Samen met Roman Polanski en Krzystof Kieslowski kan je gerust stellen dat Andrzej Wajda één van de grootste Poolse cineasten aller tijden is. Nochtans kwam zijn beslissing om filmregisseur te worden geheel onverwachts. Na de Tweede Wereldoorlog die bij hem (en vele andere landgenoten) een diepe wonde sloeg, ging hij aan de kunstacademie van Krakow studeren, doch voelde hij zich geen seconde goed in zijn vel. De jonge Pool vertrok samen met enkele vrienden op vakantie. Tijdens de heenreis las Andrzej een advertentie voor een filmopleiding in Lodz. De kunstenaar verliet pardoes het vakantieoord en nam de trein terug om zich voor deze cursus in te schrijven. Wajdas eerste films handelen over de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. Net zoals zijn tijdsgenoten Munk en Kawalerowicz zat ook Wajda met een complex. Vele vrienden hadden de oorlog niet overleefd en het was vooral de manier waarop het Westen de Polen “bedankte” dat hun zuur opbrak. De Polen vochten wel mee aan de zijde van de geallieerden, doch kwam hun land na de vele oorlogsverschrikkingen onder toezicht van de Russen.
 

 

Een van de eerste films die dat patriottisme ophemelt is Kanal. Deze film werd zeer goed ontvangen op het Filmfestival van Cannes waardoor Wajda algauw door de cinefiele pers een nieuw wonderkind werd genoemd. Het is ook diezelfde pers die de term Poolse Filmschool bedacht. Nu denken vele filmfans dat men daarmee een groepering van grote Poolse cineasten bedoelt, doch gaat het wel degelijk om ontevreden Polen die via kunst hun misnoegen uitten.
 

Na het maken van één van zijn oorlogsfilms (Ashes And Diamonds) kwam de auteur ervan (Jerzy Andrzejewski) opnieuw aan de deur van Wajda aankloppen. Jerzy wilde absoluut een verfilming van zijn boek Innocent Sorcerers (Niewinni Czarodzieje). Wajda zag dat evenwel niet echt zitten, want de roman gaat over een generatie die niet de zijne is. In Innocent Sorcerers gaat het om naoorlogse jongeren die rebelleren tegen de saaiheid die de politieke situatie hun oplegt. Zij willen moderne kledij en niet de verplichte uniformen; de protagonisten zijn jongeren die hunkeren naar de hippe wereld van de jazz. Omdat Wajda zijn vriend toch wilde bedanken, stemde hij in met de opdracht. Gelukkig maar, want dankzij Innocent Sorcerers werd Wajda bevrijd van het juk van de oorlog.
 

 

 

Het is niet zonder toeval dat op hetzelfde moment Jean-Luc Godard bezig was met de verfilmingen van A Bout De Souffle, want Innocent Sorcerers is pure nouvelle vague. Nog nooit zagen de straten van Warschau er zo hip uit als in Innocent Sorcerers. Op de bekende monumenten na zou je zelfs nooit vermoeden dat dit verhaal zich in de Poolse hoofdstad afspeelt. Innocent Sorcerers kan je eigenlijk het best omschrijven als een eigenzinnige tijdsopname van een nieuwe generatie. Er gebeurt weinig of niks in de film, zelfs de dialogen zijn (op hun rebelse inhoud na) leeg. Het zijn jongeren die op zoek zijn naar zichzelf en die er zich van bewust zijn dat ze waarschijnlijk niets zullen vinden. Andrzej (Tadeusz Lomnicki) is een jonge arts die zich bekommert om de gezondheid van boksers. Het echte leven van deze man met zijn opvallend witte kapsel begint ’s nachts. Dan verandert de ernstige dokter in een uitzinnige jazzmuzikant die met zijn groepje de nachtclubs onveilig maakt. Alles draait om er zelf goed uit te zien en zo veel mogelijk vrouwen binnen te halen. Een nihilistische levensstijl, maar tegelijkertijd eentje die tegen de principes van het communisme indruist.
 

De communisten waren trouwens allesbehalve tevreden met deze film, waardoor hij onverbiddelijk in de handen van de censuur belandde. Vreemd genoeg stoorden de communistische moraalridders zich niet aan de opwindende striptease-act van Pelagia (Krystyna Stypulkowska), wel aan het trieste einde. Een film zonder happy end kon niet en dus werd Wajda gedwongen om een nieuw slot neer te pennen. De kerk die een zeer grote macht had in het naoorlogse Polen zag de wulpse beelden van Krystyna Stypulkowska wel en riep Innocent Sorcerers uit tot één van de films die moest worden verboden.
 

 

 

Innocent Sorcerers is een prent met heel wat geschiedenis en een hoog cultgehalte. In de film zie je zowel een zeer jonge Roman Polanski als Krzystof T. Komeda aan het werk. Komeda was in de jaren zestig een gevierde jazzmuzikant die tot op vandaag nog altijd als één van de belangrijkste Poolse undergroundartiesten wordt beschouwd. Als film heeft Innocent Sorcerers wat minder impact, maar dat is nu eenmaal het noodlot van de meeste nouvelle vague-werken. De technieken zijn tegenwoordig zo vaak gebruikt dat het niet meer opvalt hoe innoverend zulke films wel waren. Innocent Sorcerers is de Otto E Mezzo en de Jules Et Jim van Polen. Verplicht kijkvoer voor cinefielen die een voorliefde hebben voor aparte films uit de jaren 60 dus.

BEELD EN GELUID
Cinefielen die op zoek zijn naar obscure pareltjes uit Oost-Europa zullen wellicht vertrouwd zijn met Second Run DVD. Dit Brits label specialiseert zich in prachtige uitgaves van bijna vergeten klassiekers. Ook Innocent Sorcerers is prachtig gerestaureerd. Er valt geen vlekje te zien waardoor de pracht van de zwart-witfotografie nog eens wordt geaccentueerd. Het geluid is mono (Pools), maar ook dat kreeg een grondige poetsbeurt met als gevolg dat je weinig of geen ruis hoort. Naast heel wat Poolse dialogen kun je trouwens ook een knappe jazzy score van Krzystof T. Komeda beluisteren.