DOCUMENTAIRE
Raymond Depardon wordt beschouwd als één van de allergrootste fotografen. Hij maakte onlangs nog de officiële portretfoto van François Hollande. Samen met echtgenote Claudine Nougaret (een voormalige geluidstechnicus van cineast Eric Rohmer) draaide hij onlangs Journal De France. Deze documentaire die de officiële selectie van Cannes haalde toont niet alleen een ontroerend beeld van de fotograaf, maar het is tevens een uniek historisch document dat 50 jaar wereldgeschiedenis in de kijker zet.


Tegenwoordig rijdt Raymond het liefst in weer en wind met zijn camper rond. Naar eigen zeggen heeft hij na jaren naar anderen te hebben geluisterd, nood aan wat stilte. Raymond is nog steeds op zoek naar geschikte locaties voor nieuwe foto's. Dat kan een sigarenwinkel, een oude bakkerij of zelfs een rotonde zijn. De fotograaf heeft helemaal geen nood aan nieuwe digitale camera's die honderd plaatjes per minuut kunnen schieten. Nu nog gebruikt hij zijn stokoude platencamera. Deze techniek is uiterst tijdrovend, want het kan soms meer dan drie uur duren vooraleer hij erin slaagt om de gewenste foto te maken. Zijn echtgenote met wie hij al 25 jaar samenwerkt is het leven langs de weg wat beu geworden. Zij verdiept zich liever in de kelder alwaar massa's vergeten beeldmateriaal liggen opgeslagen. Het is dat materiaal dat wordt gebruikt om op bijna chronologische wijze een beeld te schetsen van de meesterfotograaf.

De eerste foto's die Raymond maakte dateren uit 1962. Het zijn oude kiekjes van de boerderij in Villefranche-sur-Saône. Een paar maanden later trekt hij naar Parijs om er een proeffilm te draaien. Het is duidelijk dat de man van beelden is bezeten, alleen heeft hij nooit tussen film en fotografie kunnen kiezen. Uiteindelijk werd het een combinatie van beide. Zijn carrière als journalist liep niet steeds op wieltjes, want net zoals iedere fervente nieuwsmaker zocht ook Raymond het gevaar van de actie op. We zien beelden van de burgeroorlog in Venezuela, de gevechten op de Westelijke Jordaanoever en de Praagse Lente. Het zijn vooral de opnames van de Biafra-oorlog in Nigeria die ons doen slikken. We zien eerst een Vlaamse militair die vrolijk de woorden "we zullen wel veel mannen verliezen, maar we moeten nu eenmaal gaan" prevelen. Enkele minuten later wordt hij neergeschoten, kanonnenvoer zonder doel. In 1975 komt Depardon in moeilijkheden door de beruchte Claustre-affaire. Françoise Claustre werd door de Toubou-rebellen gevangen genomen en pas drie jaar later vrijgelaten. Depardon filmde de smeekbede van Claustre waarin ze om hulp vroeg. Het waren schrijnende beelden die heel Frankrijk choqueerden. De Franse president beschuldigde Depardon er zelfs van om mensen in nood niet te hebben geholpen. Ook zijn documentaires over de psychiatrische instellingen in Italië deden heel wat stof opwaaien. Het San Clemente-instituut in Venetië is nu wel een luxehotel geworden, maar in het begin van de jaren 80 was het nog een psychiatrisch ziekenhuis alwaar lijdende patiënten aan hun lot werden overgelaten.


Nooit heeft Raymond Depardon iemand veroordeeld, zijn beelden zeggen immers genoeg. Een van de bekendste daarvan is die van Nelson Mandela. De vroegere ANC-leider zegt één minuut lang geen woord, maar iedereen begrijpt wel wat Depardon met de foto wil zeggen. 

Journal De France is in de eerste plaats een prachtige collage van unieke beelden. Over de persoon zelf kom je maar weinig te weten. Deze stoïcijnse levensgenieter is immers een man van weinig woorden. Hij vindt zichzelf niet belangrijk, alleen zijn beelden over de mens en zijn geschiedenis zijn dat. Deze documentaire verveelt geen enkele seconde. Hij is soms grappig, soms onthutsend, maar vooral zeer menselijk. De laatste tien minuten zijn een knap huzarenstukje dat ons aan Koyaanisqatsi van Godfrey Reggio deed herinneren. Een uitmuntend slot van een zeer knappe documentaire.

BEELD EN GELUID
Niet alle beelden zijn loepzuiver, maar wat verwacht je van filmmateriaal dat jarenlang in een kelder lag en met een goedkope handcamera is gefilmd?

EXTRA'S
Jammer genoeg moeten we het zonder extra materiaal stellen.


CONCLUSIE
Journal De France is zeker geen saaie biografie over fotograaf Raymond Depardon. Integendeel. Over de man zelf kom je weinig of niks te weten, wel koos echtgenote Claudine Nougaret de gepaste kiekjes die zowel een overzicht van Depardons werk als een stukje wereldgeschiedenis bieden.