FILM
Vondeling Mowgli (Bruce Reitherman) wordt bij gebrek aan alternatieven - de vondelingenschuif was nog niet uitgevonden - opgevoed door een roedel wolven in de jungle van India. Wanneer hij volwassen wordt, heeft tijger Shere Khan (George Sanders), die geen mensen in zijn gebied duldt, gezworen de jongen een kopje kleiner te maken. Zijn waakzame beschermer, panter Bagheera (Sebastian Cabot), ziet geen ander alternatief meer dan Mowgli terug te brengen naar waar hij thuishoort: bij de mensen. Mowgli ziet de dingen enigszins anders en doet alle moeite om in de jungle te blijven. Zijn gedrag wordt nog wat aangemoedigd door lapzwans Baloo de beer (Phil Harris), maar hij ondervindt de gevaren van de jungle al snel aan den lijve: de hypnotiserende slang Kaa (Sterling Holloway) ziet hem als 'n lekker hapje, de apen van King Louie (Louis Prima) willen van hem het geheim van het vuur weten en Shere Khan zit hem danig dicht op de hielen.




Jungle Book was de laatste animatiefilm waarvoor Walt Disney nog zelf de productie deed, voor hij in 1966 overleed. Het uiteindelijke resultaat op het grote witte doek in 1967 heeft de man niet meer mogen aanschouwen. Velen beschouwen dit, mede omdat het het laatste echte wapenfeit van Walt was, als één van de hoogtepunten van het oeuvre van de legendarische filmmaker, maar het scenario is er eentje met horten en stoten waarin eigenlijk slechts één gebeurtenis, de tocht van Mowgli naar het mensendorp, voortdurend wordt onderbroken door niet allemaal even ter zake doende onverwachte ontmoetingen en een blijkbaar schier oneindige kroegentocht die Mowgli en Baloo ondernemen. Oorspronkelijk zou Bill Peet zich alleen over het scenario ontfermd hebben, maar artistieke meningsverschillen deden hem de deur achter zich dichtslaan en Jungle Book ging terug naar de ontwerptafel, ditmaal met een team scenaristen aan de teugels. Aan de rijkdom van Rudyard Kiplings boek wordt wat afbreuk gedaan door het verhaaltje te intens te larderen met hippe muziek - of wat hip was op het einde van de jaren '60; de gieren zijn bijvoorbeeld met hun kapsel duidelijk een parodie op de Beatles. Wie het dus niet begrepen heeft op personages die om de haverklap in liedjes uitbarsten, zal zich aan deze prent zeker ergeren, want de toch wel overgeforceerde muzikale nummers zetten bij momenten een serieuze rem op het verhaal: nadat King Louie te horen krijgt dat Mowgli geen moer over het geheim van het vuur weet, blijft hij nog minstens drie minuten lang doorzingen. Laat ons wel wezen, de meeste lyrics van Jungle Book ontbeert het pijnlijk aan taalkundige spitsvondigheden die we in andere films wel terugvinden en er wordt op los gescat bij gebrek aan een serieus rijmwoordenboek. Echt goede vondsten zitten er niet in en er is nauwelijks sprake van een slapstickgehalte, misschien uitgezonderd de scène waarin King Louie Mowgli eerst op één en dan op twee bananen trakteert. Toch is de animatie van Jungle Book echt wel mooi en rijk, met veel aandacht voor achtergronden en personages, alhoewel er duidelijk ook kantjes worden afgelopen om de kosten te drukken, want Jungle Book ontstond, om het nog voorzichtig uit te drukken, niet onder het meest gunstige financiële gesternte. Scènes zoals die waarin Kaa zich opvouwt als een harmonica en de olifanten die elkaar tegen de kont lopen, worden schaamteloos twee keer gebruikt - zij het af en toe in spiegelbeeld. Maar de film is uiteraard met middelen van 1967 gemaakt en dus ziet de jungle in bijvoorbeeld Tarzan er een stuk indrukwekkender uit en dan is het ambachtelijke aan deze film toch ook charmerend genoeg. Ook wordt Shere Khan niet volledig als de slechterik naar voren geschoven - al bij al beperkt zijn optreden zich tot een vijftal minuten - wat jammer is, want zijn door en door slecht karakter, ingegeven door reële angst voor het feit dat de mensen uiteindelijk superieur zijn aan zijn gezag, biedt mogelijkheden. De personages zijn nochtans niet zo innemend als bijvoorbeeld een Cruella De Vil in 101 Dalmatians; het spirituele kantje van Shere Khan uit het boek is grotendeels verdwenen ten voordele van een bordkartonnen schurk, en meer dan de nobele wilde uit het boek van Kipling is Mowgli in de film een vervelend ongehoorzaam ettertje waar je niet veel sympathie voor kan opbrengen. Positief is de manier waarop Sterling Holloway de compleet abjecte Kaa ten tonele voert, een archetype dat Reitherman later nog eens zou hergebruiken in Robin Hood, maar ook hier weer is de wijze python die in Kiplings werk oorspronkelijk niet als antagonist maar als protagonist wordt opgevoerd, een verkleuterde en overgesimplificeerde versie. De commentaar als zou Louis Prima als King Louie zijn rol invult als een raciaal stereotype is weer zo'n dooddoener van hetzelfde soort mierenneukers dat Kuifje In Afrika voor de rechtbank wil laten verbieden wegens racisme. Jungle Book is kids stuff waar je niet veel tegen in kan brengen, maar waarvan je ook niet echt kan volhouden dat die een meerwaarde voor volwassenen heeft.



BEELD EN GELUID
Net zoals bij Robin Hood en de nog op dvd te verschijnen reissue van The Aristocats is er echter weer een flinke uitschuiver gebeurd op gebied van beeld. De transfer is weliswaar mooi opgekuist, de kleuren zijn goed op punt gesteld en alhoewel het contrast wat naar de donkere helft overhelt is bijvoorbeeld de mate waarin bijna de potloodafdrukken aan te wijzen zijn indrukwekkend, de print is van 1.37:1-Academyformaat teruggebracht naar 1.78:1 door boven- en onderaan stukken weg te laten vallen. Voor de bioscoopvertoning werd dit formaat inderdaad gebruikt, maar dat neemt niet weg dat sommige scènes er "gedrongen" uitzien, waarbij er een stuk hetzij hoofd bovenaan, hetzij benen onderaan buiten beeld vallen. Net zoals bij Robin Hood is het geen uitgemaakte zaak wat nu de bedoelde aspect ratio van de film was, maar in de rijke decors van deze film is het op sommige ogenblikken wel echt storend. Ten opzichte van de Warner-release zijn de kleuren een stuk scherper - vooral het nachtelijke blauw oogt veel mooier - en is er véél minder ruis te zien.

De opnieuw gemasterde Dolby Digital 5.1-audiotrack is evenwichtig en helder, maar surroundgewijs valt er in de jungle van Mowgli niet veel te beleven, zodat een goeie mono- of 2.0-track ook al meer dan voldoende was geweest en de meerwaarde van een 5.1-track bijzonder beperkt is. Het is zelfs een beetje zonde dat er niet een klein beetje plaats is gemaakt om de originele audiotrack bij te voegen, al was het maar om de vergelijking te kunnen maken.



EXTRA'S
Voor de commentaartrack op disk 1 werden componist Richard Sherman, voormalig kindacteur Bruce Reitherman - zoon van de regisseur - en animator Andres Deja voor de microfoon gehaald. Waar Reithermans bijdrage zich beperkt tot het ophalen van anekdotes en Deja de film meer vanuit een professioneel oogpunt bekijkt, is Shermans bijdrage de meest waardevolle. Er worden ook audiofragmenten tussengevoegd met bijdragen van oudere Disney-medewerkers zoals Ollie Johnston. Voor elke platina-editie wordt er weer eens een verwijderde scène (7 min.) opgegraven die meestal het niveau van het storyboard niet overstegen is. Ditmaal wordt er een extra personage, een neushoorn, geïntroduceerd, die uit de film werd geschrapt omdat Walt twee narratieve comic relief scenes na elkaar - de neushoorn en de gieren - niet zag zitten. Even klassiek op de platina-edities is dat één of ander modern groepje van hoogst irritante tienersterretjes één van de originele muzieknummers mag komen vermassacreren. Die twijfelachtige eer is ditmaal weggelegd voor I Wanna Be Like You. Verder is het mogelijk om de liedjes uit de film apart te selecteren, al dat niet met karaoke-ondertiteling. De muzieknummers van de film waren overigens oorspronkelijk van de hand van ene Terry Gilkyson, wiens bijdragen ter elfder ure werden geschrapt ten voordele van de Sherman Brothers; enkel The Bare Necessities is van de originele score overgebleven; hoe de andere liedjes klonken, kan U horen in een aparte bijdrage (21 min.) song selection, maar de technische kwaliteit hiervan is, om het in het Engels te zeggen, as is. Disk 1 sluit af met een promofilmpje (4 min.) voor één of ander door Disney gesponsord wildedierenproject, The Disney Wildlife Conservation Fund

Hebben we nog geen spelletjes gehad? Die zijn uiteraard op disk 2 te vinden onder de noemers Baloo's Virtual Singin' Jungle Cruise en Fun With Language Games. Acht spelletjes is echt wel overkill; meer woorden willen we er niet aan vuil maken. In Disney Junglepedia (14 min.) zien we wat natuurdocumentairebeelden van echte beren en olifanten, speciaal voor de kindjes die nooit van achter de tv komen om zeg maar de dierentuin eens te bezoeken. Making of The Jungle Book is dan met 46 minuten de eerste écht interessante featurette. We zien onder meer hoe Bill Peet na de striemende kritieken op The Sword In The Stone gedefenestreerd werd. Interviews met scenaristen, componisten en de hedendaagse generatie Disney-regisseurs zoals Brad Bird, wisselen elkaar af en bieden een mooie kijk achter de schermen. Hoe Peets versie er zou hebben uitgezien kunnen we ongeveer afleiden uit de kortere documentaire Disney's Kipling (15 min.) die toch verhaalsgewijs wat beter scheen samen te hangen, onder meer met een beter uitgewerkt thema over Mowgli's kennis van het vuur. Brad Bird was op het moment van uitbrengen van Jungle Book 11 en zijn kijk op de film, samen met die van enkele animatoren en filmhistoricus Jone Canemaker, wordt getoond in The Lure Of The Jungle Book (9 min.). Wat er van Bruce Reitherman is geworden zien we in Mowgli's Return To The Wild (5 min.); het antwoord op deze vraag is overigens "een natuurfilmregisseur". Van key animators Frank Thomas en Ollie Johnston bestaan er nog een paar korte interviewfragmenten die in Frank & Ollie (4 min.) aan elkaar worden geplakt terwijl ze het over de animatie van Mowgli en Baloo hebben. Een rijke schat aan galerijen met tekeningen, foto's en promotiemateriaal sluit deze disk af.



CONCLUSIE
Jungle Book is té simplistisch van opzet om bij de betere Disneyfilms te worden gerekend, alhoewel de animatie soms wel charmant is. De technische kwaliteit van deze uitgave is netjes, zij het met de voetnoot dat over de correctheid van beeldverhouding kan worden gediscussieerd.