FILM
In Amerika hadden ze The Boswell Sisters en later The Andrew Sisters, in Duitsland de boysband Commedian Harmonists en uiteraard kon Italië niet achterblijven en dus ging men er omstreeks 1935 op zoek naar een meisjesband voor een gelijksoortig repertoire en die vond met in Turijn waar de beide Nederlandse zusjes Alexandra en Judith Leschan na een ontelbaar aantal audities als danseressen optreden in de variétéshow van Gennaro Fiore (Gianni Ferreri), een niet zo geslaagde clown, die de meisjes – ondertussen samen met hun jongere zusje Ketty (Elise Schaap) – de mogelijkheid biedt om zich ook als zangeressen te bewijzen. Het trio is een instant succes in Turijn, waar de twee oudsten, Alexandra (Andrea Osvart) en Judith (Lotte Verbeek) eerder aan de slag waren in de garderobe en de keuken van een restaurant. Daar worden ze ontdekt door de moddervette impresario Pier Maria Canapa Canapone (Guiseppe Battiston) die z’n uitstekende contacten aanwendt om de Nederlandse meisjes op de radio te brengen (er was uiteraard nog geen televisie) en een platencontract te versieren. Leschan vindt hij een té moeilijke naam en bovendien zijn buitenlandse namen in het fascistische Italië verboden. Dus wordt het Trio Lescano.


Vanaf 1937 waaiert het succes van het Trio Lescano uit over Italië en blijkt ook Mussolini een fan te zijn. Tijdens een filmopname in Rome stuurt hij een medewerker met bloemen… en een partijkaart. Dat valt niet in goede aarde bij de Nederlandse meisjes en vooral niet bij hun moeder, de voormalige operazangers Eva de Leeuw (Sylvia Kristel), want de Leschans hebben joods bloed en worden joden in Duitsland niet al een hele tijd belaagd door het fascistische regime van Adolf Hitler? Ondertussen worden ook in Italië – onder druk van de führer – rassenwetten afgekondigd en verliezen joodse burgers zowat alle rechten. Judith moet toezien hoe haar joodse vriend z’n aanstelling als muzikant verliest en zonder inkomen verder moet, Alexandra schrikt even als haar minnaar Ernesto (Sergio Assisi) op een keer in het uniform van de fascistische brigades verschijnt en haar onder druk zet om op te treden op het jaarlijkse feest van de Italiaanse Fascistische Partij. Er ontstaat een discussie tussen de meisjes, maar het is vooral hun moeder die tegen hun deelname is. Zij zal uiteindelijk haar koffers maken en uit het leven van haar dochters verdwijnen als blijkt dat ze toch voor de fascisten willen optreden. Ondertussen maakt in een klein kantoortje een fascistische ambtenaar een lijst op van alle joden in de stad met het oog op hun deportatie naar Duitsland. Op pagina vier staan de namen van Alexandra, Judith en Kitty Leschan.

 

Het Trio Lescano was een typisch Italiaans fenomeen. De Duitse Commedian Harmonists oogstten voor de Tweede Wereldoorlog succes tot aan de Amerikaanse westkust en The Andrew Sisters groeiden na de oorlog zelfs uit tot een wereldsucces, De Nederlandse zusjes raakten nooit voorbij de Alpen, zelfs al bleven ze de successen in Italië tot in de late jaren 50 opstapelen en behoren ze er tot vandaag tot het collectieve geheugen. Dat ze niet opgepakt werden wegens hun joodse afkomst en vervolgens uitgeleverd aan Hitlers cohorten heeft alles te maken met het feit dat ze bij Mussolini op een goed blaadje stonden, ook al waren ze het fascisme niet genegen. Tegen hun zin werden ze opgevoerd als iconen van het regime en pas op het einde van de oorlog kwamen ze in de problemen toen overijverige ambtenaren in hun liedjesteksten – die ze overigens niet zelf schreven – versleutelde boodschappen voor de vijand meenden te herkennen: het Trio Lescano als spionkop voor de Amerikanen. Tot een proces is het evenwel nooit gekomen en de zaak is uiteindelijk met een sisser afgelopen. Het is bijna zeker dat Mussolini zich persoonlijk met de affaire heeft bemoeid.

Regisseur Maurizio Zaccaro neemt z’n tijd om in deze oorspronkelijk voor televisie gedraaide tweedelige film een omstandig portret te schilderen van het Trio Lescano. Eerst ziet u hoe de Nederlandse meisjes na talloze audities uiteindelijk doorbraken en een enorm succes worden, in het grimmigere deel twee doet Zaccaro het verhaal over hun niet altijd even gemakkelijk relatie met het fascistische regime, de onderlinge discussies over de te volgen koers en de uiteindelijke confrontatie. Ondanks de soms wat zware toon blijft Le Ragazze Dello Swing op elk moment een onderhoudend en blijmoedig portret, mede dankzij de vele korte muziekfragmenten die de regisseur door het verhaal weeft. Daarbij wordt hij geholpen door een uitstekende cast met voorop de beide Nederlandse actrices Elise Schaap (Kitty) en Lotte Verbeek (Judith) en de Hongaarse Andrea Osvárt als hun oudere zusje Alexandra. Dat de meisjes onder elkaar Nederlands spreken is atypisch voor een Italiaanse productie, maar het komt de aantrekkelijkheid van de film ten goede voor een Nederlandstalige markt. De mannelijke cast bestaat helemaal uit Italianen, maar Maurizio Zaccaro kan rekenen op een aantal sterke acteurs: Sergio Assisi kruipt in de rol van Ernesto Parisi, een aantrekkelijke jonge kerel die verliefd wordt op Alexandra en met haar een relatie begint. Doch als hij op een keer in het kostuum van de fascisten ten tonele verschijnt, verbreekt zij alle banden, wat wellicht niet zo’n slimme beslissing is gezien haar roots. Giovanni Ferreri neemt de rol van variétéartiest en clown Gennaro Fiore voor z’n rekening, een wat melancholische, doch altijd eerlijke variétéartiest en clown die de Leschan-zusjes ontdekt en een tijdlang met ze op tournee gaat, maar die uiteindelijk de duimen moet leggen voor de gewiekste impresario Pier Maria Canapa Canapone (Guiseppe Battiston), een dikzak met goede contacten in de muziekbusiness én een uitstekende praatjesmaker die geld geroken heeft. Hij maakt van het Trio Lescano een supergroep in de stijl van de Boswell Sisters, doch het gevoel dat hij vooral op eigengewin uit is is altijd aanwezig en Battiston slaagt erin om die indruk voortdurend te voeden met nieuwe details over de duistere kant van z’n karakter. Z’n prestatie is zonder meer indrukwekkend.

 

Blijft over Sylvia Kristel als Eva de Leeuw, de moeder van de Leschan-zusjes. De in oktober 2012 overleden Nederlandse is nooit een grote actrice geweest en dat besefte ze zelf ook wel. Ze had geen toneelopleiding genoten, maar kwam vanuit de modewereld en via een relatie met Hugo Claus in het filmmilieu terecht. Kristel werd wereldberoemd met haar optreden in de Emmanuelle-films (wij telden er 12 voor bioscoop en televisie samen), maar je borsten en je kutje laten zien is niet meteen het bewijs van groot acteertalent. Op de vraag waarom ze bijv. nooit in een film van Claus te zien was, antwoordde Kristel laconiek dat de hij haar had opgedragen om eerst te leren acteren. Desondanks heeft Sylvia Kristel nooit te klagen gehad, want op IMDB staan 58 filmtitels achter haar naam, o.a. Pastorale 1943 (1978) en Lijmen (2000) waarin ze naar ons gevoel kleine, maar acceptabele rollen voor haar rekening nam. In Le Ragazze Dello Swing – overigens de laatste film waaraan ze te zien was – neemt ze de kleinere rol van de moederfiguur voor haar rekening en dat doet ze goed. Regisseur Zaccaro heeft haar duidelijk goed gecoacht waardoor ze een geloofwaardige Nederlandse joodse vrouw neerzet die het niet eens is met het besluit van haar dochters om voor de fascisten op te treden. Als er al wat op te merken valt aan haar prestatie, dan betreft het Kristels steemkool-Italiaans met de veel te opvallende Franse r-klank.

BEELD EN GELUID
Prachtige kleuren, perfecte decors en verrassende camerastandpunten, daarmee neemt de Italiaanse regisseur Murizio Zaccaro u op sleeptouw voor een rollercoaster van meer dan 200 minuten door de biografie van het Trio Lescano. De scherpte is altijd uitstekend en het zwartniveau indrukwekkend. De geluidsband is uiteraard het pièce de résistance van deze film en die klinkt dan ook niet minder dan bloedmooi, ondanks het ontbreken van een 5.1-track..




EXTRA’S
Backstage is een veel te kort niemendalletje achter de schermen van de productie.


CONCLUSIE
Wij vielen als een blok voor Le Ragazze Dello Swing, want deze Italiaanse productie heeft alles in huis om van een doordeweekse avond een gezellige filmervaring te maken. Het Trio Lescano is sindsdien ook niet meer uit de cd-speler geweest. Kan je nagaan...