Naar Canadese normen is Bachirs visie op onderwijs eerder ouderwets. Z’n besluit om voor een dictee een tekst van Balzac te gebruiken valt niet meteen in goede aarde en zelf is hij geschrokken van de beperkte kennis van z’n nieuwe leerlingen. Maar met de hulp en het advies van een enkele goedmenende collega’s wordt die situatie snel rechtgetrokken. Het klikt tussen de Algerijn en de Canadese schoolkinderen, maar de zelfmoord van z’n voorgangster blijft een heikel onderwerp. De leerlingen willen er met hem over praten in de klas, maar de directrice gaat op de rem staan. Dat is de taak van de psychologe, meent ze, en bovendien is er vooral nood aan rust. Maar dat zien de leerlingen duidelijk anders, want één van de jongetjes uit de klas wordt medeverantwoordelijk geacht voor de dood van hun voormalige lerares en alles wijst erop dat die discussie nog niet is gevoerd. Bachir staat tussen twee vuren.

 
 

In Monsieur Lazhar gaat het voor een keer niet over de culturele clash tussen mensen uit verschillende milieus (hoewel dat onderwerp zijdelings ter sprake komt), maar over onderlinge solidariteit en het verwerken van een groot verlies. Voor de jonge scholieren is de zelfmoord van hun lerares het grote aandachtspunt, maar ze weten niet dat de man die met hun gevoelens geconfronteerd wordt, monsieur Lazhar dus, een gelijksoortig trauma heeft opgelopen toen hij z’n land verliet. Als volwassene weet hij hoe het er in de wereld aan toe gaat en waartoe mensen in staat zijn, maar die kennis kan hij moeilijk met de kinderen delen en bovendien wordt hem duidelijk gemaakt, ook door sommige ouders, dat het niet zijn taak is hun zoons en dochters op te voeden, maar louter te onderwijzen. Monsieur Lazhar is het daar niet mee eens en hij probeert de schooldirectrice ervan te overtuigen om het onderwerp bespreekbaar te maken via een kleine verhandeling die een van de meisjes uit z’n klas over Martine heeft geschreven. Maar z’n hiërarchische overste is bang dat ze kinderen zal verliezen aan andere scholen (eentje is inmiddels van school gehaald) en dus verbiedt ze hem om het onderwerp nog ter sprake te brengen in de klas. Monsieur Lazhar doet wat hem is opgedragen en probeert de sfeer tijdens de lessen luchtig te houden. Hij maakt af en toe een grapje en laat ook toe dat de leerlingen over hem grapjes maken. Volgens de psychologe is er sprake van een positieve evolutie. Over een paar weken zijn ze weer helemaal in orde, zegt ze breed glimlachend. Over een paar weken?, herhaalt Lazhar voorzichtig haar woorden, hopend dat ze de sarcastische ondertoon niet hoort, want hij voelt wat zij niet schijnt te beseffen, nl. dat de interne afrekening nog moet komen.

 
 

Philippe Falardeau schreef het scenario van z’n film naar aanleiding van een toneelmonoloog waarin een man over z’n eigen trauma vertelt en het afweegt tegen dat van jonge schoolkinderen die op een ochtend hun lerares aan een touw zien hangen in de klas. De regisseur werkte de toneeltekst uit zodat ook de schoolkinderen, de ouders en de collega-onderwijzers effectief zichtbaar worden en het moet gezegd: het resultaat mag er zijn, want zowel de dramatische omstandigheden die monsieur Lazhar naar Canada hebben gedreven als het rouwproces van de betrokken scholieren worden grondig uitgewerkt, waarbij het evenwicht bewaard blijft tussen de verschillende partijen. Dat is belangrijk, want een problematiek aansnijden om die daarna te dumpen, het kan alleen maar tot een teleurstellende kijkervaring leiden zoals dat in Terraferma (2011) van de Italiaanse regisseur Emanuele Crialese het geval is. Philippe Falardeau houdt zich aan twee verhaallijnen zonder veel bijkomende franje en verdeelt z’n aandacht over monsieur Lazhar enerzijds en de toenemende spanningen tussen de leerlingen anderzijds. Mohammed Fallag (Les Barons, 2009) kruipt in de huid van de Algerijnse leerkracht en toont ons een beminnelijk, soms een beetje verbaasd, maar altijd beleefd en goedlachs hoofdpersonage dat z’n zware privéproblemen voor zich houdt en alles in het werk stelt om de meisjes en de jongens uit z’n klasje over een traumatische ervaring te helpen. Z’n goede bedoelingen hebben niet het beoogde resultaat en dat is frustrerend, ook voor de toeschouwer die al in een vroeg stadium de kant van monsieur Lazhar kiest in het conflict met mevrouw Vaillancourt, de directrice. Mohammed Fallag injecteert humor in de scènes, wat in combinatie met het vrije spontane gedrag van de jonge kinderen resulteert in een bij momenten onbevangen en vrijmoedige sfeer.

 
 

In het kamp van de kinderen leveren Sophie Nélisse (Alice) en haar tegenspelertje Émilien Néron (Simon) uitstekend werk. Het blonde meisje verwijt haar vriendje dat hij juffrouw Martine indertijd pestte en dat hij haar in moeilijkheden heeft gebracht door een simpele en spontane omarming te duiden als een vorm van ongewenst fysiek contact. Voor Sophie is het verband duidelijk, maar Simon blijft koppig bij z’n toenmalig standpunt. Alice blijft altijd rustig en kalm, ook als Simon op haar argumenten opgewonden en boos reageert in aanwezigheid van monsieur Lazhar en de rest van de klas. Haar beschuldigende blikken komen aan als zweepslagen, maar de kleine jongen blijft zich verweren, tot hij uiteindelijk breekt, maar op dat moment heeft hij Alice misschien toch overtuigd van z’n onschuld of tenminste van z’n gelijk.