Winchester, Engeland, 1120. De enige zoon van koning Henry I komt om het leven tijdens de brand op een schip tussen Cherbourg en Dover. De onderdanen worden verplicht om trouw te zweren aan diens zuster Maud, maar de koning wordt kort na de geboorte van z’n enige kleinzoon door z’n neef Stephen vergiftigd. Die eist de koningskroon op en begint een grootscheepse zuiveringsactie ten nadele van de trouwe vazallen van Henry I’s dochter Maud en haar broer Gloucester als blijkt dat er sprake is van een samenzwering tegen z’n persoon. Belangrijkste intrigant is aartsdiaken Waleran Bigod, een meedogenloze manipulator die meent dat z’n macht over de rest van de mensheid Gods wil is, en die er alles aan doet om z’n persoonlijke ambitie te realiseren: aartsbisschop van Canterbury worden en in een later stadium misschien zelfs paus in Rome. Naargelang z’n belangen evolueren zal de buitenwereld hem als tegenstander of bondgenoot ervaren en dat heeft vooral desastreuze gevolgen in het dispuut tussen de aristocratische families Shiring en Hamleigh die allebei de titel van graaf ambiëren. Bartholomew Shiring zal het onderspit delven omdat hij de kant van koningin Maud kiest, waarvan diens tegenstander Percy Hamleigh, maar vooral diens edele vrouwe Regan gebruik maakt om de adellijke graaftitel voor haar eigen zoon William op te eisen, met wie ze na de dood van echtgenoot Percy overigens een felle incestueuze relatie begint (of voortzet). Bartholomews dochter Aliena zweert ter gelegenheid van de terechtstelling van haar vader dat ze niet zal rusten vooraleer haar broer graaf van Shiring is.
 

 

Ondertussen is in de priorij van Kingsbridge, op zo’n 20 km van Wincester en Shiring, de kerk afgebrand, toevallig net op het moment dat bouwmeester Tom zich met z’n gezin zich bij de kersverse abt Philip of Gwynedd, een man van geloof en toewijding, aanbiedt om z’n kerktoren te repareren. Ondanks politieke tegenwerking vanwege Walderan en kuiperijen vanwege de plaatselijke adel (de Hamleighs) slaagt prior Philip erin om behoedzaam te manoeuvreren tussen de verschillende belangengroepen en de bouw van een gotische kathedraal aan te vatten. Het wordt een lang en moeizaam proces en een kostbare onderneming, want naast metselaars en handswerkmannen is er veel geld nodig en dus activiteit die geld opbrengt. Bovendien is de plaatselijke steengroeve in handen van William Hamleigh en z’n familie en die doen er alles aan om de bouw van een kathedraal in Kingsbridge te saboteren.
 

 

Daarmee zijn alle elementen ter beschikking voor een wervelend verhaal over middeleeuwse ridders en noeste kathedralenbouwers zoals alleen Ken Follett het kan vertellen. Onder het toeziend oog van o.a. producer Ridley Scott (Alien, 1979-1997) mocht regisseur Sergio Mimica-Gezzan, die in de voorbije jaren z’n sporen verdiende met tv-series zoals Heroes (2008-2009), Battlestar Gallactica (2004-2006) en Prison Break (2006), in samenwerking met auteur Ken Follett en scenarist John Pielmeier (Agnes of God, 1985; Hitler: The Rise of Evil, 2003) aan de slag om de vuistdikke historische roman The Pillars Of The Earth om te zetten in een zeven uur durende tv-serie. Het resultaat is zonder meer verbluffend, niet alleen wegens de prachtige karakters en de bruisende en meeslepende actie, maar vooral ook om de manier waarop het leven in de twaalfde eeuw wordt uitgebeeld aan het Engelse hof, in de kastelen van de adel langs de Theems en in een landelijke priorij annex boerendorp waar één van de allereerste gotische kathedralen wordt gebouwd met niet meer dan de opbrengst van de wolhandel met Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Tegen die achtergrond situeert Ken Follett en met hem regisseur Sergio Mimica-Gezzan een reeks kleurrijke figuren die we vandaag in media en politiek zó tegen het lijf zouden kunnen lopen, want de tijden, de gewoonten en gebruiken zijn dan misschien veranderd, de mens is in se dezelfde gebleven. Dat is meteen de sterkte van The Pillars of the Earth, de herkenbaarheid, zowel van de keuzes die de personages maken als van de manier waarop ze reageren op gelukkige toevalligheden en tegenslagen, waarbij de slechten uiteraard heel lang aan het langste eind trekken en de goeden maar nauwelijks overleven, terwijl beide groepen het allemaal aan God wijten, want in de 12de eeuw is die uiteraard alomtegenwoordig en probeert iedereen hem in z’n eigen voordeel te gebruiken.
 
 

 

Aan de top van de zeer strak en hiërarchisch gestructureerde maatschappij staat uiteraard de koning, maar die is kwetsbaar en moet voortdurend schipperen tussen vazallen die niet alleen elkaar maar ook hem bij momenten bekampen, en een kerkelijke overheid die van beide walletjes tegelijk eet met als enige doel de versterking van de macht van de geestelijkheid ten koste van koning en adel. Aartsdiaken Walderan is de perfecte figuur voor die functie, want hij is de som van alles wat betrekking heeft op vleierij, jaloezie, eigen belang, politieke controle en totale corruptie. Prior Philip, door hem aan het hoofd van het klooster in Kingsbridge geplaatst met als dwingende tegenprestatie zijn invloed tijdens de bisschopsverkiezing, is zijn tegenpool, maar Philip ervaart heel snel dat eerlijkheid en oprechtheid niet het gewenste effect hebben, maar in tegendeel alleen maar ellende veroorzaken en mensen treffen die beter verdienen. Dat beseft ook Ellen heel goed, een vrouw van middelbare leeftijd die ooit een stevige aanvaring had met Walderan en die voortdurend het gevaar loopt om op de brandstapel te eindigen, want dat de aartsdiaken het op haar gemunt heeft, is wel duidelijk. Andere sterke vrouwen zijn koningin Maud die jarenlang strijd levert tegen de troepen van haar neef Stephen in het nabijgelegen Lincoln, en de al even jonge Aliena Shiring die zich gedwongen ziet een wolhandelsimperium uit te bouwen ten einde haar broer van de nodige fondsen te voorzien in z’n poging om z’n vermoorde vader op te volgen als hoofd van het graafschap Shiring. Dat Ken Follett overigens genoeg verhaalstof in petto heeft blijkt uit het gemak waarmee hij hoofdrollen opoffert, Bartholomew Shiring bijv. in aflevering twee en Tom Builder, de man die de kathedraal van Kingsbridge uit het niets laat verrijzen en die een essentiële rol speelt in het wankele evenwicht tussen z’n zoon Alfred en z’n stiefzoon Jack Jackson, Ellens zoon die wellicht voor meer in de wieg is gelegd dan voor kunstenaar en beeldhouwer, in aflevering vijf. Als kijker houd je even de adem is, want wat moet er van The Pillars of the Earth geworden zonder een personage dat tot dan toe een essentiële rol heeft gespeeld?
 

 

Niet weg te denken in deze serie is uiteraard ook de actie, want dit is de gouden eeuw van de riddertijd, niet altijd gekenmerkt door hoffelijkheid en confrontaties om eer en goede faam. William Hamleigh is het toonbeeld van de slechte ridder, een man die vooral dood en vernieling zaait voor eigen gewin, zij het dat aartsdiaken Walderan en zijn moeder Regan heel goed zijn in het verdraaien van de werkelijkheid en de jonge woesteling vooral voor hun eigen plannen en ambities misbruiken. Het resultaat is een serie met heel veel (korte) gevechtsscènes en af en toe een man-tot-man-confrontatie en vooral veel allroundgeweld, of zoals collega Werner het formuleerde in z’n recensie over de Blu-rayrelease: een ingewikkelde kluwen van intriges, verraad en verstandshuwelijken, afgehakte hoofden, vergiftigde messteken en onwettelijke kinderen, het dendert als een op hol geslagen trein voorbij. Dat het toch allemaal in aflevering 8 z’n beslag krijgt en alle intriges netjes een oplossing krijgen, het is het resultaat van fijn schrijfwerk, een fijne productionele neus en één man die het tegen de gangbare gang van zaken in allemaal stevig in de hand houdt en overziet: regisseur Sergio Mimica-Gezzan.

 

 

De verhaalstof van The Pillars Of The Earth gaat terug op historische feiten, maar Ken Follett permitteert zich veel vrijheden en bedenkt een heel stel fictieve nevenfiguren, waardoor er geen sprake is van een realistische weergave van de burgeroorlog die Engeland trof in het begin van de 12de eeuw als gevolg van de koningskwestie. Kingsbridge (in de buurt van Winchester en Londen) heeft bijv. nooit onder die naam bestaan en de historische feiten omtrent Henry I, z’n dochter Maud en z’n neef Stephen (in werkelijkheid heette hij Stefanus uit het Franse Huis van Blois, de laatste Engelse koning uit het Huis van Normandië), stemmen niet altijd overeen met hoe het zich allemaal in werkelijkheid heeft afgespeeld. Het bespaart Ken Follett wellicht de kritiek die de serie The Tudors (2007-2009) wel kreeg, nl. dat de historische feiten geweld worden aangedaan, want van deze serie accepteert men schijnbaar gemakkelijk dat het om fictie gaat. Het is niet altijd duidelijk waar de grens ligt. Maar het speelt hoegenaamd geen rol, want ook zonder sluitende historische garantie is The Pillars of the Earth een serie die indruk maakt en die urenlang kijkplezier garandeert op een manier die ook de zgn. meerwaardezoekers kunnen appreciëren.

 

 

Wat beeld en geluid betreft sluit ik mij aan bij wat collega Werner schreef in zijn recensie, zij het dat de kwaliteit van de Blu-ray wellicht nog een stuk beter is. Samengevat komt het hierop neer: The Pillars Of The Earth ziet er netjes uit. De ornamentatie van de kathedraal en de oneffenheden in de harnassen zijn rijkelijk gedetailleerd. De panoramische opnamen zijn fenomenaal. Er wordt gebruik gemaakt van een somber kleurpalet waarin de grijze troosteloosheid in middeleeuwse burchten extra onderstreept wordt. De iets kleurrijkere veldslagen, waarin er al eens een hoofd sneuvelt en het bloed veelvuldig opspat, ze zien er niet te overdreven uit en ook als het licht in de kathedraal op de somptueuze glasramen valt, levert dat een genuanceerd beeld op. Het geluid staat in 5.1 en DTS, wat aanleiding geeft tot een levendige en efficiënte soundtrack die de televisieserie op het niveau tilt van menig grote filmproducties. Scènes zoals die waarin William brand sticht op de wolmarkt en die waarin een deel van het dak van de kathedraal instort zijn groots opgezet en sensationeel. De gierende vlammen waarin het klooster van Kingsbridge verzengt en de doffe metaalklanken van op elkaar hakkende zwaarden tijdens de veldslagen, ze klinken overtuigend en diep. Er wordt gelukkig niet te zeer overdreven in luide effecten. De dialogen zijn zeer goed verstaanbaar en de aangename bombastische muziek maakt het geheel af. De ondertiteling is vrij correct met maar af en toe een taalfout. Ze is goed geplaatst en uitgevoerd in een prettig lettertype.

 

De extra’s (ruim drie en een half uur materiaal) staan op disk 5 en zijn dezelfde als op de Blu-ray. Volgens collega Werner gaat het om: een korte Behind the Scenes (16 min.) die een hoeveelheid weinig interessant b-rol-materiaal bevat vmet als hoogtepunt het bezoek van auteur Ken Follett aan de set, gevolgd door Twee Trailers (7 min.). In de Making-of-documentaire (28 minuten) wordt een idee gegeven over het totaalconcept van de reeks. Het belangrijkste onderdeel van de Extra's is echter een spervuur van 110 minuten (!): Interviews met de cast en de crew. Wellicht kon daar met een iets strakkere montage een coherenter werkstuk van worden gemaakt. De disks zitten in een mooi vormgegeven, maar ietwat moeilijk te openen doos, maar de plastic houdertjes zijn ronduit onhandig en de disks tuimelen er makkelijk uit. Voorzichtigheid is dus geboden om te vermijden dat u de disks breekt.

 

Voor de liefhebbers van speelgoed zit er bij de set een reeks Collector Character Cards met de hoofdpersonages en een uitvouwbare Affiche van de Kathedraal van Kingsbridge met de Stamboom van de Belangrijkste Personages. Het bijgeleverde boekje (30 pagina’s) bevat informatie over elke aflevering van de serie, de technische fiche van de reeks, een korte bio van Ken Follett naar aanleiding van het internationale succes van The Pillars of the Earth, foto's, een uittreksel uit de roman én eentje uit Follets nieuwste boek, Val der Titanen.

 

 

Een visionaire heks in een grot in het bos van de priorij van Kingsbridge, de gotische kathedraal die er als uit het niets naar de hemel reikt, een gravin met heftige incestueuze neigingen, een afgezette koningin met ambitie, een jongeman van adel die vecht voor het behoud van zijn titel, een maagd die een koningsring steelt, een andere die verkracht wordt uit frustratie, een schip dat onder bizarre omstandigheden vuur vat en in de golven verdwijnt, een corrupte bisschop die meent dat God hem alles zal toestaan, een homofiele cellarius met wraakneigingen en een gotisch plafond dat als op bevel van God instort, het zijn maar enkele van de vele facetten van The Pillars Of The Earth, een serie die geen moment verveelt, maar die in uw huiskamer de middeleeuwen tot leven brengt zoals dat zelden of misschien zelfs nooit eerder het geval was. The Pillars Of The Earth is zonder meer een topserie.