FILM
The Three Musketeers, het beroemde verhaal van Alexandre Dumas, is al ontelbare keren geadapteerd voor het witte doek, maar zelden zo amusant als in Richard Lesters versie uit 1973. Lester werd vooral bekend als cineast van de Beatles-films Help! en A Hard Day's Night, allebei prenten die gebruik maken van vaak absurdistische humor en een aanstekelijke hipheid. Wie dacht dat de regisseur zijn aanpak wel zou moeten aanpassen voor een bigbudgetkostuumfilm, heeft het bij het verkeerde eind. De introductie van d'Artagnan heeft een hoog slapstickgehalte en had net zo goed uit een van Lesters eerdere komedies kunnen komen. Hoewel naarmate de film vordert de contouren van het klassieke musketiersverhaal zich steeds duidelijker manifesteren, geniet de regisseur er zichtbaar van om in voor- en achtergrond komische randgevallen te positioneren, als was het de bedoeling om de aandacht zoveel mogelijk af te leiden van een verhaal dat al duizend keer eerder verteld is. Het resultaat is een prent die verrassend weinig verouderd is, nog steeds een brede glimlach op de lippen van de kijker tovert en vooral Richard Lester bevestigt als een van de grote filmauteurs van zijn generatie.

Als er één kenmerk is van The Three Musketeers dat in elke adaptatie de bovenhand haalt, dan is het wel de kameraderie tussen de titelpersonages en jong broekje d'Artagnan. De versie van 1973 heeft het lef daarvan af te wijken. Dit is honderd procent een d'Artagnan-show, waarbij Athos, Porthos en Aramis slechts halfslachtig uitgewerkte nevenfiguren zijn. Zelfs de beroemde slogan 'één voor allen, allen voor één' heeft het cachet van een wegwerpartikel: de zin komt slechts tweemaal voor in de film, telkens gebracht met monotone, bijna zielloze stem. Wellicht beschouwden Lester en zijn scenarist George MacDonald Fraser hun adaptatie als een soort 'cover' van Dumas' roman: alle elementen zijn aanwezig om het origineel te herkennen, maar de orchestratie geeft alle gebeurtenissen een unieke sound.

Tijdloos kan je de adaptatie niettemin niet noemen. De begingeneriek bevat bijvoorbeeld beeldeffecten die meteen duideljk maken dat de prent in de jaren zeventig gedraaid is. En ook aan de haarstijl van de personages valt af te lezen dat dit op en top een seventiesproduct is. Zelfs het tempo van de actiescènes is archaïsch traag. Maar dat wordt probleemloos goedgemaakt door een joie de vivre die uit ieder framepje van de productie sprankelend naar voren komt. Lester brengt de actie steeds met een knipoog, waarbij hij op subliminale wijze niet enkel de zeden en gewoonten van de musketiersperiode onder de loep neemt, maar ook een duidelijk link maakt met het je m'enfoutisme van de hippies. De humor in het script heeft hoogte- en dieptepunten, maar vindt doorgaans een ideale middenweg tussen lowbrow en 'even lower'-brow. Waar andere verfilmingen van dit verhaal zich met andere woorden steeds serious nemen, laten Lester en Fraser geen moment onbenut om de farce van het tijdperk en de personages in de verf te zetten.

Die personages worden overigens met bravoure vertolkt door een voor die tijd ongeëvenaarde sterrencast. Michael York bezit de goede looks om het vrouwelijke publiek in vervoering te brengen, maar moet anderzijds in naïviteit niet onderdoen voor Marcske van De Kampioenen. In dat opzicht verschilt zijn d'Artagnan wezenlijk (en op verfrissende wijze) van de karakterinterpretatie die doorgaans het witte doek siert. Opvallend bij Athos, Porthos en Aramis is dan weer dat zij al bij al weinig van elkaar verschillen. Zowel Oliver Reed, Frank Finlay als Richard Chamberlain vertolken immers mannen die houden van drinken, feesten, vrouwen en vechten, zij het niet altijd in dezelfde volgorde. Dat vooral Reed een ingeleefde vertolking neerzet, zal weinigen verbazen. Jean-Pierre Cassel is amusant in de kleine bijrol van koning Lodewijk XIII en Raquel Welch moet vooral het sexappeal van de prent opkrikken, iets waarin ze met verve slaagt. Intrigerender zijn de slechteriken Richelieu (Charlton Heston), Rochefort (Christopher Lee) en Milady De Winter (Faye Dunaway). Veel diepgang bevat hun vilein gedrag niet, maar dat belet hen niet om scène na scène te stelen.

Naast een zeer leuke prent, die de tijd gemakkelijk verdrijft, is The Three Musketeers ook een productie die haar tijd vooruit was. Oorspronkelijk is de prent bedoeld als één lange film van drie uur, maar tijdens de draaiperiode besliste producent Alexander Salkind om er twee afzonderlijke films van te maken. Hij vergat dit echter te melden aan de acteurs. Die protesteerden. Begrijpelijk, want volgens hun contract werden ze slechts voor één prent betaald. Dat resulteerde in het Salkind-arrest. Sindsdien moeten producenten op voorhand contractueel stipuleren voor hoeveel films ze hun acteurs inhuren. Deze achterhoedestrijd stak gelukkig geen stokken in de wielen van sequel The Four Musketeers. Want die is, in de ogen van velen, nog leuker dan het eerste deel. Of ik daar ook zo over denk, dat kan je lezen in deze bespreking.

BEELD EN GELUID
Voor een film die bijna veertig jaar oud is, oogt The Three Musketeers uitstekend. Opvallend is met name het gebrek aan grain, zelfs in scènes die zijn opgenomen met de nuit américaine-techniek. In die sequentie is het contrast wel iets minder, maar in de daglichtscènes blijkt dit dan weer geen probleem te zijn. Bovendien scheert de kleurenweergave hoge toppen, of het nu gaat over het plechtstatige paars van Richelieus kardinaalskleed of de veelkleurige outfits van de dames in de cast. Ook de soundtrack kan je nauwelijks op een foutje betrappen. Het monospoor klinkt helder en verrassend dynamisch, ook al mis je de upgrade naar meerdere kanalen bij het handvol actiescènes.

EXTRA'S
De schijf bevat geen extra's.

CONCLUSIE
The Three Musketeers is een uitstekende verfilming van een van de populairste verhalen uit meer dan honderd jaar filmkunst. De humoristische knipoogstijl van cineast Lester maakt de prent uniek en de sterrencast gaat volledig mee met zijn visie, waardoor het plezier van het scherm spat. En dat werkt aanstekelijk. Beeld en geluid halen bovendien een hoog niveau op deze Blu-ray. Maar het ontbreken van een bonussectie is een jammerlijke smet op een goede release.