewijst zich meer en meer als een waardige Ying t.o.v. Shalhoubs Yang. Luitenant Randy Disher verliest iedere aflevering wel een stel IQ-punten, Jason Gray-Stanford maakt hem sympathie genoeg om hem zijn domheden te vergeven. Zelfs Stanley Kamels occasionele rol als Monks psychiater wordt uitgediept in de loop van de reeks. En het personage van kapitein Stottlemeyer treedt in seizoen vijf meermaals memorabel naar de voorgrond, vooral dankzij een innemende vertolking van Ted Levine. Een hele reeks bekende en minder bekende gastacteurs draaft naar goede gewoonte op om lijk dan wel moordenaar te spelen. Het meest in het oog springen een allesbehalve Hobbitachtige performance van Sean Astin, een aandoenlijk optreden van Dan Hedaya als Monks vader en een prachtige sardonische vertolking van de onderschatte komiek Andy Richter. Maar dé ster onder de gastacteurs is Stanley Tucci, als een acteur die Monk moet imiteren voor een filmadaptatie van een van diens zaken. Het handvol scènes waarin hij in Monks huid kruipt is Tucci bijzonder geloofwaardig als doublure. Hilarisch is ook een veredelde cameo van Alice Cooper.

Ieder seizoen van Monk wordt in de Verenigde Staten opgedeeld in twee aparte segmenten. Acht episodes worden in de zomer uitgezonden, acht in de winter. En daar doet seizoen vijf zijn voordeel mee. Want de neerwaartse spiraal van het eerste segment wordt omgebogen in de tweede helft. De afleveringen stralen opnieuw de dynamiek uit van Monks beste dagen, de moordzaken intrigeren en de karakters worden weer naar hun essentie herleid. Wat gedurende de eerste helft van het seizoen dan ook op het langzaam creatief doodbloeden van een unieke reeks leek, krijgt in de tweede helft een miraculeuze heropstanding. Het is te hopen dat die creatieve renaissance ook in het zesde en zevende seizoen zich doorzet, zodat alle Monk-fans een aangename trip naar de onvermijdelijke honderdste aflevering te wachten staat.



AFLEVERINGEN
61. Mr. Monk And The Actor
Een film is in de maak die een van Monks meest beruchte zaken naar het witte doek zal brengen. Daarom houdt de acteur die Monk zal vertolken zich een tijdje op in de buurt van de detective. Diens inlevingsvermogen is echter zo sterk dat hij niet enkel Adrians tics en neuroses overneemt, maar ook zijn obsessie over Trudy’s dood. En dat kan zware gevolgen hebben voor het oplossen van een nieuwe moordzaak.

62. Mr. Monk And The Garbage Strike
De vuilnismannen van San Francisco staken al weken en het vuilnis stapelt zich op in de straten. Adrian Monk is een depressie nabij, zeker als de vakbondsleider zelfmoord pleegt en daarmee de onderhandelingen tijdelijk opschort. Wanneer de detective aanwijzingen vindt dat de vakbondsleider vermoord is, staat hij voor een dilemma. Erkennen dat het moord is, staat gelijk met een verlengde vuilnisstaking, een diagnose van zelfmoord zou een einde aan de stinkende vuilniszakken op straat dichterbij brengen.

63. Mr. Monk And The Big Game
Natalies dochter Julie is een verdienstelijke basketter en haar schoolteam staat vlak voor een belangrijke regionale finale. Net dan wordt hun coach echter geëlektrocuteerd in de douches. Een ongeluk, denkt iedereen, maar Monk vermoedt vuil spel. In een poging om de zaak verder te onderzoeken, accepteert Natalie tijdelijk de taak van basketcoach. Haar assistent wordt Monk, die voor het eerst in zijn leven de kans wil grijpen een beker te winnen.

64. Mr. Monk Can’t See A Thing
Bij een overval op een brandweerkazerne krijgt Adrian Monk een chemische stof in zijn ogen gegooid. De zuren hebben zijn netvlies zodanig beschadigd dat hij tijdelijk blind is, zonder de zekerheid dat hij ooit nog kan zien. De detective is er eerst het hart van in dat hij de foto’s van zijn Trudy wellicht nooit nog zal aanschouwen, maar ontdekt ook al snel dat gezichtsverlies een positief effect heeft op zijn fobieën. De grote vraag is echter of de blindheid ook zijn speurzin aantast.

65. Mr. Monk, Private Eye
Natalie overtuigt Monk om het eens te proberen als privé-detective. Een groot succes is haar voorstel echter niet. De enige klant die zich aanbiedt is immers een vrouw die de man wil opsporen die een deuk achterliet in haar wagen. Maar naarmate Adrian zich dieper vastbijt in de zaak raakt hij er meer door gefascineerd. En dat kan slechts één ding betekenen: er is moord in het spel.

66. Mr. Monk And The Class Reunion
Een klasreünie levert niet bepaald gelukkige herinneringen op voor Adrian, wiens naam bij weinigen nog een belletje doet rinkelen. De enige die zich om hem bekommert zijn Trudy’s oude kamergenote en haar man. Die laatste was er zelfs al maanden op gebrand om de detective te ontmoeten. Monk vindt dat vreemd, zeker wanneer blijkt dat het officiële reüniespeldje gevonden werd op de plaats van een moord. Is een van zijn ex-klasgenoten een koelbloedige doder?

67. Mr. Monk Gets A New Shrink
Wanneer zijn kuisvrouw dood wordt aangetroffen in zijn praktijk stopt dr. Kroger met zijn job omdat hij vreest dat een van zijn patiënten verantwoordelijk is voor de moord. Adrian Monk doet er alles aan om hem van gedacht te doen veranderen, gedraagt zich als een stalker, maar dr. Krogers besluit staat vast. Slechts één optie rest Monk. Bewijzen dat de dader geen patiënt was.

68. Mr. Monk Goes To A Rock Concert
Monk vergezelt kapitein Stottlemeyer wanneer die op een rockconcert op zoek gaat naar zijn rebelse tienerzoon. Niet veel later wordt in een mobiel toilet het lijk van een roadie aangetroffen. De doodsoorzaak lijkt een overdosis te zijn, maar die ballon doorprikt Monk al snel, ook al betekent dit dat hij de komende uren modder, halfnaakte zwetende jongeren en snoeiharde muziek zal moeten verdragen tijdens het moordonderzoek.

69. Mr. Monk Meets His Dad
Het is Kerstmis en voor het eerst in veertig jaar neemt Monks vader contact op met de detective. Hij werkt als een trucker en nodigt zijn zoon om enkele dagen samen met hem het land rond te reizen om kerstcadeautjes aan weeskinderen te verdelen. Monk krijgt echter argwaan wanneer hij de onlogische reisroute onder ogen krijgt. Het vermoeden groeit dat de baas van zijn vader verantwoordelijk is voor moord.

70. Mr. Monk And The Leper
Een melaatse neemt contact op met Adrian Monk om te voorkomen dat hij na een verdwijning van zeven jaar officieel dood wordt verklaard. De detective staat hier afkerig tegenover, maar Natalie maant hem aan zijn fixatie op melaatsheid achter zich te laten. Wanneer ze dat zelf in de praktijk moet zetten, vertoont ze echter zelf vooroordelen over de ziekte. En ondertussen dreigt een hebzuchtige vrouw met moord weg te raken. Deze aflevering werd oorspronkelijk uitgezonden in zwart-wit om een film noireffect te bekomen. Op de dvd staat de episode echter in kleur. Voor een optimaal kijkplezier kan je dus misschien beter alle tinten wegfilteren uit het beeld.

71. Mr. Monk Makes A Friend
Een wonder geschiedt: Adrian Monk heeft een goede vriend gevonden, iemand die zijn excentriciteiten tolereert en dag in dag uit met hem optrekt. Monk kon niet blijer zijn, maar Natalie en Stottlemeyer hebben argwaan. Ze zien de goede vriend immers aan voor iemand die het op Monks geld heeft gemunt. Weten zij veel dat hij feitelijk een veel ergere misdaad op zijn kerfstok heeft.

72. Mr. Monk Is At Your Service
De politie van San Francisco kondigt voor de komende vier jaar een aanwervingstop aan, wat zou betekenen dat Monks rehabilitatie in het korps op de lange baan geschoven wordt. Hij neemt dr. Krogers advies over een carrièrewending dan ook ter harte en aanvaardt een job als butler bij een oude vriend van Natalie. Maar ook daar achtervolgen moord en misdaad hem.

73. Mr. Monk Is On The Air
De echtgenote van een populaire maar boertige radiopresentator sterft door verstikking. Een ongeluk met een gaskraan vermoedt iedereen, maar Monk is ervan overtuigd dat de presentator een aandeel heeft in haar dood. Helaas heeft hij het perfecte alibi: op het moment van haar dood was hij live in de ether. Om zijn moordtheorie te onderbouwen, moet de detective bovendien als fel geplaagde gast opdraven in de show van de radiomaker.

74. Mr. Monk Visits A Farm
Na een desastreuze arrestatie van een drugdealer gooit Randy Disher de handdoek in de ring en trekt hij zich terug op de boerderij van zijn pas overleden oom. Al snel contacteert hij echter Monk, want hij denkt dat de dood van zijn oom geen zelfmoord was maar moord. Zeer tegen zijn zin trekt de detective naar de stoffige, van beesten vergeven boerderij in een poging de zaak op te helderen.

75. Mr. Monk And The Really, Really Dead Guy
De vrees rijst date en seriemoordenaar actief is in San Francisco wanneer een straatmuzikant op zes manieren tegelijk vermoord wordt en de dader met een nieuw slachtoffer dreigt binnen de 36 uur. Stottlemeyer en Monk moeten een deel van hun juridische bevoegdheden afstaan aan een hightech FBI-team. Maar wie is het meest accuraat in het vinden van de moordenaar? De elektronische gadgets of Monks simpele, analoge speurneus?

76. Mr. Monk Goes To The Hospital
Na een neusbloeding belandt Adrian Monk in het hospitaal, waar hij prompt over het lijk struikelt van een eminente dokter. Hij werd vermoord met de zuurstoffles van een bedlegerige tachtiger die fysiek niet in staat was om de drieste daad te plegen. Monk tracht zich dus te concentreren op andere verdachten, maar dat is niet eenvoudig omdat hij ervan overtuigt is dat zijn bloedneus wel eens een hersenbloeding kon zijn.



BEELD EN GELUID
Het vierde seizoen van Monk betekende een stevige stap in de goede richting voor de beeldkwaliteit, maar de vijfde reeks moet weer een klein stapje achteruit zetten. Kleurenweergave en scherpte blijven weliswaar op hetzelfde niveau, maar het contrast vertoont enkele lancunes. Misschien heeft het feit dat het beeld van de Franse, gedubde versie werd gebruikt (zichtbaar door de Franstalige generieken) daar wel iets mee te maken. Het geluid blijft een constante: heldere dialogen worden enigszins stokken in de wielen gestoken door een mix die soms verwarrend en ongefocust is.

EXTRA’S
Geen bonussectie te bekennen in dit vijfde seizoen. En dat terwijl onze vrienden in regio 1 wél een stel leuke extra’s voorgeschoteld kregen.

CONCLUSIE
Het vijfde seizoen van Monk is het zwakste tot op heden. De scenaristen hebben immers meer oog voor opvallende verhaalgimmicks dan voor intrigerende karakterontwikkeling. Gelukkig vindt het creatieve team in de laatste acht afleveringen een tweede adem, zodat er alsnog genoeg te genieten valt met de defectieve detective. Beeld en geluid zijn degelijk van kwaliteit, maar een bonussectie ontbreekt.