De Franse regisseuse Léa Fehner beëindigde in 2006 haar scenariostudie in Parijs en maakte in 2007 de korte film Sauf Le Silence,die zich in het gevangenismilieu afspeelt. In 2010 debuteerde ze met Qu’un Seul Tienne et les Autres Suivront,waarin ze het thema verdiept en uitwerkt tot een langspeelfilm. Na Un Prophète (2009) gaat het om de tweede Frans gevangenisfilm in minder dan twee jaar tijd, maar beide producties hebben alleen de bedompte sfeer van gevangeniscellen, hoge muren en hardvochtige gevangenisbewaarders gemeen. Léa Fehner werkte als student een aantal jaar in de bezoekersruimte van een gevangenis waar ze verantwoordelijk was voor de opvang en de voorbereiding van de familieleden op weg naar een afspraak met hun opgesloten vaders, echtgenoten en broers, en het was daar dat ze geconfronteerd werd met de problematiek die ze in Qu’un Seul Tienne et les Autres Suivront aankaart. Haar film is geen pleidooi tegen het gevangenissysteem of tegen de regels die er gelden, maar biedt de toeschouwer een blik op de taboes waarmee gevangenen én hun families te maken krijgen binnen en buiten de gevangenis.
 

 

Fehner kiest voor een stijl die eerder met wisselend succes is toegepast door de Mexicaanse regisseur Alejandro González Iñárritu in z’n Oscar-winnaar Babel (2006), alleen slaagt de Française erin om drie gelijkwaardige en evenwichtige verhalen te componeren die op een geloofwaardige manier samenvloeien in de coda van de film, zonder dat ze daarvoor de halve wereldbol in beeld hoeft te brengen of de toeschouwer in de war hoeft te brengen met verschuivende tijdlijnen of een asynchrone vertelling als ultieme stunt. Zonder dat hij dat beseft, laat Léa Fehner de toeschouwer in de beginscène van Qu’un Seul Tienne et les Autres Suivront kennismaken met de hoofdrolspelers uit haar drama, maar de aandacht wordt afgeleid door een vrouw die op de grond zit en de wachtende vreemdelingen voor de poort van de gevangenis om hulp smeekt. Noch de zestienjarige Laure, noch de dertiger Stéphane of de Algerijnse Zohra hebben interesse voor haar smeekbede, want zij hebben voldoende aan hun eigen beslommeringen en stress in verband met de nakende confrontatie in de gevangenis.

 

Laure leren we kennen terwijl ze op weg is naar een voetbalwedstrijd. Later maakt ze op de bus naar huis kennis met Alexandre, een jonge kerel die niet helemaal ongeschonden uit de rellen na afloop te voorschijn is gekomen. Ze praten wat, leren elkaar beter kennen en knopen een relatie aan. Maar Alexandre is een vechtersbaasje en op een keer verneemt Laure via zijn advocaat dat hij in de gevangenis zit wegens het toebrengen van slagen en verwondingen aan een politieman.
 

 

Op het vliegveld van de Algerijnse hoofdstad wacht Zohra op de kist met het lijk van haar 20-jarige zoon die in Marseille tijdens een vechtpartij met zijn minnaar is doodgestoken. Op aanraden van haar familie vraagt ze een visum aan en vliegt naar Marseille om de waarheid achter de feiten te achterhalen en eventueel een gesprek te hebben met de moordenaar van haar zoon in de gevangenis.

 

In een veel te kleine flat in Marseille maken Stéphane en z’n vriendin ruzie over z’n moeder en geldgebrek. Nog diezelfde avond wordt het meisje door vier mannen overvallen, maar een omstaander redt haar uit de penibele situatie. Stéphane biedt de man een drankje aan en krijgt het voorstel om in de gevangenis de plaats in te nemen van een lookalike die is veroordeeld tot 25 jaar cel. Stéphane reageert negatief, maar als achtereenvolgens z’n brommer wordt gestolen en z’n vriendin ervandoor gaat, zit hij moreel en financieel helemaal aan de grond. Een aanbod ter waarde van een jaarloon is dan een aanlokkelijk perspectief.
 

 

Léa Fehner vertelt de drie verhalen door elkaar en toegegeven, tot halfweg de film is het niet duidelijk waar ze naartoe wil, want het verband tussen Laure, Stéphane en Zohra is heel lang onduidelijk en zelfs helemaal onbestaande (en dat zal zo blijven), terwijl er wel degelijk elke keer sprake is van de gevangenis. Gelukkig zijn de drie vertellingen stuk voor stuk ijzersterk en houden ze de aandacht gaande. Vanaf het begin waait er een sfeer van spanning en gevaar door de productie, zonder dat er sprake is van buitensporig geweld. Dát effect leent Fehner van de door haar bewonderde Amerikaanse regisseur Cassavetes, want ook haar hoofdrolspelers delen hun innerlijke gevoelens en frustraties op een zeer directe manier met de toeschouwer: de zestienjarige Laure heeft heel duidelijk het foute vriendje gekozen en beseft dat op het moment dat het eigenlijk te laat is; de Algerijnse Zohra zoekt een waarheid die ze misschien beter niet te weten komt en de dolende Stéphane ziet nog nauwelijks een uitweg voor een stukgelopen leven, maar hij heeft geen alternatief. Hun frustratie wordt zichtbaar gemaakt in harde woordenwisselingen en scheldpartijen, waarbij het personage Zohra de enige uitzondering vormt: zij blijft op elk moment zichzelf, ingetogen en stil, maar Farida Rahouadi slaagt er dan ook perfect in om de innerlijke emoties van haar personage puur via haar gelaatsuitdrukkingen zichtbaar te maken en het effect is bij momenten verbluffend.
 

 

Voor de rest bestaat de cast uit minder bekende professionele acteurs en actrices die zijn geselecteerd omwille van hun fysieke geschiktheid voor de rol en hun innerlijke capaciteit om diepe emoties uit te drukken zonder sentimenteel te worden. De jonge Pauline Etienne (Laure) doet dat voortreffelijk: aanvankelijk speels en onbezorgd, later heel erg betrokken en verliefd, nadien totaal van haar stuk gebracht en innerlijk verscheurd. Reda Kateb (Stéphane) zien we in wat beslist de moeilijkste rol uit de film is, want een goede inborst en goede bedoelingen zijn duidelijk niet voldoende voor Stéphane om het leven te temmen. Hij is nl. ook zwak, laf en niet zo snugger en zowat alles werkt tégen hem, terwijl Léa Fehner hem toch zeer duidelijk in de gunst van de toeschouwer wil laten staan. In een kleinere, maar indringende rol zien we Delphine Chuillot als de zus van de jonge moordenaar.
 

 

Realisme is het belangrijkste woord in deze semidocumentaire film van regisseur Léa Fehner en dat effect past ze ook toe op de kleurenkeuze voor de verschillende verhalen en de vele locaties die aan bod komen. Het beeld is bovendien altijd scherp met voldoende detaillering. Het zwartniveau is in orde en van ongerechtigheden is geen sprake.

Het geluid staat in 5.1, maar behalve nogal wat scheldpartijen, is er weinig te beleven in deze dialooggestuurde productie. Er is nauwelijks gebruik gemaakt van muziek in deze film, die zo goed als volledig steunt op omgevingsgeluid.

 

In een vrij uitgebreid Interview met de Regisseur (26 min.) vertelt Léa Fehner over haar filmstudies, over haar vrijwilligerswerk in een gevangenis als studente en over de invloed van Cassavetes en Altman op haar werk. Ze vertelt over het schrijven van het scenario, de keuze van de acteurs en de zoektocht naar zeer typische fysieke types om het gevangenisdrama zo realistisch mogelijk uit te beelden. Voorts belijdt ze haar bewondering voor de Belgische (Franstalige) film en voor het werk van de gebroeders Dardenne in het bijzonder. Ter afsluiting is er de Korte Film Sauf le Silence (13 min.) als een voorstudie op haar debuutfilm.

 

Qu’un Seul Tienne Et Les Autres Suivront van de Franse regisseuse Léa Fehner – een film die bij ons zelfs de zalen niet heeft gehaald - is een uitermate sterke productie over drie individuen die op de een of andere manier in dezelfde bezoekersruimte van een gevangenis terechtkomen. De verhalen zijn sterk, de acteerprestaties superbe, het duurt een tijdje vooraleer de puzzelstukjes in elkaar vallen, maar dat verhoogt alleen de spanning en de nieuwsgierigheid. Léa Fehner is een nieuw talent dat we best in het oog houden. Ter kennismaking is een ruim interview met de regisseur toegevoegd en haar korte film Sauf le Silence.