FILM
Kan het, een film over aids die niet in zelfbeklag en overdreven sentiment vervalt? Les Témoins doet alvast een verdienstelijke poging. De film speelt zich af in de jaren 1984 en 1985: de periode waarin voor het eerst onheilspellende berichten overwaaiden uit de Verenigde Staten over een mysterieuze ziekte die vooral huis hield in het homomilieu. In Frankrijk trekt de jonge Manu zich daar niets van aan. Vrolijk fladdert hij van vriendje naar vriendje. Dankzij een oudere vriend komt hij in contact met de ogenschijnlijk norse en homofobe politier Mehdi. Niet veel later hebben ze een geheime seksuele relatie. Na enkele maanden wordt Manu echter ziek. Hij blijkt besmet met het HIV-virus en verbreekt alle banden met Mehdi en met allen die hem lief zijn. Mehdi bekruipt inmiddels de angst dat ook hij de ziekte heeft opgelopen en misschien heeft overgedragen op zijn echtgenote.

Les Témoins is niet vies van een cliché op zijn tijd – twee protagonisten leren elkaar kennen op een cruiseplek voor homo’s, opera en prostitutie duiken geregeld op – maar regisseur André Téchiné verpakt die in een structuur en montage die fris en anders aanvoelt. Zo opent de prent als een op hol geslagen TGV: gefragmenteerde scènes volgen elkaar tegen een hels tempo op, personages ratelen de dialogen af alsof het een eerste lezing van het script betreft en de cineast stoort zich niet aan het uitdiepen van setting of sfeer. Een recept voor een ramp, denk je in die eerste tien minuten, maar om onverklaarbare redenen helpt de afstandelijke aanpak je net om gemakkelijk in het verhaal te stappen. Téchiné serveert namelijk een eerlijke visie op de aidsproblematiek, zonder franjes of vooroordelen – een zeldzaamheid in een medium dat 24 maal per seconde ligt – en intrigeert zo de kijker.



Die eerlijkheid vertaalt zich in een sobere regie. De cineast poogt slechts af en toe te manipuleren met zijn beeldvoering en laat de kijker zelf zijn conclusies trekken. De tijdsgeest van de jaren tachtig dwaalt als een spook door de film, zonder zich te fel op te dringen, waardoor Les Témoins zowel een periodefilm lijkt als een tijdloze zedenschets. De ongedwongen vertelstijl wordt slechts onderbroken door een geforceerde structuur, waarin de plot wordt opgedeeld in drie segmenten en waarvan het begin steeds met een titelkaart wordt getoond. Dit voegt een onaangenaam snuifje pretentie toe aan de film en doorbreekt de zorgvuldig opgebouwde montage. Ook de hoge frequentie van (partiële) naaktscènes is een kwestie van ‘ars gracia artis’.

De personages worden nooit volledig geloofwaardige karakters omdat het scenario hen vooral positioneert als stereotypen: de zorgeloze jonge homo, de autoriteitsfiguur die niet uit de kast durft te komen, het hoertje met het gouden hart, de oude bok op zoek naar een jong blaadje. Dat je alsnog met hen meeleeft, is het gevolg van een goede casting. Vooral Johan Libéreau springt in het oog als Manu. De jongen is relatief onervaren in het acteervak maar maakt dat goed met een ongekunsteld enthousiasme. Michel Blanc evolueert van een belangrijk nevenpersonage naar de onbetwiste held van de prent. Die overgang blijft echter trouw aan het karakter dat hij kneedt. Sami Bouajila hield een César over aan zijn vertolking van policier in seksuele tweestrijd maar zijn emoties komen vaak te getelefoneerd over. De vrouwenrollen in Les Témoins dienen enkel om de plot voort te stuwen of het isolement van de mannen te doorbreken. Kortom, Emmanuelle Béart noch Julie Depardieu laten een grote indruk na.

Vreemd genoeg kan je hetzelfde zeggen over de film. Hoewel je tijdens het bekijken langzaam wordt meegezogen in een koud maar interessant verhaal, blijft Les Témoins niet lang rondspoken in de geest. Regisseur Téchiné nodigt je daar ook min of meer toe uit: hij creëerde een einde dat al het voorafgaande negeert en herbegint alsof de personages nooit iets tragisch is overkomen. Het leven gaat door en tijd heelt alle wonden. Ditmaal wordt de boodschap niet sentimenteel gebracht, maar extreem zakelijk. Misschien kan een beetje extreme pathos in een film over aids dan toch geen kwaad?



BEELD EN GELUID
In het handvol duistere scènes is de film soms wat beperkt qua scherpte, contrast en grain. Maar dat is het enige dat je de dvd-transfer kan aanwrijven. De beelden ogen helder, kleurrijk, scherp en gaaf. De soundtrack staat vreemd genoeg enkel in de vorm van een stereospoor op de schijf, terwijl zowel de bioscoopversie als de Franse editie toch een DD 5.1 aanbieden. De aangeboden track klinkt echter kraakloos en helder en zet de boxen voldoende aan tot dynamiek om je in het verhaal te sleuren.

EXTRA’S
Deze dvd bevat geen extra’s. Wel start de disk met enkele cross-promotionele trailers.

CONCLUSIE
Les Témoins is een interessante film over de begindagen van de aidsepidemie. De regisseur kiest een koele, afstandelijke aanpak die verfrissend is maar er ook voor zorgt dat de prent even snel vergeten als bekeken is. Enkele goede acteerprestaties blijven wel hangen. Zowel beeld als geluid halen een uitstekend niveau. Extra’s bevat de disk niet.