PARADIES TRILOGIE
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2014-02-10
FILMS
De drie meeste recente films van het Oostenrijkse enfant terrible Ulrich Seidl liggen ondertussen (ook) in één dvd-box in de winkelrekken. De zgn. Paradies-trilogie bevat het portret van drie vrouwen die het schijnbaar moeilijk hebben om in onze ingewikkelde wereld aan hun trekken te komen. Op de hulp van Ulrich Seidl hoeven ze in hun zoektocht naar een beter bestaan in elk geval niet te rekenen, want die is vaak bikkelhard en onmeedogenloos in de manier waarop hij met het onderwerp en de personages in z’n films omgaat. Wie wat anders zoekt dan de zoveelste geweld- of horrorfilm, de zoveelste nietszeggende Hollywood-blockbuster of de zoveelste bloedloze arthouseproductie, die is bij Seidl aan het goede adres, want de bittere, maar vaak ook komische provocaties van de Oostenrijker laten u beslist niet onverschillig.
Paradies: Liebe
In het eerste deel van z’n Paradies-trilogie neemt Oostenrijks grootste enfant terrible de kijker mee naar een vakantiekamp in Kenia en richt er z’n camera op vrouwelijke landgenoten van middelbare leeftijd en ouder die er neerstrijken voor twee weken goedkope seks. Eén van hen is Teresa, gescheiden, moeder van een 14-jarige dochter en een beetje uitgekeken op haar werk en op haar eigen saaie leven. In Kenia neemt ze haar intrek in het Hotel Flamingo, verborgen tussen hoge palmbomen en op een loopafstand van een blank strand. Daar ligt ze een paar uur later tussen de andere westerse toeristen te zonnen op een stretcher met even verderop, achter de paaltjes die het privéstrand van de rest van de omgeving scheiden, jonge zwarte mannen met hun koopwaar: kraaltjes, amuletten, hangertjes, kettinkjes, bootreisjes op zee, kamelentochten langs het strand en ander fraais. Teresa is regelmatig hun doelwit, want zij wil graag pootjebaden of gewoon langs de waterlijn slenteren en die ligt in Afrika en dat is hún terrein, terwijl het hotelcomplex achter de paaltjes verboden terrein is voor zwarten, want dat is Europa…
Het is niet meteen duidelijk of Teresa met andere dan onschuldige bedoelingen (zon, zee en lekker eten) naar Kenia is gekomen, maar dat er meer te rapen valt verneemt ze ’s avonds uitgebreid aan de bar van vrouwen die schijnbaar vaker dit soort vakanties boeken en die haar in geuren en kleuren vertellen over de kokosgeur van zwarte mannen en de onvoorstelbare prestaties van hun forse lid. De dag nadien laat ze zich door een jonge zwarte meetronen naar een cafeetje en nadien naar z’n gammele huisje waar hij haar vertelt dat ze er jong en aantrekkelijk uitziet. Teresa voelt zich opgelaten, want dat soort complimenten heeft ze al te lang niet meer gekregen. Uiteraard komt van het één het ander, zonder dat de zwarte adonis om geld vraagt. De dag nadien ziet ze hem weer en dan vertelt hij haar na de daad over z’n broer die die ochtend een ongelukje heeft gehad met z’n motor en in het ziekenhuis ligt en of Teresa wat wil bijdragen om de rekening te betalen. Je hebt het als kijker aan zien komen, maar Ulrich Seidl heeft het moment lang genoeg uitgesteld opdat je zou gaan twijfelen. De klap komt des te harder aan.
De volledige bespreking van Paradies: Liebe kan u hier lezen.
Paradies: Glaube
In het tweede deel van z’n Paradies-trilogie richt de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl z’n camera op de zeer gelovige Anna Maria, een vrouw van middelbare leeftijd die op de röntgenafdeling van een ziekenhuis werkt. Al meteen in de beginscène vertelt Seidl de kijker wat voor gelovige Anna Maria is: uit de lade van haar bureau haalt ze een klein zweepje, knielt voor het crucifix dat aan de tegenoverliggende muur hangt, ontbloot het bovenlijf en slaat zich een flink aantal keren over beide schouders terwijl ze Jezus vraagt om de zondaars dezer wereld hun zonden te vergeven. En omdat ze net een weekje vakantie heeft, kan Anna Maria zich aan haar grote hobby wijden: met een Mariabeeld belt ze aan bij willekeurige mensen in een Weens flatgebouw met de boodschap dat de heilige maagd kennis met ze wil maken. Op die manier wil ze haar bijdrage leveren om van Oostenrijk opnieuw een katholiek land te maken, waarvoor ze samen met gelijkgestemden één keer per week bidt in een tot kapel omgebouwde ruimte in de kelder van haar huis. En als ze op een avond, na een lange tocht met het Mariabeeld, in het park op een groepje mannen en vrouwen stoot dat onverbloemd alle standjes uit de Kamasutra inoefent, bindt ze zich een boetegordel om en kruipt biddend op haar knielen door de huiskamer en de keuken. Nadien wrijft ze het bloed van haar geschaafde knieën en brengt er een zalfje op aan…
En dan op een keer blijkt haar echtgenoot weer voor de deur te staan. Twee jaar lang heeft hij bij z’n familie in Noord-Afrika gewoond, maar nu is hij terug en hoopt dat ze samen opnieuw kunnen beginnen. Anna Maria is niet in haar nopjes, want Nabil is niet alleen vanaf de heup verlamd waardoor hij zich in een rolstoel voortbeweegt, hij verstoort ook haar perfecte wereldje, want de crucifixen in de kamers stoot hij met z’n stok van de muur, het doek voor het schilderij van de Kaäba in Mekka wordt weggehaald en hij zet religieuze islamitische muziek op. Om z’n bewegingsvrijheid in te perken neemt Anna Maria z’n rolstoel weg en als hij blijft aandringen om met haar het bed te delen, verhuist ze naar de studeerkamer, want daar voelt ze zich veilig in de nabijheid van het immense crucifix. Nabil verwijt haar vreemdelingenhaat en racisme en hij grijpt naar alcohol waardoor hij agressief wordt en haar uitscheldt voor hoer en slettebak. Anna Maria’s geloof wankelt, want waaraan heeft ze dit verdiend?
De volledige bespreking van Paradies: Glaube kan u hier lezen.
Paradies: Hoffnung
In het derde deel van de Paradies-trilogie van de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl worden de draadjes van deel 1 en deel 2 heel even samengevlochten, want het hoofdpersonage in Paradies: Hoffnung is de 14-jarige Melanie ‘Milli’, dochter van Teresa uit Paradies: Liebe, die tijdens de seksreis van haar moeder naar Kenia bij de katholieke missionaris Anna Maria uit Paradies: Glaube wordt ondergebracht. Zoals tussen Teresa en Anna Maria is afgesproken, brengt die laatste Melanie na 14 dagen naar een dieetkamp, want net zoals haar moeder is Milli te zwaar en dus wordt de zomervakantie gedeeltelijk benut om wat kilo’s kwijt te geraken onder leiding van een sportleraar, bijgestaan door een arts van middelbare leeftijd die eigenaardige onderzoekmethodes hanteert en op wie Milli meteen tot over de oren verliefd wordt, waardoor die in een moeilijke positie terechtkomt want het dikke blonde meisje is minderjarig…
De volledige bespreking van Paradies: Hoffnung kan u hier lezen.
BEELD EN GELUID
Zie individuele films
EXTRA’S
Zie individuele films.
CONCLUSIE
Met z’n Paradies-trilogie voegt de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl een nieuw en krachtig hoofdstuk toe aan z’n indrukwekkende catalogus. Bij ons was hij tot nog toe een vrij onbekende naam, maar blijkbaar brengt deze release daar verandering in en terecht, want Ulrich Seidl is een groot en origineel talent dat ons een frisse en onalledaagse kijk biedt op vaak bizarre aspecten van onze moderne samenleving.
