NOUS NE VIEILLIRONS PAS ENSEMBLE
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2009-10-15
FILM
De titel van de film (Wij Zullen Niet Samen Oud Worden) verraadt het al: de hoofdpersonages uit deze film, Catherine en Jean, zij een 25-jarige goeduitziende, roodharige kantoorbediende en hij een cameraman van net veertig, een beetje te dik met een beetje te lange bakkebaarden, ze zullen nooit elkaars ouderdomsrimpels zien, want wellicht zijn ze vóór die tijd uit elkaar gegaan of is hij of zij door z’n/haar partner vermoord. Hun relatie sleept zich al zes jaar voort met ups en downs, want zij gelooft niet dat hij echt van haar houdt (hij heeft de relatie met zijn vrouw Françoise verbroken, maar woont nog met haar samen) en hij heeft er een hele tijd over gedaan vooraleer hij tot het besef kwam dat Catherine dé vrouw van zijn leven is.
Nous Ne Vieillirons Pas Ensemble is een zo goed als plotloze film over een zwalpende relatie met verwarde hoofdpersonages die zich in beperkte mate tot elkaar richten, meestal om elkaar verwijten naar het hoofd te slingeren of om uitzichtloze twistgesprekken te voeren. Ze ontmoeten elkaar in een hotelkamer, tijdens een weekendje aan zee, op de voorbank van zijn auto of gewoon in Parijs op straat. Zij heeft schijnbaar genoeg van de ruzies en z’n bij momenten gewelddadige woede-uitbarstingen en wil de relatie verbreken. Hij stelt bij zichzelf vast dat haar besluit hem onzeker maakt en dat hij haar nauwelijks kan missen. Dus wordt hij jaloers als ze afstand neemt, als ze zich afsluit en een paar dagen alleen bij haar ouders gaat logeren waar hij haar na een paar uur toch opzoekt. Elke keer laat Catherine zich opnieuw overtuigen, voor een paar minuten of na verloop van tijd voor een paar seconden, maar die zijn voor Jean voldoende om hoop te blijven koesteren, hoewel hij nooit van z’n vrouw is willen scheiden en ook nooit aan een huwelijk met Catherine heeft gedacht.
Wat op het eerste gezicht misschien een vrij saai en mat scenario lijkt, is in werkelijkheid een verzameling spannende en soms pijnlijke confrontaties tussen twee mensen die keihard met elkaar afrekenen. Regisseur Maurice Pialat put voor de voortgang en de dialogen uit z’n eigen ervaringen en daarbij gaat hij compromisloos te werk en toont ons hoe liefde ook kan worden gebruikt om te vernederen en kapot te maken. En liefde is het bindmiddel tussen Catherine en Jean, maar de angst om verlaten te worden, de vrees om bedrogen te worden en niet voor altijd op de partner te kunnen rekenen, het leidt tot een tsunami van verbijsterende aanvaringen vol bitterheid, vernedering en geweld die Pialat tot op het einde volhoudt. Het procédé van aantrekken en afstoten voltrekt zich in steeds nieuwe situaties en onder andere omstandigheden en als gevolg van de aarzeling en de schijnbare besluiteloosheid van de beide hoofdpersonages, in combinatie met de dreiging voor toenemend geweld, wordt de toeschouwer bevangen door de sfeer van terreur die de regisseur in z’n film stopt. Wat dat betreft is er een sterke overeenkomst met
Te Doy Mis Ojos (2003) van de Spaanse regisseur Iciar Bollain over een vrouw die door haar partner wordt geterroriseerd, eveneens een in hoge mate voyeuristische film die bij de kijker flink wat onbehagen teweegbracht. Maurice Pialat drijft z’n acteurs tot het uiterste en zelfs nog een stuk verder, tot het punt waar ze zichzelf overtreffen zonder dat ze hun hand overspelen.
Marlène Jobert is uitstekende op dreef. Haar prestatie is veelzijdig en genuanceerd en zelfs in de heftige scènes behoudt haar personage de controle over de gang van zaken. In de loop van de film laat ze Catherine’s zelfvertrouwen voorzichtig groeien waardoor ze het initiatief in haar relatie met Jean zeer geleidelijk overneemt zonder dat de geloofwaardigheid van het scenario wordt aangetast. Het lelijke eendje wordt een sterke vrouw en het aanvankelijke medelijden van de toeschouwer evolueert naar medeleven en uiteindelijk sympathie en respect. Jean Yanne heeft een veel moeilijker opdracht, want zijn personage heeft vanaf het begin te kampen met de vooroordelen van de toeschouwer die hem maar heel af en toe sympathiek vindt. Naarmate de relatie met Catherine vertroebelt en er klappen vallen, verliest hij alle krediet en blijft alleen nog de vraag over of hij al dan niet de hand aan zichzelf slaat of het onheil over Catherine afroept.
Jean Yanne werd in 1972 op het Festival van Cannes gelauwerd voor z’n rol in Nous Ne Vieillirons Pas Ensemble (beste mannelijk hoofdrol), maar zelf was hij zo geschokt door de manier waarop Maurice Pialat tijdens de montage z’n personage vorm had gegeven, dat hij weigerde om de prijs in ontvangst te nemen.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze film uit 1972 is verrassend goed. Tijdens de restauratie van het origineel zijn alle beschadigingen weggewerkt. Gecombineerd met sprankelende kleuren levert dat een zeer egale en mooie film op. Alleen in de (zeldzame) donkere scènes, eerder donkergroen dan zwart, gaan de details grotendeels verloren en is het raden naar wat er zich op het scherm afspeelt. Voor de rest is het beeld ongewoon scherp met nauwelijks ruis of andere ongerechtigheden. De klankband heeft een gelijksoortige schoonmaakbeurt gekregen zonder dat er potten worden gebroken. Gelukkig is er geen poging ondernomen om van de stereotrack een faux 5.1-track te maken, want deze eerder rustige dialoogfilm heeft daar nauwelijks behoefte aan. De stemmen klinken goed en dat is belangrijk.
EXTRA'S
De dvd bevat een aantal Andere Trailers.
CONCLUSIE
Nous Ne Vieillirons Pas Ensemble van Maurice Pialat greep in 1972 naast de Gouden Palm op het Film Festival van Cannes ten voordele van de sociaal-realistische productie La Classe Operaia Va In Paradiso van de Italiaanse regisseur Elio Petri. Hoofdrolspeler Jean Yanne werd vereerd met de prijs voor beste mannelijk hoofdrol, maar die bedankte uit protest tegen de manier waarop Pialat z’n personage had aangepakt, want ook meer dan 35 jaar na de release blijft Nous Ne Vieillirons Pas Ensemble een indringend en onthutsend portret over een relatie die op een pijnlijke manier stuk loopt door toedoen van de mannelijke antagonist. De kwaliteit van het materiaal is verrassend goed en alleen de aankleding van de personages verraadt dat we hier te doen hebben met een film uit het begin van de jaren zeventig.