:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> MICHIEL DE RUYTER
MICHIEL DE RUYTER (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2015-08-20
FILM
De welvaart van de Nederlandse handelsnatie is een doorn in het oog van de Engelse koning Charles II (Charles Dance), die zijn vloot heeft ingezet om de Nederlandse vaarroutes te blokkeren en zich daarbij als een ware piratenkoning gedraagt. Na de dood van admiraal Maarten Tromp (Rutger Hauer) zitten de Nederlanden verlegen om een nieuwe bevelvoerder die de Engelse schepen op een afstand moet houden. Nederland is echter verdeeld tussen monarchisten en republikeinen, en de republikeins gezinde raadspensionaris Johan de Witt (Barry Atsma) opteert voor de Zeeuwse handelaar Michiel de Ruyter (Frank Lammers); aanvankelijk verzetten de machthebbers zich tegen zijn aanstelling omdat van De Ruyter vermoed wordt dat hij sympathieën koestert voor de prins van Oranje, Willem III (Egbert-Jan Weeber). De briljante strateeg De Ruyter is gepokt en gemazeld door zijn verleden als koopvaardijschipper en introduceert nieuwe inzichten in de manier om zeeslagen te voeren, onder meer door op de schepen door middel van seinvlaggetjes de aanvalsposities aan te geven. Al bij de eerste confrontatie boort hij een niet onaanzienlijk deel van de Engelse vloot de zee in, terwijl de verbouwereerde Engelse officieren zich verslikken in hun afternoon tea. De Ruyter wordt een volksheld, maar de publieke opinie is blind voor de persoonlijke offers die hij moet brengen. De afgelopen tien jaar heeft hij amper zes maanden zijn derde vrouw Anna (Sanne Langelaar) gezien, en áls hij dan al eens aan land komt, is het meestal om vast te stellen dat alweer een van haar zwangerschappen op een miskraam is uitgedraaid.

 


Een tweede zeeslag betekent echter een flinke knauw voor het vertrouwen van de Nederlandse vloot. Vice-admiraal Cornelis Tromp (Hayo Bruins), de zoon van Maarten, die het nooit heeft kunnen verkroppen dat De Ruyter over zijn hoofd gewipt is bij de benoeming van een nieuwe opperbevelhebber, negeert diens bevelen, waardoor de Engelsen de Nederlandse schepen een behoorlijke opdonder kunnen geven. De Ruyter is woedend en eist dat Tromp uit zijn functies wordt ontheven. Prins Willem tracht als kleinzoon van Charles te bemiddelen, en in het grootste geheim vaart De Ruyter naar Londen om de vloot van de Engelsen in brand te steken. Charles heeft geen andere keuze dan compleet vernederd een vredesverdrag te sluiten. Even lonkt deze felbegeerde vrede, maar dat is maar van korte duur. Prins Willem besluit dat het tijd wordt dat hij niet langer alleen op papier de Nederlanden moet regeren en hij schuift de Witt opzij. Als ook nog eens de Franse troepen, die hun oog hebben laten vallen op de katholieke Zuidelijke Nederlanden, de gelegenheid te baat nemen om de pas van het juk van de Engelsen verloste Nederlanden binnen te vallen, wordt het gerucht gelanceerd dat Johan de Witt samen met zijn broer Cornelis (Roeland Fernhout) een staatsgreep tegen Willem III voorbereidt. De twee broers worden zonder enige vorm van proces door een menigte op beestachtige wijze gelyncht, en er wordt tenminste geinsinueerd dat ook De Ruyter deel zou uitmaken van het complot, wat onder meer tot gevolg heeft dat het huis van zijn familie in Amsterdam in brand wordt gestoken. De Ruyter zweert echter dat hij enkel trouw is aan de Nederlanden, maar hij is kennelijk emotioneel aangedaan door de moord op de De Witts, goede persoonlijke vrienden van hem. Tegelijkertijd werpt hij zich op als volksheld nummer één door de gevreesde Franse admiraal Dequesne (Filip Peeters) op zijn donder te geven. Enkele samenzweerders die de prins willen afzetten en de republiek in ere wille herstellen, polsen of De Ruyter geen zin heeft om het boegbeeld van het verzet tegen Oranje te worden. De Ruyter heeft echter zijn buik vol van de politiek, wat hem niet belet om bij de eerste de beste gelegenheid Willem III eens flink zijn mening te zeggen, vergezeld van zijn ontslagbrief. Willem III chanteert De Ruyter echter, met de veiligheid van zijn familie als pasmunt, om nog één keer een slag te voeren: hij moet de Spaanse troon ter hulp schieten tegen de Fransen. Alleen oerdomme strategen weten op dat moment niét dat dit alle schijn heeft van een zelfmoordmissie, en het wordt inderdaad de slag te veel voor De Ruyter...

 


Terwijl de Vlaamse cinema helaas wordt ondergesneeuwd door een schier oneindige reeks films, de éne na de andere waarin marginaliteit en boertigheid de norm zijn, zoals Foute Vrienden, Bowling Balls en De Helaasheid Der Dingen, en we haast vergeten dat producties van wereldniveau zoals Daens ook van Vlaamse makelij zijn, schijnen de Nederlanders met deze Michiel de Ruyter meer ambitie te hebben, alhoewel qua platvloersheid de Nederlanders door films als Flodder en Vet Hard ook een reputatie hoog te houden hebben. Met onvermijdelijk de Vlaamse acteurs Gene Bervoets, Filip Peeters en een volkomen onherkenbare Axel Daeseleire in de cast omdat ook een niet nader genoemde Belgische bank én het Vlaams Filmfonds geld in de productie hebben gestoken, is Michiel de Ruyter toch voornamelijk een poging om de Nederlandse heroïsche geschiedenis - in een periode waarin onze twee landen niet gescheiden waren - in de verf te zetten. Aanvankelijk voelt de film een beetje moeilijk aan: schermteksten maken ons vanaf het begin duidelijk welke zeeslagen en welke steden in beeld worden gebracht. In de veronderstelling dat al die feiten bij de Nederlandse jeugd er op de schoolbanken ingestampt wordt, zeggen de namen eigenlijk bitter weinig voor niet-Nederlanders en zou de film beter in het begin iets meer woordelijk de politieke situatie in de Nederlanden van de 17de eeuw mogen uitleggen. In plaats daarvan wordt onmiddellijk overgeschakeld op pompende CGI-scènes vol zeeslag-actie, een 17de eeuwse variant op Battleship, zeg maar.



Het is pas als de eerste houtsplinters zijn gaan liggen dat eindelijk wordt overgeschakeld op een iets diepgaander narratief. We leren over het personage van Michiel de Ruyter, waarvan de kennis bij de meeste Belgen in het beste geval zal reiken tot het feit dat de man vroeger op de bankbiljetten van 100 gulden stond, feitelijk bitter weinig over zijn zeevaarderscarrière vooraleer hij tot het militaire corps is toegetreden. Er wordt bijvoorbeeld nergens melding gemaakt van het feit dat Anna reeds zijn derde vrouw was, en dat hij qua vorige echtgenotes en nazaten nogal vaak de Man met de Zeis aan de deur heeft weten aanbellen. Frank Lammers ziet er niet dadelijk uit als een vervaarlijk admiraal of briljante strateeg; aanvankelijk is zijn verlangen om het eindelijk wat kalmer aan te gaan doen en een vaatje bier open te steken (wat gezien zijn lichaamsproporties weer wél geloofwaardig is), en voor de rest kunnen we niet meer zeggen dan dat hij inderdaad lijkt op het figuur op de briefjes van 100 gulden. Toch sijpelt op dat moment al wat meer persoonlijkheid achter de carnavaleske façade: De Ruyter is een patriot, die zich eigenlijk niet wenst bezig te houden met de politieke beslommeringen van de tijd, maar er gewoon voor zijn land staat op het moment dat hij geroepen wordt. Historisch schijnt het nogal te kloppen dat De Ruyter inderdaad geen politieke ambities koesterde. Qua artistieke vrijheden schijnt regisseur Reiné zich wel één en ander te permitteren. We zien de twee dochters en de zoon van De Ruyter nauwelijks ouder worden, terwijl de historische gebeurtenissen in de film toch bijna een kwarteeuw beslaan. Ook de kanonskogel die De Ruyter fataal zou worden veroorzaakte in werkelijkheid niet onmiddellijk zijn dood, zoals in de film wordt getoond; De Ruyter zou pas een week later overlijden aan een infectie aan zijn geamputeerd been.

 


Maar er zijn nog meer historische caveats te maken bij de film: de van nationalisme jegens de Nederlanden doordrongen vlammende speeches zijn historisch gezien onzin, vermits er van "de Nederlanden" als dusdanig nog geen sprake was. Over de historische conflicten tussen de Orangisten en de republikeinsgezinden wordt feitelijk niet méér verteld dan dat ze elkaar niet kunnen uitstaan, zonder een behoorlijke duiding waarom, en de homoseksuele innuendo rondom het personage van Willem III is helemaal uit de lucht gegrepen - Egbert-Jan Weeber is hier totaal miscast. De scène die echter het meest tot de verbeelding zal spreken, is de standrechterlijke executie van de broers De Witt, waarbij nogal wat van de beeldcomposities overduidelijk gebaseerd zijn op de schilderijen uit die periode, in casu het schilderij van Jan de Baen dat in het Rijksmuseum te bewonderen valt. De identiteit van de moordenaars in kwestie is overigens jarenlang een vette kluif geweest voor historici. De film is bij momenten redelijk repetitief, zo zijn de zeeslagen visueel zeer gelijkend op elkaar. Andere scènes zoals de infameuze executie van de broers De Witt zijn nogal lang gerokken en grafisch redelijk expliciet; één van de deelnemers aan de angry mob snijdt zonder verpinken het mannelijk lid van Cornelius de Witt eraf, en probeert er nog wat aan te verdienen ook. Anderen staan te dansen met de darmen van de de Witts als guirlande.

 


Maar Michiel De Ruyter barst van de durf en de ambitie, en kwalitatief is er weinig op aan te merken: Reiné mikt op een internationaal publiek met een film die herinneringen oproept aan Master And Commander. De film werd bij de lancering hevig gepromoot en diende blijkbaar ook om het vaderlandse gevoel bij de Nederlanders aan te wakkeren. Om ook voldoende schoolkinderen verplicht de film te laten bekijken, maakte regisseur Roel Reiné zelfs naast de 16+-cut een iets familievriendelijkere 12+-versie. Beide films duren exact op de seconde even lang en zijn door middel van seamless branching beide op de schijf gezet. De verschillen tussen de twee cuts zijn minimaal; qua vertelstructuur is er geen verschil, alleen zijn sommige té gore scènes vervangen door iets minder bloedige.

 


BEELD EN GELUID
Door de lengte van de film staat deze ene disk werkelijk propvol, en hier en daar valt er in de HD-transfer al eens een artefact te bespeuren. De kleurdiepte is zeer breed en het palet ziet er behoorlijk verzadigd uit, en de textuur is aangenaam fijn. Het CGI-karakter van sommige shots op zee is soms iets té nadrukkelijk aanwezig. Wat me meer zorgen baart is de geluidskwaliteit: de DTS-HD MA 7.1-track is compleet uit balans. Jammer, want qua sounddesign werden in deze film alle registers opengetrokken, en de surrounds staan werkelijk geen moment stil. De relatief intense actiescènes, waarin de stukken schip alle richtingen uit vliegen, doen de dialoog compleet verzuipen. Het Nederlandse ondertitelingsspoor is dus onmisbaar. Voor doven en slechthorenden is er tevens een CC-spoor aanwezig, en om de internationale ambities wat aan te zwengelen kan je de film ook desgewenst bekijken met Engelse ondertitels. De soundtrack van Trevor Morris snijdt door merg en been en profiteert misschien nog het meest van de geluidsspecificaties; vooral de begrafenisscène is ronduit indrukwekkend.

 


EXTRA'S
We vinden op deze disk twee Engelstalige audiocommentaartracks terug, de eerste met enkelregisseur Roel Reiné, op de tweede wordt hij vergezeld van editor Radu Ion en geluidsmixer Jonathan Wales. Beide tracks zijn vooral gericht op het internationale publiek dat wellicht van de Nederlandse geschiedenis geen kaas heeft gegeten. Nederlanders die Engels spreken blijven echter altijd een beetje pijnlijk om aan te horen (alhoewel de eerlijkheid me gebiedt te zeggen dat het tegenwoordig met de Vlamingen niet veel beter is gesteld). In de documentaire Op de filmset met Roel Reiné (11:56) vertellen de regisseur van achter het montagepaneel en de voornaamste castleden iets over de opzet van de film, maar het blijft vriendelijke en weinig diepgaande promopraat. In de documentaire Visual effects making-of (29:38), waarvoor een niet onbelangrijke Belgische inbreng in het plaatje past, krijgen we een technisch interessante bijdrage over het toevoegen van de vele, vele speciale effecten. Een reel met 14 verwijderde scènes (18:31) en enkele deleted shots (10:21), de laatste vooral om de figuranten te plezieren die de final cut niet gehaald hebben, en 5 trailers (7:45), waarvan twee teasers, twee trailers en één internationale trailer, vervolledigen het plaatje. De mooie luxe-editie bevat ook nog de beste extra van allemaal, een cd met de soundtrack, en het geheel bevat ook nog een mooi fotoboekje.

CONCLUSIE
Alhoewel het narratieve gedeelte van de film iets dikker had mogen zijn, hebben onze noorderburen met Michiel De Ruyter een film waarvoor ze zeker en vast het hoofd niet in een papieren zak hoeven te steken. Aan de Blu-ray schort er echter wat met de geluidsmix.



cover



Studio: A-Film

Regie: Roel Reiné
Met: Frank Lammers, Sanne Langelaar, Barry Atsma, Egbert-Jan Weeber, Derek De Lint, Hajo Bruins, Charles Dance, Gène Bervoets, Filip Peeters, Axel Daeseleire, Rutger Hauer

Film:
8/10

Extra's:
5/10

Geluid:
6/10

Beeld:
8/10


Regio:
B

Genre:
Historisch

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
2015

Leeftijd:
16/12

Speelduur:
152 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
8716777952030


Beeldformaat:
2.40:1 HD

Geluid:
Nederlands DTS-HD MA 7.1

Ondertitels:
Nederlands, Engels, Nederlands CC
Extra's:
• 2 audiocommentaartracks
• Documentaire "Op de filmset met Roel Reiné"
• Documentaire "Visual effects making-of"
• 14 verwijderde scènes
• Deleted shots
• 5 trailers
• Soundtrack-cd
• Boekje

Andere recente releases van deze maatschappij