FILM
"Alweer een director's cut?", hoor ik u zeggen. Inderdaad, Wolfgang Petersens verfilming van de epische strijd van de Griekse geallieerde krachten tegen de stadsstaat Troje omdat één van hun prinsen per se met de vrouw van één van de Griekse koningen wilde kunnen vogelen, hebben we al uitgebreid beschreven in de bespreking van de special edition van Troy. Deze bespreking is essentieel een herneming van de bespreking van de 2-disc dvd, die we eerder reeds betitelden als de director's cut. We kijken even na voor u of de film een aanschaf op Blu-ray waard is.

De oorlogszuchtige koning Agamemnon (Brian Cox) is bezig met de vele kleine Griekse koninkrijken één voor één aan zijn gezag te onderwerpen. Alleen de oninneembaar geachte vesting van Troje blijft een doorn in zijn oog. Hij krijgt eindelijk een aanleiding om Troje de oorlog te verklaren wanneer Paris (Orlando Bloom), de jongste prins van Troje, op bezoek bij Agamemnons broer Menelaos (Brendan Gleeson), diens bloedmooie vrouw Helena (Diane Kruger) schaakt. Alhoewel de koning van Troje, Priamus (Peter O'Toole) wéét wat voor onheil hij hiermee aanricht, ontvangt hij Paris en zijn broer Hector (Eric Bana) met de nodige egards en gunt hij zijn jongste zijn recentste verovering. Agamemnon willigt het verzoek van Menelaos om wraak in, en mobiliseert een gigantisch leger van Griekse koninkrijken die allemaal onder zijn bevel vechten. Om de strijd te kunnen beslechten, hebben ze echter de hulp nodig van de legendarische krijger Achilles (Brad Pitt), die aan niemand horig is en alleen maar vecht om eeuwige roem te verwerven. Hij laat zich overhalen om mee te vechten met het argument dat, als de grootste oorlog aller tijden gaat worden uitgevochten, hij alleszins van de partij moet zijn. Hij doet wel alle moeite van de wereld om zijn geliefde neef Patroclos (Garrett Hedlund) zo ver mogelijk van het strijdtoneel te houden.

Bij de landing op de Trojaanse stranden vernielen de soldaten van Achilles een heiligdom van Apollo, doden de priesters, en schaken priesteres Briseis (Rose Byrne), nicht van Hector en Paris. De Trojanen zien dit als een rechtstreekse belediging aan de god Apollo, en menen de goden aan hun kant te hebben. Om onnodig bloedvergieten te vermijden stelt Paris voor te duelleren met Menelaos om de hand van Helena. In het gevecht krijgt Paris een roemloos pak slaag, en zonder de interventie van zijn broer Hector, die Menelaos doodt, zou hij het duel niet overleefd hebben. Maar dan komt de ware aard van Agamemnon boven, en hij begint met de belegering van Troje. Achilles heeft zich uit de strijd teruggetrokken omdat Briseis hem door Agamemnon is afgenomen en als verzetje aan zijn soldaten is gegeven. Achilles, die in een donkere profetie over zijn eigen lot gelooft bij afloop van dit drama, houdt zich afzijdig, maar de opeenvolgende gebeurtenissen dwingen hem tot actie. De Trojanen houden echter goed stand, en het is pas nadat de schrandere koning Odysseus (Sean Bean) van Ithaka het plan opvat om soldaten naar binnen te smokkelen in een houten paard, dat de strijd zich in het voordeel van de Grieken keert.

Met 156 minuten was de gewone cinemaversie al een behoorlijk lange zit, en met 196 minuten wordt deze director's cut er natuurlijk niet eenvoudiger op om uit te zitten zonder minstens één toiletpauze. De film is er niet beter of slechter op geworden, en mijn oordeel over de theatrical cut was al redelijk mild voor een film die nu niet echt de beste kritieken aller tijden heeft mogen incasseren, maar de director's cut bevat véél, véél meer sex and gore. Aan de lijn van het verhaal werd niets substantieels (en zelfs dat laatste woord mag u wegdenken) veranderd, maar eens één van de zovele massaspektakels losbarst, zien we in deze versie Grieken en Trojanen elkaar lekker onthoofden, ledematen afhakken, spietsen, speren in elkaars oog gooien (!) en meer van dat fraais - en dit is dan nog niets vergeleken met het originele boek van Homerus!. Wie iets minder gewelddadig ingesteld is, zal ongetwijfeld ook wel zich verheugen bij het bericht dat Diane Kruger nog eens een extra dimensie van haar acteerpersoonlijkheid laat zien, als u begrijpt wat ik bedoel. Inhoudelijk zijn een paar zeer kleine dingen veranderd, de openingsscène waarin een hond op één van Agamemnons oorlogsvelden de lijken komt aflikken, de iets beter invoering van Ulysses' personage, en meer screentime voor Ajax (Tyler Mane)... het maakt het verhaal iets vlotter maar verandert uiteraad niet de fundamentele verhoudingen. Het gewelddadigere aspect maakt alleszins dat de film weer beter aansluit bij Homeros' originele werk.

De productie van Troy ging gebukt onder vele problemen, waarbij het meest gemediatiseerde de publieke defenestratie van componist Gabriel Yared ten voordele van James Horner was. Een belangrijke motivatie om deze director's cut echter juist nú uit te brengen is ongetwijfeld dat de producenten een graantje trachten mee te pikken van het succes van Zack Snyders thematisch verwante, maar nog véél bloederigere 300. Troy is géén stripverfilming, alhoewel het bij momenten wel op een Shakespeare-op-een-mindere-dag lijkt.Maar tegelijkertijd deed zich toch maar weer lekker de opportuniteit voor om de grootste criticasters de mond te snoeren, die als voornaamste bezwaar hadden dat het allemaal wat te braaf was, te weinig seks, historisch accuratere veldslagen... welk, die zijn nu op hun wenken bediend. Ik heb er geen flauw idee van hoe groot de nood was bij Petersen: wílde hij wel eens een DC maken, of heeft men moeten komen smeken om het nu te doen., Wel: de verliezers zijn de censors geweest. Blijkbaar toch, want nu mag had Petersen carte blanche, en het is er aan te merken. Ik schreef in de bespreking van de bioscoopversie "Misschien dat de dialogen wat oudbollig, en, excusez-le-mot, Star Wars-achtig overkomen, maar er zitten ook briljante scènes tussen, zoals de dialoog tussen Achilles (Pitt) en Priamus (O'Toole) wanneer die elkaar in het geheim ontmoeten. En oud en episch taalgebruik zal bovendien een film als deze niet echt schade kunnen berokkenen, maar eerder de sfeerschepping nog wat versterken."  En ik blijf bij die mening: Troy is een machtige spektakelfilm die in het rijtje Lawrence Of Arabia, Spartacus en Gladiator thuishoort, niet omwille van de goede karakteruitwerking, maar omwille van de sfeer, de overdadige decors en het pijn aan de ogen veroorzakende klatergoud en de pracht en praal van de oudheid. De scène waarin de machtsdronken heersers van Troje bij elkaar komen na hun eerste kleine overwinning op de Grieken doet nog altijd de rillingen over de rug lopen. Alleen is nu in deze versie dat klatergoud iets minder goed zichtbaar vanwege de dikke pellen aangekoekt bloed.

Dat er in deze director's cut niet een klein beetje meer aandacht is geschonken aan elementen uit Homeros' Illias, zoals verdere uitwerking van de personages en hun drijfveer, de godsdienstige context of zelfs het homo-erotische element tussen Achilles en Patroclos dat zeker en vast uit de film is geweerd omwille van Brad Pitts imago, mag wat spijtig zijn, maar bij een hernieuwde visie van de film is me toch opgevallen dat the rise and fall of Achilles, zijn minachting van de goden terwijl hij er zelf een halve is, zijn onverzadigbare dorst naar roem waarvoor hij weet dat hij met zijn leven moet betalen... Wolfgang Petersen is een begenadigd verteller voor wie de beelden nog altijd het belangrijkste vertelmiddel zijn, wat we ook zagen in films als Das Boot en The Perfect Storm. De vele vechtscènes zijn perfect georchestreerd, acteurs als Brian Cox, Sean Bean en vooral Peter O'Toole geven de film enorm veel cachet, en doen de iets minder glansrijke prestatie van pakweg een Orlando Bloom - misschien na Pirates Of The Caribbean en Kingdom Of Heaven iets te vaak als de "gevallen prins" gecast -  die iets te nadrukkelijk de pussy uithangt, wat naar de achtergrond verdwijnen, wat een goeie zaak is.

Maar zelfs na het afromen van al de kleine gebreken die de film vertoont - iedereen kent het verhaal al en weet hoe het gaat aflopen, en de grote namen verdringen elkaar iets te veel van het scherm, waardoor de screentijd van een paar behoorlijk ingekort wordt en daar in de director's cut niet echt veel aan verholpen is - blijft er toch nog meer dan behoorlijk genoeg vet in de soep zitten. Het scenario is nog steeds een goed bewerkte visie die enerzijds de soms toch droge tekst van Homerus in zijn waarde laat, en toch er een lekker hapklare brok entertainent spektakel van maakt. Voor een historisch of literair accurate verfilming bent U hier absoluut wel aan het verkeerde adres, maar er zijn slechtere manieren om uw avond door te brengen. Er zitten andere, grootse prestaties in, die alleen al het bekijken van de film de moeite maken: Sean Bean is perfect als koning Ulysses, de wijze maar vastberaden held, die weliswaar zijn vragen heeft bij het legitieme van de veldslag, maar alleszins niet van plan is zijn eed van trouw te breken.

BEELD EN GELUID
Troy is op Blu-ray een onvergetelijke belevenis. Het was één van de titels die op het onfortuinlijke HD-DVD-formaat was uitgebracht, evenwel in de theaterversie, en voor de Blu-ray werd gekozen om de director’s cut op schijf te zetten. Warner had een HD-DVD-versie van de director’s cut beloofd, maar die heeft het om de voor de hand liggende reden niet gehaald. De director’s cut was voor de dvd van een nieuwe high definition-transfer afgeleid, dus was deze bij uitstek geschikt voor het nieuwe medium. Net zoals op de dvd krijgen we een voortrefffelijke release, maar het rijke kleurenpalet, de detaillering en de vette scherpte komen op Blu-ray nog net iets beter tot hun recht. De geelbruine, zonovergoten tint die de film een warme, woestijnachtige uitstraling geeft werd voor de Blu-rayrelease bewaard, en ziet er op het blauwe schijfje nog een klein beetje genuanceerder uit. Waar er op de dvd misschien af en toe nog een klein compressieartefact te vinden was - per slot van rekening werd er een film van meer dan drie uur op schijf geramd – is nu volledig en definitief verdwenen. Gek genoeg zit er toch nog een beetje telecinewobble in de aftiteling, kennelijk is dat aan de aandacht van de samenstellers van deze schijf ontsnapt.

De Engelse PCM-track die op de Amerikaanse versie van de Blu-ray terug te vinden is, is hier niet aanwezig, maar we krijgen toch waar voor ons geld. Warner pakt uit met een kletterende Dolby TrueHD-soundtrack om u tegen te zeggen, met spectaculaire soundscapes als daar zijn: wapengekletter, rollende vuurballen, zoevende pijlen... Troy heeft het allemaal én in overvloed. Een muur van geluid komt op je af telkens wanneer de wapens worden getrokken, wat in deze film ongeveer in 97 % van de scènes is (de overige scènes worden ingenomen door de weelderige boezem van Diane Kruger, tot groot jolijt van de heren, en de blote kont van Brad Pitt, tot groot jolijt van de dames). De track kan uitpakken met enorm veel rijke geluidsdetaillering waarbij je je op alle ogenblikken midden in het strijdtoneel waant, zuivere dialogen in een variant van het Engels die bij benadering al tweehonderd jaar niet meer gesproken wordt en een stevige maar naar mijn smaak iets te bombastische soundtrack die toch soms doet afvragen hoe het origineel van Gabriel Yared erbij moet geklonken hebben. Ook een pluspunt is dat er geen PAL-speedup meer de score vertroebelt, wat op de dvd goed merkbaar is in de klaagzang om de gevallen Hector.

EXTRA’S
Alle extra’s van de dvd-release zijn op de Blu-ray bewaard, wat een dikke pluim waard is. De drie featurettes die op de dvd terug te vinden waren, staan er nog alledrie op. De eerste, "In The Thick Of The Battle" (17 min.) is een redelijk goede maar korte achtergrondreportage over de in de film gebruikte wapens en wapenuitrustingen, en de voorbereidingen van de acteurs op de vechtscènes. "From Ruins To Reality" (14 min.) gaat over de bouw van de massief grote decors en over de lokaties waar de film geschoten is. "Troy: An Effects Odyssey" (11 min.) behandelt de speciale effecten, en voor een film die zo rijkelijk uit de digitale trucendoos put, is deze documentaire maar aan de summiere kant. De redelijk onnozele animatic van 1 minuut, eertijds nog als easter egg gepresenteerd,, "Greek Ship Towing", waarin we de Griekse schepen in een computermodel naast plastic eendjes zien drijven en een Griekse of Trojaanse CGI-schipper de pissijnen zien bezoeken, is ook bewaard, maar het waarom is ons een raadsel. De twee minuten durende trailer is de enige niet-ondertitelde feature. Nieuw is de 23 minuten durende en in 11 minuten uit elkaar vallende "Troy In Focus", waarin de veranderingen in de director's cut van commentaar worden voorzien. Een tweede nieuwe driedelige featurette "Attacking Troy" (15 min.) vertelt ons meer over de bewerking van Homeros' originele werk tot een modern screenplay. Om af te sluiten vinden we nog de trailer terug. 

CONCLUSIE
Troy is een essentiële aankoop in de Blu-raycollectie met topspecificaties voor beeld en geluid. De extra’s blijven aanwezig, maar Troy overtuigt toch vooral door het feit dat het een fimn van door de drie uur is die minuut na minuut weet te boeien.