Tijdens een uit de hand gelopen opstootje aan het douanekantoor van Boston, Massachusetts, schieten Britse soldaten vijf burgers dood, waaronder een jonge knaap. De opgehitste menigte gaat de manschappen met ijspieken, oesterschelpen en knuppels te lijf en het peloton, inclusief de verantwoordelijke officier, wordt voor z’n eigen veiligheid in de gevangenis opgesloten. De autoriteiten besluiten om de Britten voor de rechtbank te brengen om de beschuldiging van moord te weerleggen (en de objectiviteit van de plaatselijke rechters te testen), maar geen enkele advocaat in Boston of omstreken is bereid om de militairen te verdedigen. Uiteindelijk valt de keuze op John Adams, maar die is niet echt opgetogen, want hij vreest voor de veiligheid van zijn vrouw Abigail en z’n drie kinderen.Boston anno 1770 is nl. een broeinest van onrust en geweld en het ongenoegen over de houding van de Britse kolonisator inzake de belasting op import- en exportgoederen leidt regelmatig tot straatgevechten en afrekeningen tussen Britse soldaten en geplaagde Bostonianen. Tegen alle verwachtingen in wint Adams de rechtszaak en gaan de Britse soldaten vrijuit: het bevel om te vuren is niet door hun eigen officier gegeven, maar door een onbekende uit de menigte om de kolonisator te intimideren. Adams wordt een hoge functie aangeboden bij de Admiraalsvloot van de Engelse koning, maar ook z’n tegenstanders in eigen rangen zijn verrast door zijn talent en doorzettingsvermogen en proberen hem in hun eigen kamp te houden. Adams wil echter liever met rust gelaten worden, doch zijn vrouw Abigail – die zijn ambities precies weet in te schatten – raadt hem aan om z’n geweten te volgen en zich voor de beste zaak in te zetten.
 

 

Anno 1770 hebben de Britten in Noord-Amerika 13 kolonies langs de oostkust. De bewoners van de Nieuwe Wereld zijn Engelse onderdanen, maar ze voelen zich tweederangsburgers, want de Britten proberen de kosten voor hun oorlogsinspanningen tegen de Fransen (in het noorden) en de indianen (in het westen) op de kolonisten af te wentelen via hoge belastingen op geëxporteerde goederen en op (verplichte) importen. Daartegen groeit verzet, want de meesten kunnen nauwelijks overleven van de schaarse opbrengsten van hun akkers en veestapel. De hoge importbelasting op thee is de druppel die de emmer doet overlopen: de kapitein van het Engelse schip wordt getrakteerd op pek en veren en de Britse militairen grijpen in. Maar de kolonisten geven zich niet gemakkelijk gewonnen en dus breidt de Engelse terreur zich uit naar o.a. de kolonies New York en Virginia en krijgen de plaatselijke gezagsdragers de opdracht om opstandige elementen op te hangen.

 

In 1775 wordt John Adams door de kolonie Massachusetts als afgevaardigde naar Philadelphia gestuurd waar vertegenwoordigers van de 13 kolonies overleg plegen in een poging het conflict met de Britse kroon in der minne te regelen. De petitie die aan de koning in Londen wordt gericht is evenwel zwak en weinig realistisch en bovendien weigeren Adams en zijn medewerkers om de Bostonianen het zwijgen op te leggen in hun conflict met de Engelsen. Bij John Adams groeit langzaam de idee van een onafhankelijke federatie van 13 staten, maar vooral Virginia – de rijkste en belangrijkste kolonie – voelt weinig voor een totale breuk met het moederland. Pas nadat de Britse vloot voor de kust van New York voor anker gaat en de Bostonianen na een nieuwe confrontatie met het Engelse leger voor de totale vernietiging van hun stad vrezen, krijgt Adams enige invloed van betekenis. Vanaf dan is het nog maar een kwestie van politiek fingerspitzengefühl vooraleer ook de vertegenwoordigers van Virginia overstag gaan. De motie over onafhankelijkheid en zelfbestuur wordt door 12 staten goedgekeurd bij één onthouding (New York).
 

 

Omdat de nieuwe republiek niet opgewassen is tegen de Engelse militaire bezettingsmacht wordt een beroep gedaan op erfvijand Frankrijk om de toestand te keren. John Adams reist naar Parijs, waar hij mét Benjamin Franklin de koning hoopt te overtuigen om de inspanningen op te drijven. Maar z’n missie wordt geen succes, volgens Franklin omdat hij té weinig diplomatisch is. Ondertussen wordt aan de andere kant van de oceaan de Franse vloot verslagen, maar zijn het uiteindelijk de Engelsen die het onderspit delven. Adams wordt met de titel van ambassadeur naar Londen gestuurd en keert na enkele jaren terug naar Massachusetts, zogenaamd om er z’n oude dag in alle rust te slijten op de gigantische boerderij die z’n vrouw ondertussen op de kop heeft getikt. Maar dat is zonder het Congres gerekend dat volop bezig is om een regering samen te stellen en presidentsverkiezingen voor te bereiden. John Adams wordt vice-president van George Washington gedurende twee opeenvolgende ambtstermijn en wordt in 1796 zelf tot tweede president van de Verenigde Staten verkozen.
 

 

Regisseur Tom Hooper (The King’s Speech, 2010) vertelt de toeschouwer in John Adams het boeiende verhaal over het ontstaan van de Verenigde Staten uit de 13 Britse overzeese kolonies langs de oostkust van Amerika en doet dat vanuit het gezichtpunt van John Adams, advocaat van opleiding, later o.a. ambassadeur en vice-president en uiteindelijk tweede president van de Verenigde Staten, een man die z’n leven ten dienste stelde van het goede doel en die daarvoor heel weinig waardering kreeg vanwege collega’s en burgerij. Nochtans is Adams van essentieel belang geweest voor de manier waarop de 13 voormalige kolonies hun samenwerking structureerden en het soort grondwet dat ze samen schreven. Historici noemden Thomas Jefferson achteraf de pen en John Adams de stem van de Amerikaanse revolutie tegen het centrale gezag in Londen. Maar tijdens z’n leven en in de loop van z’n meer dan dertigjarige carrière werd Adams door pers en publiek uitgespuwd en vooral uitgescholden. Niemand zou het vandaag aandurven om Vlaamse of Belgische politici tegelijk corrupt, misdadig, vet, zweterig, geslachtloos, hoogmoedig, ijdel en neerbuigend te noemen, maar in Adams tijd was dat de gewone gang van zaken. Vrijheid van meningsuiting, werd het genoemd, maar het was vaak niet terecht om hem af te schilderen als onbekwaam of gewoon dom en het deed hem wel veel pijn en stimuleerde z’n afkeer voor massa’s en volksdemocratie. Tom Hooper maakt van founding father John Adams geen heilige, in tegendeel, hij ruimt vaak veel plaats in voor initiatieven die slecht afliepen, zoals z’n diplomatieke missie naar Parijs die de door Benjamin Franklin opgestarte onderhandelingen met Frankrijk dreigden te fnuiken of z’n poging om via een wet de onderdanen te verplichten om de president aan te spreken met een titel die in Europa van toepassing was op de adel, maar die de republikeinsgezinde leden van de Amerikaanse senaat in de gordijnen joeg en dus meedogenloos werd neergesabeld.
 

 

Naast George Washington, Thomas Jefferson en Benjamin Franklin, de drie bekendste founding fathers, wordt ook aan John Adams’ echtgenote Abigail heel veel aandacht besteed. Ondanks zijn jarenlange verblijf in het buitenland (Parijs en Londen) voor staatszaken, bleef het huwelijk overeind en uit de briefwisseling van Abigail met haar echtgenoot, vrienden en bekenden (achter elkaar gelegd meer dan 8 km lang!), blijkt dat ze een grote invloed had op de beslissingen die hij op elk moment in z’n carrière nam, zelfs in die mate dat z’n grote vergissingen toegeschreven worden aan het feit dat hij wegens omstandigheden z’n echtgenote niet had kunnen consulteren! Hooper schildert haar af als een sterke vrouw die altijd in de capaciteiten van John Adams is blijven geloven. Soms verweet ook zij hem z’n ijdelheid, z’n gebrekkige communicatie met collega’s en publiek, en vooral het feit dat hij geen blad voor de mond nam en de neiging had om beslissingen te forceren, erkende ze als een handicap in een wereld waar diplomatisch handelen en denken uiterst belangrijk zijn.

 

Tom Hooper heeft zich voor deze zevendelige serie gebaseerd op het gelijknamige boek van de Amerikaanse schrijver en historicus David McCullough, die zelf ook nauw betrokken was bij het scenario. Volgens de auteur heeft regisseur Tom Hooper zich heel nauw aan de historische werkelijkheid gehouden en is z’n verfilming zeer waarheidsgetrouw en realistisch. Als gevolg van die aanpak is er heel veel aandacht voor de onderhandelingen en discussies tussen de vertegenwoordigers van de 13 kolonies/staten tijdens het zgn. First Continental Congress in Philadelphia, aanvankelijk in het grootste geheim gehouden uit angst voor mogelijke represailles vanwege de Britse koloniale machthebbers. Scènes uit de onafhankelijkheidsoorlog krijgt u niet te zien. In één aflevering zit wat beeldmateriaal over de confrontatie tussen het Amerikaanse schip dat John Adams naar Parijs brengt en een Britse oorlogsboot die dat probeert te verhinderen, maar voor de rest is er weinig wapengekletter. John Adams biedt vooral een groots panorama van één van de belangrijkste historische gebeurtenissen uit de Amerikaanse (én Engelse) geschiedenis en is dus bij uitstek een serie die op de publieke belangstelling in de V.S. en Groot-Brittannië kon rekenen. 
 

 

De meeste opnamen voor de tv-serie John Adams zijn in Bulgarije gedraaid, waarvoor in de buurt van Budapest een gigantische set is gebouwd om Philadelphia en New York anno 1775 minutieus in beeld te brengen. Een deel van de opnamen is in het historische Colonial Williamsburg in Virginia gemaakt (een soort Bokrijk over de Amerikaanse 18^de eeuw) met historische gebouwen uit die tijd of perfecte replica’s. Voor scènes met een ruime bezetting en/of heel veel historische gebouwen is een beroep gedaan op CGI en het resultaat is zondermeer verbluffend en helemaal in de stijl van wat men van HBO-series mag verwachten.

Het beeld is scherp en gedetailleerd, ook in de donkere scènes die veelal bij kaarslicht zijn gefilmd en waarvoor geen extra licht is ingezet. De kleuren ogen realistische met af en toe een lichte grijze mist om de sfeer te beïnvloeden in winterse scènes en opnamen op volle zee. Van technische ongerechtigheden is zogenaamd geen sprake. John Adams is nauwelijks minder dan perfect. Het geluid staat in een 5.1-versie, maar daarmee doet de geluidsband maar heel af en toe z’n voordeel, want John Adams is vooral een serie waarin veel wordt gepraat. Op momenten dat er sprake is van veel herrie (samenscholing van burgers) of natuurgeweld (storm op zee, confrontatie met vijandig schip), doen de achterste kanalen én de subwoofer wat van ze verwacht wordt: de toeschouwer onderdompelen in een oceaan van geluid.

 

In de afdeling extra’s zit de documentaire David McCullough: Painting With Words over leven en werk van de auteur en historicus, waarin hij beschrijft hoe hij op het idee kwam om over John Adams een boek te schrijven en hoe hij gedurende vele jaren te werk is gegaan om z’n doel te bereiken. Elke nieuwe aflevering van de tv-serie John Adams begint met Facts are Stubborn Things, een korte tekst waarin verteld wordt wat er in de aflevering aan bod komt. Ten slotte is er de documentaire The Making of John Adams, waarin alle mogelijke aspecten van de productie (maquillage, kleding, decor, keuze van de acteurs, etc.) aan bod komen en producer Tom Hanks het project komt verdedigen.

 

Wie geïnteresseerd is in de ontstaansgeschiedenis van de Verenigde Staten heeft met deze tv-serie de meest gedetailleerde en historisch meest correcte handleiding ter beschikking. De scenario’s zijn soms vrij zakelijk en strak geregisseerd, maar er blijft altijd ruimte voor avontuur en emotie dankzij een uitgebalanceerd concept en een perfecte casting, want de hoofdrolspelers lijken in vele gevallen niet alleen op de historische figuren, ze spelen ook gewoon de sterren van de hemel. Bovendien wordt het levensverhaal van John Adams en zijn vrouw Abilail en hun drie, later vier kinderen heel handig tussen de politieke evenementen gevlochten, waardoor er in elk geval sprake is van een boeiende en gevarieerde voortgang. Het tempo ligt hoog, het niveau eveneens en een minimale voorkennis – of interesse in het onderwerp - is dan ook geen overbodige luxe. Wij hebben in elk geval genoten.