INTERSTELLAR (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2015-03-31
FILM
De toekomst ziet er allerminst rooskleurig uit voor de laatste overlevers van de aarde. Zandstormen laten oogst na oogst mislukken en ondanks alle goede bedoelingen van de wetenschappers om resistent voedsel te kweken heeft het er alle schijn van weg dat de volgende generatie van de mensheid ook meteen de laatste zal zijn. Luchtmachtpiloot Cooper (Matthew McConaughey) heeft na een niet nader omschreven vliegtuigongeluk zichzelf moeten herscholen tot boer, en ook zijn kinderen Tom (Timothée Chalamet) en Murph (Mackenzie Foy) moeten niet dadelijk hopen op een universitair geschoolde toekomst, want de nood aan technici is bijzonder schaars. Het onderwijs is bovendien een giller geworden: aan de kinderen wordt aangeleerd dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden en dat het geheel slechts een propagandastunt was om de Russen economisch ten gronde te richten; uiteraard is het mooi meegenomen dat de mensheid niet langer wordt ingepompt om naar boven te kijken voor redding en zich te focussen op het hoeden van de aarde, alhoewel dat duidelijk een aflopende zaak is. Die ietwat vreemde Murph meent dat haar slaapkamer bezet wordt door een soort van klopgeest die haar boodschappen in morse, in binaire code of wat dan ook tracht door te spelen. Wanneer Cooper toch maar eens de suggestie van zijn dochter ter harte neemt en op de "gegeven" coördinaten een kijkje gaat nemen, stoot hij op een vervallen luchtmachtbasis waarin wat overblijft van wat ooit de NASA was huis houdt onder leiding van fysicus Brand (Michael Caine). Brand onthult aan Cooper dat de NASA al 48 jaar lang een wormgat in de buurt van Saturnus aan het bestuderen is, waarachter mogelijk nieuwe, bewoonbare planeten liggen. Twaalf vrijwilligers zijn in het wormgat verdwenen en uit de schaarse informatie die naar onze andere kant van het universum lekt kan worden opgemaakt dat drie van hen mogelijk een bewoonbare planeet hebben gevonden.
Cooper heeft in ruil voor die informatie ingestemd om piloot te zijn bij de missie van de laatste kans: samen met de dochter van Brand, Amelia (Anne Hathaway), twee menselijke copiloten Doyle (Wes Bentley) en Romilly (David Gayasi) en twee kunstmatige intelligenties, TARS (Bill Irwin) en CASE (Josh Stewart), reist hij door het wormgat, trachtend een antwoord te vinden op de vraag welke van de drie planeten het meest in aanmerking komt om het restant van de mensheid te laten emigreren. Aangezien een dergelijke missie met een beetje tegenslag tientallen jaren kan duren is er ook voorzien in een plan B: het ruimteschip Endurance bevat genoeg genetisch materiaal om de nieuwe planeet te herbevolken, zodanig dat als de mensen op aarde het niet overleven, toch tenminste de mensheid in zijn abstractie een kans maakt. Murph neemt haar vader echter zijn vertrek persoonlijk kwaad, want de kans dat ze elkaar bij leven ooit nog gaan weerzien is minuscuul klein. Evenwel groeit Murph (Jessica Chastain) op tot een gerespecteerde wiskundig-natuurkundige die de stervende professor Brand helpt om de vergelijkingen achter het interdimensionaal reizen te ontcijferen. Cooper en zijn reisgenoten krijgen uiteraard intussen te maken met de éne tegenslag na de andere en ondervinden aan den lijve welke zware tol de mensheid moet betalen voor het knoeien met Einsteins relativiteitstheorie.
Van het mateloos ambitieuze Interstellar, van de hand van de broers Christopher en Jonathan Nolan, werd enorm veel verwacht. Met amper tien films op zijn palmares is Christopher Nolan uitgegroeid tot één van de meest geacclameerde regisseurs van het moment, alhoewel zijn laatste wapenfeiten, de commercieel zeer succesvolle reboot van de ter ziele gegane Batman-franchise, intellectueel minder om het lijf heeft dan pakweg The Prestige. Met die laatste film en met Memento heeft Interstellar alvast gemeen dat Nolan zich opnieuw eens kan uitleven in een verhaal over verstoorde tijdlijnen; naarmate de film vordert blijkt de tijd namelijk voor de astronauten en voor de achterblijvers op aarde anders te verlopen. Het spijtige daarbij is wel een beetje dat Nolan in de eerste helft van zijn film nogal moeite doet om de film toch een zweem van wetenschappelijke accuraatheid mee te geven, maar in de tweede helft van de film op dat gebied zéér zwaar uit de bocht gaat. Desondanks is Interstellar een film met een positieve ingesteldheid; de sfeer in het begin van de film is apocalyptisch en roept wat herinneringen op aan On The Beach, waarin het laatste restant van de mensheid feitelijk alleen nog maar zit te wachten op het onvermijdelijke en op de laatste die het licht uitdoet. Het ietwat geforceerde happy end waaruit blijkt dat het menselijk vernuft uiteindelijk altijd zal prevaleren, geeft de kijker alleszins wel een goed gevoel mee. Onderweg bedient Nolan zich van een beeldtaal die erg veel herinneringen oproept aan 2001: A Space Odyssey, met gelukkig de kleine aanpassing dat de pseudointellectuele nonsens die als alibi diende voor Kubricks consumptie van de verkeerde soort paddestoelen ditmaal wel heeft plaatsgemaakt voor een ietwat beter uiteengezette verklaring, en de geluidsloze gruwel van deep space hebben we in Gravity recent nog eens opgemerkt. De relatieve toegankelijkheid maakt Interstellar alleszins beter verteerbaar.
Desondanks blijft Interstellar sciencefiction met de klemtoon op de fiction en minder op de science. Omdat Nolan zich commercieel alles kan permitteren klokt zijn film af op 2 uur en 50 minuten en neemt de regisseur rustig de tijd om het verhaal behoorlijk op te bouwen. Nolan heeft daarbij bijzonder veel aandacht voor machtige beeldcomposities: één van de kandidaat-surrogaatplaneten is bedekt met water en een tweede met ijs, en samen met de deep space-opnamen dit levert ongelofelijk mooie plaatjes op. De thematiek begint na films uit het begin van het millennium zoals Red Planet en Mission To Mars nochtans een beetje afgezaagd te worden, en na Danny Boyle's Sunshine mag blijken dat Nolan lang niet de enige is die een dergelijk verhaal visueel sterk kan onderbouwen. Alhoewel: Nolan probeert iéts te hard als belezen intellectueel over te komen door zijn film vol te strooien met referenties naar Arthur C. Clarke, Dylan Thomas en James Ellroy, in die mate dat het soms té vervelend wordt. Anderzijds maakt dit van Interstellar wel een film die je probleemloos meerdere malen zal willen bekijken, al was het maar om mee te kunnen praten. Ook zou de scope van de problemen waarin de aarde zich bevindt iets ruimer mogen opgevat geweest zijn dan een paar maisvelden in Canada - zonder daarbij echter Michael Bay achterna te willen hollen.
Evenwel geen kwaad woord over Nolans nobele intenties, noch over die van zijn cast. Uiteraard sleurt Nolan zijn favoriete fetisjacteur Michael Caine voor de lens, maar het grootste deel van het gewicht wordt toch gedragen door Matthew McConaughey, een acteur die in mijn boek toch nog altijd de merkwaardigste transformatie heeft ondergaan van absolute lul in bijzonder slechte niemendalletjes als How To Lose A Guy In 10 Days tot verheven cultster in True Detective en zijn Oscarwinnende rol in Dallas Buyers Club. Anne Hathaway heeft Nolan duidelijk overgeërfd van The Dark Knight Rises, en ook in deze film bevestigt ze helaas haar status van lichtgewicht, die wellicht haar éne onderscheidende rol vooralsnog niet te pakken heeft. Bij de promotie van de film werd bovendien Matt Damon bewust uit beeld gehouden om - zonder over de details uit te weiden - de impact die hij heeft in het verhaal zo verrassend mogelijk te maken, en dat is eigenlijk aardig gelukt. De crew won overigens dit jaar een Oscar voor de beste visuele effecten, wat als enige wetenschappelijk gefundeerde film met als concurrent drie stripverfilmingen en Andy Serkis als pratende aap niet bijster moeilijk is, maar zag de rest van de nominaties aan haar neus voorbij gaan. Min of meer terecht, want de film is niet onderscheidend genoeg om de hype te overstijgen en de positie die de film nu bekleedt in de alsmaar meer bizar wordende IMDB is overgewaardeerd. Een prijs voor Hans Zimmers soundtrack was anders wél terecht geweest want het is één van zijn mooiste van de laatste tijd.
BEELD EN GELUID
De beeldverhoudingen op deze prent zijn een mengelmoesje tussen een eerder traditioneel widescreenformaat van 2.40:1 en een full-frame 1.78:1-beeld dat nog het nauwst aansluit bij het Imax-formaat waarmee de film in sommige bioscopen werd vertoond. Al sinds The Dark Knight speelt Nolan graag met verschillende beeldformaten, die hier elkaar af en toe zeer snel afwisselen om bijvoorbeeld de beelden in de ruimte af te laten wisselen met die van de onfortuinlijke achterblijvers op aarde. Beide formaten zien er echter schitterend uit, alhoewel de zwarttint van de ruimte in Gravity er nog nét iets bovenuit stak. De beelden in het door zandstormen geteisterde voor Amerika doorgaande Canada zien er (bewust?) iets minder strak uit en de kleuren zijn wat getweakt in de richting van geel en oranje, waardoor onder meer ook de huidskleuren er significant anders gaan uitzien. De details in de closeups zijn mooi maar soms iets té gecontrasteerd, en een keer of twee in de film lijkt het alsof er Fight Club-gewijs een frame ontbreekt. De fotografie in IJsland, waar de scènes voor de tweede planeet die Cooper en zijn team aandoen zijn geschoten, zijn echter adembenemend. Nolan laat zich bovendien niet opjagen door de alomtegenwoordige 3D-hype en is van mening dat een goed afgewerkt 2D-product zeker zoveel merites heeft. Ik kan hem daarin alleen maar bijtreden. De DTS-HD MA 5.1-track is geweldig gedetailleerd en weet onder meer ook goed het contrast te schetsen tussen de geluidsloze ruimte en de claustrofobische sfeer van het ruimtestation. Eén welbepaalde scène waarin een welbepaald personage niet dadelijk op de meest zachtzinnige manier tracht zichzelf toegang te verschaffen tot de Endurance spreekt boekdelen. Een 7.1-track zou misschien nog iets meer rijkdom hebben kunnen verschaffen en de aard van het materiaal is ernaar dat de film zeker kandidaat zou geweest zijn om een Dolby Atmos-behandeling te ondergaan. Ook hier echter opteert Nolan voor rudimentaire maar robuuste keuzes: de zandstorm die in het begin van de film uitbreekt boven een baseballveld, waardoor de familie Cooper terug moet vluchten naar hun boerderij, is immersief én agressief. Hans Zimmer is echter de grote winnaar van de geluidstrack: alleen zijn bijdrage is al een goede reden om u niet te doen verzaken aan de Blu-ray en genoegen te nemen met een door PAL-speedup geplaagde dvd.
EXTRA'S
Bonusmateriaal kan dienen voor twee zaken: ofwel om de film inhoudelijk uitdieping te geven door de thema's die in de film worden aangehaald verder uit te pluizen, of meer filmtechnisch om de liefhebbers van cinematechniek te paaien. Een film als Interstellar heeft op beide vlakken wel iets te bieden. Wat het eerste aspect betreft worden we op de bonusdisk vergast op de documentaire The Science of Interstellar (50:20), waarin Matthew McConaughey wordt opgevorderd als verteller. Het gros van de documentaire is een allegaartje van wetenschappelijke en pseudowetenschappelijke theorieën over de technische kant van ruimtereizen, het al dan niet bestaan van wormgaten en relativiteitstheorie. De voornaamste bron hierbij is wetenschapper Kip Thorne, die als consultant bij de realisatie van Interstellar betrokken was en uiteindelijk van Nolan de eindbeslissing kreeg wat betreft de wetenschappelijke claims die in de film gemaakt werden. Eén en ander leidde bovendien wel tot aanvaringen, want Thorne sloot bijvoorbeeld voor Nolan de deur wat betreft het sneller reizen dan het licht. In tijden waarin enkele wacko's/visionairen (streep door wat niet in uw kraam past) serieus praten over het koloniseren van Mars lijkt een dergelijke bijdrage uiterst zinvol, en achtergrond over het ontstaan van het universum, zwarte gaten en stof als bron van vervuiling zijn altijd mooi meegenomen. De grens die in de documentaire bewandeld wordt tussen het wetenschappelijke en het pseudowetenschappelijke is echter naar mijn mening iets te dun, en harde theorieën worden iets te vaak vermengd met wishful thinking.
De filmtechnische aspecten worden gepresenteerd als een reeks - 14 om precies te zijn - kleinere documentaires onder de noemer Inside Interstellar. In Plotting an Interstellar Journey (7:49) vertellen cast en crew over het ontstaan van de film en de ambities om hier alweer een prent van te maken met Imax-beelden in. In Life on Cooper's Farm (9:43) worden we meegenomen naar Calgary - Canada blijft om belastingstechische redenen nog altijd een gedroomd lageloonland voor Hollywood - waar de boerderij van de Coopers werd gebouwd en onder meer het maïsveld werd gekweekt dat in het begin van de film een belangrijke rol speelt. Christopher Nolan blijft zelfs in een film die zich grotendeels in de ruimte afspeelt een voorstander met het werken van echte locaties en zo weinig mogelijk speciale effecten; zo leren we in The Dust (2:38) dat de stofwolken die in de film voorkomen echt zijn. TARS and CASE (9:27)vertelt het creëren van de twee door lolbroeken Bill Irwin en Josh Stewart gevoicete robots uit de film. Enerzijds is het design van de twee behoorlijk verschillend van de androïden die we in soortgelijke films hebben gezien, anderzijds volgen ze iets te nadrukkelijk en braafjes Asimov's Drie Wetten der Robotica (één van de robots offert zich in de film zonder verpinken op voor een redelijk domme beslissing van Cooper), en een robot met (een aanpasbaar niveau van) humor past misschien in een vrolijk niemendalletje als Short Circuit maar staat in een film die pretendeert ernstig te zijn zoals deze eerder als een tang op een varken. The Cosmic Sounds of Interstellar (13:40) is eten en drinken tegelijk voor fans van Hans Zimmer; The Space Suits (4:31) en The Endurance (9:24) zijn respectievelijk werkstukjes over het design van de ruimtepakken en het ruimtestation, waaruit toch mag blijken dat er is over nagedacht om het een wetenschappelijk geloofwaardig tintje te geven. Shooting in Iceland - Miller's Planet/Mann's Planet (12:42) toont ons nogmaals dat IJsland hét land bij uitstek is waar je zowat alles gefilmd kan krijgen. The Ranger and the Lander (12:20) knoopt weer aan bij het technisch design van de twee kleinere ruimtescheepjes die in de film gebruikt worden en bij momenten zo agiel zijn als de Millennium Falcon, en Miniatures in Space (5:29) toont ons de vele gebruikte schaalmodelletjes. The Simulation of Zero-G (5:31) laat ons zien hoe men in de film de afwezigheid van zwaartekracht visualiseert - dit probleem wordt snel 2001-gewijs onder de mat geveegd door een roterend station te fingeren, wat de vele ándere instanties van de afwezigheid van zwaartekracht in de film niet verklaart, maar soit. Celestial Landmarks (13:22) probeert ons te overtuigen van de keuzes die gemaakt zijn om de hemelse verschijnselen zoals het zwarte gat Gargantua te visualiseren, en Across All Dimensions and Time (9:02) probeert hetzelfde te doen voor de vijfdimensionale ruimte waarin het slot van de film zich behoort af te spelen. En in Final Thoughts (6:02) maken cast en crew enkele nabeschouwingen over de boodschap die ze met de film willen meegeven - over hoeveel geld de prent moet opbrengen wordt uiteraard zedig gezwegen. Tot slot vindt u op de disk nog 4 trailers (9:30) terug.
CONCLUSIE
Interstellar is ondanks zijn tekortkomingen toch een film die de moeite is; Nolan weet netjes het evenwicht te bewaren tussen wetenschappelijke suspension of disbelief, emotie en technische kennis om het geheel te kneden tot een interessante prent. Om getuige te zijn van het overstijgen van de menselijke tekortkomingen om uiteindelijk te prevaleren boven alle domheid, dit alles gelardeerd met speciale effecten en de zwoele blikken van Matthew McConaughey, kan u evenwel even goed Reign Of Fire nog eens in de speler stoppen. Technisch mankeert het op deze schijf aan niets, maar het onderste wordt niet uit de kan gehaald. Om een topscore te halen had Nolan zich ook nog eens moeten laten verleiden tot een commentaartrack,
Studio:
Warner
Regie:
Christopher Nolan
Met:
Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Jessica Chastain, Bill Irwin, Ellen Burstyn, Michael Caine, Mackenzie Foy, John Lithgow, Matt Damon, Casey Affleck, Wes Bentley, William Devane
Beeldformaat:
2.40:1 / 1.78:1 HD
Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans Dolby Digital 5.1
Italiaans Dolby Digital 5.1
Latijns-Amerikaans Spaans Dolby Digital 5.1
Portugees Dolby Digital 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Frans, Latijns-Amerikaans Spaans, Portugees, Engels CC
Extra's:
• Documentaire "The Science of Interstellar"
• Documentaires "Inside Interstellar":
- Plotting an Interstellar Journey
- Life on Cooper's Farm
- The Dust
- TARS and CASE
- The Cosmic Sounds of Interstellar
- The Space Suits
- The Endurance
- Shooting in Iceland - Miller's Planet/Mann's Planet
- The Ranger and the Lander
- Miniatures in Space
- The Simulation of Zero-G
- Celestial Landmarks
- Across All Dimensions and Time
- Final Thoughts
• 4 trailers
