In A Better World van de Deense regisseur Susanne Bier won in 2011 zowel de Golden Globe als de Oscar voor beste buitenlandse film. Het is geleden van 2004 dat een productie erin slaagde om beide prijzen tegelijk in de wacht te slepen, nl. Mar Adentro met Javier Bardem in de hoofdrol. Toch is In A Better World minder sterk van Mar Adentro, want hoewel het om een zeer verdienstelijke film gaat die er bij de Golden Globes- en Oscar-jury inging als zoete koek, maken Bier en haar scenarist Anders Thomas Jensen (Brothers, Adam’s Apples en The Green Butchers) zich er te gemakkelijk vanaf in hun zoektocht naar hoe mensen omgaan met wraak en vergeving. De film is heftig, bij momenten ontroerend en bovenal prachtig in beeld gebracht, maar door collateral damage te vermijden in een aantal cruciale scènes, worden hun personages nooit naar het punt gedreven waar de keuze tussen wraak en vergeving een kwestie is van leven of dood, van zelfbehoud of laffe overgave. Eén keer doen ze dat wel, in een fragment in een vluchtelingenkamp in Afrika, maar daar is de keuze zó beperkt dat er nauwelijks sprake is van wraak, maar eerder van afschuw die alle vergeving uitsluit.
 

 

De film begint met de terugkeer van de jonge Christian en z’n vader Claus uit Londen na de dood van Christians moeder. De jonge kerel neemt het zijn moeder kwalijk en verwijt het zijn vader, maar dat zal pas later in de film aan het licht komen. Z’n boosheid kan hij evenwel meteen op z’n nieuwe school kwijt waar hij geconfronteerd wordt met een stelletje oudere jongens dat z’n klas- en leeftijdsgenootje Elias voor rattenkop uitscheldt en hem op alle mogelijke manieren pest omdat z’n vader van Zweedse afkomst is. Als Christian zelf het slachtoffer wordt van de pesterijen neemt hij een mes mee naar school en gebruikt z’n fietspomp om met hun leider Sofus af te rekenen. Het incident loopt uiteindelijk met een sisser af, want de bendeleider houdt er geen fysiek letsel aan over, maar dat Christian tot veel en zelfs veel meer in staat is, dat is wel duidelijk.

 

In een tweede verhaallijn maakt de toeschouwer kennis met Elias’ vader Anton die als arts en chirurg voor een organisatie à la Artsen Zonder Grenzen werkt in een vluchtelingenkamp in Afrika. Hij krijgt regelmatig jonge zwangere vrouwen over de vloer met snijwonden in de buik en via een zwarte medewerker verneemt hij dat het om een bende gaat die weddenschappen afsluit over het geslacht van de baby’s en daarna ter controle de jonge moeders kidnapt en ze de buik opensnijdt. Als op een dag bendeleider Big Man zelf in het ziekenhuis belandt met een jaap van een snijwond in z’n onderbeen, staat Anton voor een moeilijke keuze en besluit hij de gewonde toch te helpen, ook al weigert het zwarte personeel een poot uit te steken of assistentie te leveren. Maar Antons toegeving brengt Big Man niet op andere gedachten…

 

 

Een tijdje later zien we Anton in Denemarken. Hij is op stap met zijn beide zoontjes Elias en de kleuter Morten en Christian. Tijdens een incident in de speeltuin krijgt Anton een paar rake klappen van de vader van een andere kleuter, doch hij slaat niet terug. Als ik terugsla ben ik net zo’n idioot als die man, zegt hij tegen de jongetjes, maar als ze een tijdje later de man met z’n vieren opzoeken om het misverstand uit te praten, krijgt Anton opnieuw klappen waarop hij ook deze keer niet reageert. De kleiner Morten staat het huilen nader dan het lachen, Elias kijkt verbaast en ongelovig over het gedrag van zijn vader, en Christian die richt z’n ingehouden woede op een nieuw slachtoffer. Een paar dagen later vindt hij in de schuur van zijn overleden grootvader een aantal oude vuurwerkpijlen en besluit hij een bom te maken om de agressor van Elias’ vader een lesje te leren.
 

 

In het Deens heet deze film Haevnen, wat wraak betekent en die lading dekt helemaal de inhoud van In A Better World, want over het al dan niet nemen van revanche na aangedaan onrecht, daar draait het om in deze film, zij het dat Susanne Bier ook onderzoekt in hoeverre er ruimte is voor een alternatieve oplossing. In het geval van de 12-jarige Christian is er daarvoor evenwel weinig ruimte. Hij zoekt vooral een uitlaatklep voor z’n opgekropte woede en in tegenstelling tot de volwassene Anton is hij nog niet in staat om de consequenties van zijn daden te becijferen en een andere keuze te maken. Z’n boezemvriend Elias, zelf het machteloze slachtoffer van onrecht, noemt z’n vader Anton een mietje omdat hij niet terugslaat, en Christian vindt Elias’ vader gewoon laf en het aangedane onrecht onvergeeflijk. Anton op zijn beurt weet wat het betekent anderen onrecht aan te doen, want z’n vrouw Marianne heeft de scheiding aangevraagd nadat ze hem betrapte met een andere vrouw. Anton vraagt om vergeving, maar daartoe is Marianne niet in staat. Hij ervaart het als haar manier om wraak te nemen. Geconfronteerd met een barbaarse realiteit in Afrika wordt hij evenwel gedwongen om zelf positie te kiezen, want het leed dat daar veroorzaakt wordt is onmetelijk veel groter dan een duw of een kaakslag. Bovendien zijn de slachtoffers zelf niet in de mogelijkheid om wraak te nemen op de gewapende warlord Big Man en z’n kornuiten en heeft het er alle schijn van dat die na het herstel van hun hoofdman hun wrede praktijken gewoon voort zullen zetten. Voor een man met een geweten die geweld afzweert, is het een onmogelijke situatie, maar de omstandigheden laten hem geen enkele ruimte.
 

 

In de verhaallijn over Christian en Elias gaat Susanne Bier minder ver waardoor een happy end tot de mogelijkheden blijft behoren, maar het is ook een zwaktebod, want door de beide jongetjes buiten schot te houden, verliezen het scenario én de film een flink stuk van hun intensiteit. Vooral Christian komt te vaak zonder kleerscheuren weg uit zeer benarde situaties, waardoor In A Better World de neiging heeft om van drama naar melodrama te evolueren, ook al blijven de acteurs te allen tijde sterk presteren, zowel de jonge cast als de drie volwassenen in de vader- en moederrol. Susanne Bier en scenarist Anders Thomas Jensen zijn niet tot het uiterste durven gaan en dat is jammer, want mochten ze dat wel gedaan hebben, dan was In A Better World beslist een snoeiharde film geworden over de menselijke psyche en het instinct tot zelfbehoud.
 

 

De combinatie van bonte opnamen in de Afrikaanse woestijn met eerder donkere fragmenten, vaak met schakeringen van blauw en grijs, in Denemarken (de scènes op de loods), zorgen voor een gevarieerd palet, met warme interieuropnamen in het zomerhuis van Marianne. Prachtig zijn ook de natuuropnamen en de close-ups van kleine details in het landschap, meestal in felle kleuren van groen en geel en met haast onzichtbare overgangen zoals in de beelden die onder de eindtitels zijn geschoven. Bier maakt afwisselend gebruik van een vaste en een handheldcamera, waarbij ze altijd de nuttigheid en efficiency in het oog houdt. Het beeld is bovendien haarscherp met heel veel detail en een indrukwekkend zwartniveau. Het geluid (in 5.1) is bij momenten fenomenaal. De film begint met een scène in het Afrikaanse vluchtelingenkamp op het heetst van de dag terwijl er een felle wind staat die brommend over de tenten en het verschroeiende zand scheert en de tentdoeken doet wapperen als losgeslagen scheepszeilen. De ontploffingen later in de film knallen uit de boxen en bezorgen de toeschouwer een schrikmoment. De muziek is spaarzaam en atmosferisch van aard. Componist Johan Söderqvist (The Monastery, 2006) heeft voor de gelegenheid heel goed naar Lisa Gerrard (Gladiator, 2000) geluisterd en voorziet de fragmenten in Afrika van eenzelfde unheimische sfeer.  

Een tweetal Andere Trailers. De Verwijderde Scènes en het commentaar van de Amerikaanse dvd-release staan jammer genoeg niet op deze dvd.

CONCLUSIE                               

In A Better World van de Deense regisseur Susanne Bier is een film die de toeschouwer van begin tot einde op het puntje van z’n stoel houdt, maar achteraf zal er hier en daar wel iemand zijn die het net allemaal een beetje te weinig vindt. Dat de film het uitstekend deed op de uitreiking van de Oscars en de Golden Globes hoeft niet te verbazen, toch overheerst de indruk dat de regisseur niet tot het uiterste is gegaan. Technisch is de film zo goed als perfect, jammer van de povere Extra’s.