FILM
Illumination (Verlichting) van Krzysztof Zanussi is een zeer ongewone film. Geen moeilijke prent, wel eentje die alle regels (mochten die al bestaan) van conventionele filmregie overboord gooit. Zijn aparte stijl kun je eigenlijk het best met die van Alain Resnais vergelijken. Geen alledaagse cinema dus, maar had je iets anders van een fysicus verwacht?

Krzysztof Zanussi is inderdaad verzot op natuurkunde, ook al onthult de wetenschapper/filmer in een interview dat de liefde niet wederzijds is: hij heeft immers nog nooit de Nobelprijs gewonnen. Neen, Zanussi is wel een ernstig man, maar hij kan alles zeer goed relativeren, zelfs de druk van de Sovjets. Het beste wat je destijds als wetenschapper kon studeren was wiskunde of fysica, dat zijn nu eenmaal vakken die de verdrukkers niet naar eigen hand kunnen zetten. In de jaren 60 begreep de Pool evenwel dat zijn hart in werkelijkheid voor de film klopte en in 1966 studeerde hij aan de filmschool van Lódź af, ook al heeft hij de wetenschap nooit verlaten: iets wat je maar al te goed merkt in zijn prenten. Een mooi voorbeeld daarvan is de door Martin Scorsese geprezen en in 1973 uitgebrachte Illumination / Iluminacja die nu op Second Run DVD is verschenen.

In Illumination volgen we een zonderlinge wetenschapper (Stanisław Latałło) die zich anderhalf uur lang maar één vraag stelt: kun je de zin van het leven vinden via de wetenschap? De onderzoeker denkt dat hij via de wetenschap een antwoord op al zijn vragen kan krijgen. Hij probeert alle aspecten van het leven te doorgronden: van geluk tot de dood (op akelige wijze in beeld gebracht). Het einde is zowel logisch als ontgoochelend: er zijn geen antwoorden en daarom keert de geleerde op het einde gewoon naar het geborgen gevoel van zijn gezin terug.

BEELD EN GELUID
Een film uit de oude (Poolse) filmdoos moet je natuurlijk niet gaan vergelijken met pakweg een Fox-productie. Dus ja, af en toe zie je een vlekje of een streepje, maar toch kunnen we stellen dat de gerestaureerde versie van deze arthouseklassieker meer dan geslaagd is.

EXTRA'S
Op deze dvd vind je een interessant interview met de regisseur, alsook de kortfilm A Trace (Ślad) die door Marcin Latałło is gemaakt, zoon van hoofdrolspeler Stanisław. De kortfilm werpt een licht op het bijzondere leven van deze acteur die tijdens een bergklim tragisch om het leven kwam.

CONCLUSIE
Illumination is een soort collagefilm met Godard-trekjes waarin je van alles ziet, net als in het echte leven dus. Een regelrechte aanrader voor cinefielen die iets aparts zoeken.