De zevendelige tv-serie Edward & Mrs. Simpson is het verhaal over een koning die z’n kroon aan z’n jongere broer afstaat om te trouwen met de vrouw van z’n dromen. Het lijkt op een goedkoop en sentimenteel stationsromannetje uit de jaren zestig, maar het overkwam Engeland in 1936 na jarenlang getouwtrek en politieke spelletjes op hoog niveau. Het historisch feit is opnieuw actueel sinds het huwelijk van Charles, Prince of Wales, met de uit de echt gescheiden Camilla Parker-Bowles in april 2005, want volgens het Engelse gewoonterecht kan de koning - als hoofd van de Anglicaanse Kerk - niet in het huwelijk treden met een gescheiden vrouw, gezien de kerkwet zulks verbiedt. In het geval van Charles zou dat betekenen dat hij zijn moeder nooit kan opvolgen als koning. Daarover houdt iedereen zich in Engeland evenwel op de vlakte en wordt angstvallig uitgekeken naar de plannen van koningin Elizabeth II (ondertussen 86 jaar oud) omtrent de toekomst van het koningshuis: treedt zij af of blijft ze levenslang in functie. Charles mag rekenen op veranderde culturele en maatschappelijk omstandigheden sinds de troonsafstand van zijn grootoom in 1936, maar dat betekent nog niet dat het laatste heilige huisje zonder meer zal sneuvelen. Mocht zijn moeder het nog een decennium uitzingen, dan gaat de kroon wellicht naar zijn zoon William, ondertussen 28 jaar, immens populair in én buiten Engeland en helemaal klaar voor de zware taak van King of England.

 

De Engelse koning George V overleed in januari 1936. Hij werd opgevolgd door zijn oudste zoon David als Edward VIII, op dat moment 42 jaar oud. Maar zijn troonsbestijging zorgde al meteen voor opschudding want wegens zijn relatie met getrouwde vrouwen en z’n affaire met de Amerikaanse Wallis Simpson. De Engelse koninginmoeder én de conservatieve regering onder leiding van prime minister Stanley Baldwin vreesden voor een schandaal en een zgn. constitutionele crisis indien Edward VIII zou besluiten om met de Amerikaanse in het huwelijk te treden. Verschillende oplossingen werden uitgetest, maar niemand was bereid om voor de koning een uitzondering te maken. De Dominions, de andere delen van het Britse rijk, verzetten zich en betreurden ten zeerste de kwalijke naam die Edward over Engeland, de kroon en het rijk afriep. Op 10 december 1936 tekende Edward VIII de abdicatiedocumenten.

 

In deze Thames Television-serie wordt een dramatische reconstructie gemaakt van de gebeurtenissen die leidden tot de troonsafstand van de Engelse koning Edward VIII in 1936. Regisseur Waris Hussein baseert zich voor zijn film op de gezaghebbende biografie van de hand van Engelse schrijfster Frances Donaldson uit 1974. Gezien het belang van de affaire voor het eigen koningshuis, maakt regisseur Waris Hussein een diepgaande analyse van de beweegredenen van de verschillende partijen en begint hij z’n verhaal een hele tijd vóór het overlijden van koning George V. Op die manier kan hij het doen en laten van de kroonprins ruim onder de aandacht brengen en een indruk geven van de manier waarop hij z’n taken als Prince of Wales én als troonopvolger al dan niet serieus neemt. Het portret dat van de toekomstige Edward VIII wordt geschilderd is niet echt fraai en terwijl z’n ouders hun hart vasthouden en hopen dat het allemaal in de plooi zal vallen, is hun zoon David vooral bezig met feestjes en getrouwde vrouwen. Ook de regering is er niet gerust in, maar premier Stanley Baldwin gaat er vanuit dat de troonopvolger z’n wilde jaren uiteindelijk wel kwijt zal raken (deel 1).

 

 

De ontmoeting met Wallis Simpson is een keerpunt in het leven van de prins. Ze beginnen een relatie en de Amerikaanse treedt bij officiële gelegenheden steeds vaker op als de gastvrouw. Van een zakenreis van haar echtgenoot, maakt David gebruik om met zijn maîtresse een reis te maken naar de Middellandse Zee. Als ie de vakantie met drie weken verlengt en z’n verplichtingen thuis verwaarloost, raken z’n ouders overstuur en raadplegen de bisschop van Canterbury en de prime minister. Zo lang Simpson gehuwd is, zien ze geen echte problemen (deel 2). De plotse dood van George V brengt David als Edward VIII op de troon. Ernest Simpson vindt dat z’n vrouw maar een klare wijn moet schenken en Edward VIII belegt een vergadering met z’n oude vriend en advocaat Walter Monkton om de mogelijkheden te bekijken. Die vertelt Wallis Simpson in een privégesprek dat de koning nooit een gescheiden vrouw zal ten huwelijk vragen (deel 3). De Amerikaanse pers brengt het verhaal over Edward VIII en Wallis Simpson op de voorpagina. De Britse pers zwijgt na een dringende verzoek van de koning, maar het kabinet maakt zich op voor een constitutionele crisis én de val van de regering indien Edward VIII z’n plannen doorzet (deel 4). Hij verzekert z’n adviseurs én de prime minster dat hij zal aftreden indien z’n huwelijk wordt gedwarsboomd. Hij rekent evenwel op de steun van Lord Beaverbrook en Winston Churchill om het tij in het parlement te keren met een voorstel voor een morganatisch huwelijk (waarbij de echtgenote niet deelt in de voordelen van de adellijke stand), maar die regeling voorziet de Engelse wet niet (deel 5). Om de gemoederen te bedaren verhuist Simpson tijdelijk naar Frankrijk. Van daaruit bezweert ze Edward VIII om niet te wijken, maar het parlement, inclusief de oppositie, wijkt evenmin (deel 6). Uitgeput na een zinloze machtsstrijd, gooit Edward VIII de handdoek in de ring. In een radiotoespraak tot de natie vraagt hij begrip voor z’n keuze. Z’n Broer Bertie volgt hem op als George VI. De nieuwe koning verleent hem de titel van Duke of Winsor. Edward verlaat Engeland voor Frankrijk, waar hij in het huwelijk treedt met Wallis Simpson in afwezigheid van zijn familie (deel 7).

 

 

Edward Fox (Stage Beauty, 2004) brengt een prima interpretatie van de gewetensstrijd van kroonprins David en vervolgens koning Edward VIII en toont in de loop van zeven afleveringen zowel de zwakke als de sterke kanten van diens karakter, z’n inzet voor de werkloze mijnwerkers in Wales bijv. ligt hem nauw aan het hart en krijgt z’n volle aandacht, waarmee hij in de voetsporen van zijn beide ouders treedt, die eveneens begaan waren met de slechte sociale en economische situatie in Engeland kort na WOI. Fox speelt met hetzelfde gemak de dandy en de man die tot over z’n oren verliefd wordt op de echtgenoot van een zakenman, waarmee hij niet alleen een sleutelfiguur is in deze serie, maar het personage dat ze zonder meer schraagt. Hij krijgt de steun van Wensley Pithey als een schitterende Winston Churchill, een rol die hij wel vaker voor z’n rekening nam (Ike, 1979 en Suez 1956, 1979), van David Waller (Lady Jane, 1986) als een overtuigende prime minister Staney Baldwin, Peggy Ashcroft (The Jewel in the Crown, 1984) als de strenge, maar tegelijk aangeslagen koningin Mary en Patrick Troughton (Doctor Who, 1966-1985) als de welwillende oppositieleider Clement Attlee, allemaal acteurs die hun beste beentje voorzetten om van deze serie een succes te maken. Cynthia Harris (3 Men and a Baby, 1987) neemt de rol van Wallis Simpson voor haar rekening. Het is niet duidelijk of de regisseur het zo bedoeld heeft, maar ze kan amper op de sympathie van de kijker rekenen en van begrip voor haar situatie is er wellicht helemaal geen sprake. Harris doet te veel haar best om het personage Wallis Simpson geliefd te maken en gaat daarbij af en toe flink uit de bocht, wat de geloofwaardigheid van haar interpretatie aantast.

 

In de handen van Waris Hussein groeit Edward & Mrs Simpson uit tot een groot drama met een ongunstige afloop voor de positie van de Engelse koning. Jammer genoeg krijg je als kijker de indruk dat sommige passages onnodig lang uitgesponnen zijn en dat dit verhaal makkelijk z’n beslag kon krijgen in de helft van de speelduur. De tussenkomsten in het parlement en de discussies tussen de prime minister, de koning en z’n adviseurs zijn beslist interessant voor wie het destijds heeft meegemaakt of voor wie heel erg geïnteresseerd is in de interne keuken van koningshuizen, maar gewone kijkers hebben aan hele stukken dialoog en aan de bekvechterij in het parlement wellicht geen boodschap. Bovendien gaat het vaak om zeer juridische aangelegenheden die typisch Engels zijn en moeilijk te begrijpen door buitenstaanders. Vandaag zou men beslist voor een beknoptere en minder literaire aanpak kiezen.

BEELD EN GELUID

De tv-serie Edward & Mrs. Simpson is meer dan 30 jaar oud en dat heeft duidelijke sporen nagelaten. Het voornaamste bezwaar betreft de kleuren: die zijn in de meeste passages heel erg aangetast. Wat overblijft is een flets en gebleekt kleurenpalet met in de buitenopnames een stevige korrel bovenop. Strepen en witte punten zijn afwezig, wat erop wijst dat we hier te doen hebben met een videoregistratie (in elk geval voor de binnenopnamen), maar dat was een procédé dat anno 1978 in z’n kinderschoenen stond, zowel qua inherente kwaliteit als qua kennis over de bewaarmogelijkheden van het materiaal. Het is evenwel technisch mogelijk om de oorspronkelijke kleur van oude films en video-opnamen te herstelen (zie o.a. Meeuwen Sterven In De Haven door het Belgisch Koninklijk Filmarchief in de reeks Kroniek van de Vlaamse Film 1955-1990), maar die inspanning is voor deze release dus niet gedaan. Jammer, want de decors van Allan Cameron (The Da Vinci Code, 2006), de muziek van Ron Grainer (Doctor Who, 1963-1989) en de kostuums van Jenie Tate vatten perfect de sfeer van de jaren 30 van de vorige eeuw en maken van Edward & Mrs. Simpson een aantrekkelijk schouwspel.

 

Geen

 

Edward & Mrs. Simpson is een goed gemaakt serie over de troonsafstand van de Engelse koning Edward VIII, maar naar de normen van onze tijd beslist een tikkeltje te langdradig. De technische kwaliteit van het materiaal is bovendien niet bijzonder goed (kleurverlies, korrelvorming) en de serie heeft in de beide laatste afleveringen af te rekenen met asynchroon geluid, wat wel heel vervelend is en vooral stoort.