Op drie disks, uitgegeven onder de titel James Dean Moviebox, bundelt Just Entertainment een documentaire en een biografische film over het leven van James Dean, een aantal tv-serieafleveringen waarin de legendarische acteur zijn debuut maakt en nog wat ander tv-werk. Op de biografische film na, gaat het allemaal om zwart-witopnamen uit de jaren vijftig.

 

In 1957, twee jaar na de ongelukkige dood van James Dean, maakt George W. George de documentaire film James Dean Story over het leven van de op dat moment immens populaire en vooral betreurde filmster. De productie bestaat uit zgn. filmfoto’s (die op dat moment als de ultieme nieuwigheid worden gepresenteerd), zgn. zeldzaam beeld materiaal over de carrière van de Hollywood-ster (zo zeldzaam dat het nauwelijks aanwezig is) en gesprekken met zijn oom en tante, z’n grootouders en de eigenaar en de kelner in zijn favoriete restaurant in Los Angeles. Het was destijds beslist een dijk van een documentaire, naar de normen van vandaag is het niet meer dan het betere amateurwerk, spijts Robert Altmans participatie.

 

 

In deze aflevering uit de Amerikaanse tv-serie General Electric Theater (1954) zien we James Dean in de rol van een naïeve jonge boer die in de stad verliefd wordt op een meisje uit een rijk milieu (Nathalie Wood) en haar aandacht probeert te trekken met een leugentje over zijn afkomst. Mocht u nog niet weten hoe kinderlijk eenvoudig Amerikaanse televisie in de jaren vijftig was (maar wellicht was Schipper Naast Mathilde dat ook in het begin van de jaren zestig bij ons), dan is deze aflevering een goede start.

 

Robert Butlers biografische film James Dean uit 1976 is een goede poging om het personage van de legendarische acteur te verklaren via gesprekken met mensen die hem gekend hebben. Het portret is niet altijd even flatterend en Dean wordt gekarakteriseerd als een in zichzelf gekeerde, verlegen en bij momenten gewelddadige zonderling. Het scenario is van William Bast, de medestudent met wie Dean in het begin van de jaren vijftig op kamers woonde. Best interessant.

 

In deze aflevering (1952) van de komische tv-serie met de gelijknamige titel, zien we James Dean in een klein rolletje als een jongeman die zijn vriend vertelt hoe je te werk gaat als je een medestudente wil uitnodigen voor het schoolbal. Het gaat om niet meer dan een akkefietje in een aflevering waarin telepathie centraal staat en die qua humoristisch gehalte zelfs geen kans zou maken op Ketnet.

 

DISK 3
Hill Number One

Voor de paasaflevering van de Amerikaanse tv-serie Family Theater, gesponsord door de religieuze organisatie Family Rosary Crusade, werd deze Hill Number One (1951) gemaakt. Het verhaal speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog: een troep soldaten blikt terug op het verhaal van Jezus na diens kruisiging. We zien James Dean in de rol van Johannes de Doper.

 

Een andere zeer populaire tv-serie uit de jaren vijftig in Amerika is Studio One. In de aflevering Abraham uit 1952 speelt James Dean de rol van William Scott, de ter dood veroordeelde slapende schildwacht uit de Amerikaanse Burgeroorlog, de man die van president Abraham Lincoln (Robert Pastene) gratie kreeg.

 

In deze korte film uit 1953 zien we James Dean in een eenvoudig, lieflijk en sentimenteel verhaal zonder veel diepgang. Het gaat om een productie in de zgn. Armstrong Circle Theater-serie waarin vooral debuterend jong talent een plaatsje kreeg.

 

Wat vooral aan het daglicht treedt in de tv-series waarin James Dean optreedt in de periode 1951-1953 (hij is net twintig in 1951), is het feit dat hij nauwelijks opvalt door een uitzonderlijk talent of een uitzonderlijke dramatische gave. Vaak is zijn spel onopvallend of krijgt hij weinig interessante rolletjes toegeschoven, later valt hij vooral op omdat hij stilaan uitgroeit tot een artiest met een zeer herkenbare en aantrekkelijke kop, eentje die zich tegelijk een aantal maniertjes eigen heeft gemaakt die de aandacht trekken van het publiek. Uit geen enkele van zijn rollen in de tv-afleveringen blijkt zijn latere dramatische capaciteit.

Omdat het in de meeste gevallen om zeer oud werk gaat, dat nooit is opgenomen met het idee dat het zestig jaar later nog bruikbaar zou zijn in het digitale tijdperk, is er sprake van een niet al te beste beeldkwaliteit. Van zwart-wit is er nauwelijks sprake, wél van grauwe opnamen met vlekken en strepen en een paar keer zijn er digitale ongerechtigheden (interfererende kleurenbalken en artefacten) zichtbaar. De biografische film uit 1976 is uiteraard in kleur opgenomen en dus van een veel betere kwaliteit dan de rest van het materiaal, zonder technische tekortkomingen. Het geluid is zeer eenvoudig en staat in mono (alleen James Dean is een stereo-opname). De dynamiek is beperkt en de stemmen klinken vaak alsof de geluidsstudio in de badkamer was opgesteld.

Het bonusmateriaal op disk 2 stelt weinig voor: een Commercial van Pepsi Cola (1950) waarin James Dean een klein bijrolletje speelt, een Postbus 51-filmpje tegen roekeloos rijden (1954) waarin James Dean – op dat moment al een paar keer op de bon gezet wegens overdreven snelheid op de autoweg – in ware mededeling-van-openbaar-nut-stijl komt vertellen dat hij z’n slechte gewoonte heeft afgeleerd en het snelle werk tot het racecircuit beperkt. Nog geen jaar later overleed hij in een auto-ongeluk op de openbare weg. Voorts de niet al te beste trailers voor  East Of Eden (1955), Rebel With A Cause (1955) en Giant (1956).

Alleen grote fans van James Dean zullen met deze James Dean Moviebox een kleinood in huis halen. Voor de rest is het materiaal te gedateerd (op de film uit 1976 na) om een hedendaags publiek aan te spreken. Bovendien gaat het om niet bijster goede prestaties van de steracteur in niet bijster goede tv-serieafleveringen uit de jaren vijftig. De documentaire van George W. George en Robert Altman is nog nauwelijks bekijkbaar en de biografische film van Robert Butler is hooguit goed voor een 6/10.