SERIE
In de bespreking van de X-Files Event Series, ook gecatalogeerd als seizoen 10, schreef ik nog: "My Struggle II (de seizoensfinale) eindigt echter met een zodanig grote cliffhanger dat een vervolg zich opdringt. De lauwe kritieken hebben hier echter een hypotheek op gelegd."

De hypotheek zal ofwel dan toch niet zo groot geweest zijn, ofwel zijn hoofdrolspelers David Duchovny en Gillian Anderson gezwicht voor het geld. Een jaar later is er immers seizoen 11, ditmaal geen zes, maar tien afleveringen. De serie begint in de aflevering My Struggle III alvast met een Dallas-truc: de grote epidemie die het merendeel van de mensheid zou wegvagen, bestond alleen maar in een hallucinatie van Scully (Gillian Anderson); tegelijkertijd is het wel een voorbode van iets wat zou kunnen gebeuren. De Cigarette Smoking Man (William B. Davis), die voor de eerste keer zijn volledige naam onthult als zijnde Carl Gerhard Busch Spender, is van plan om een virus los te laten op de mensheid. Scully is door het hybride DNA niet vatbaar voor de ziekte, maar voor Fox Mulder (David Duchovny) zou het het definitieve einde betekenen. Achter de schermen trekt de Smoking Man aan de touwtjes, maar hem ontbreekt één cruciale schakel in zijn plan: hij heeft William (Miles Robbins) nodig, de inmiddels jongvolwassen zoon van Mulder en Scully, die ze in seizoen 9 hebben afgestaan voor adoptie omdat zijn leven in gevaar was. Smoking Man krijgt echter tegenkanting van een andere dark cell, ditmaal opererend onder het Ministerie van Defensie, en geleid door de mysterieuze Mr. Y (A.C. Peterson) en Erika Price (Barbara Hershey).

 

My Struggle III

Hun plan is om de mensheid te 'redden' door hen te doen verhuizen naar de ruimte, eens de aarde onleefbaar zal zijn geworden. In wezen zijn ze echter even grote elitaristen, want ook zij menen te mogen dicteren wie er bij de happy few mag horen die de ramp zullen overleven en wie niet. Smoking Man probeert alvast Mulder en Scully's baas Walter Skinner (Mitch Pileggi) te overtuigen om zijn kamp te kiezen, in ruil voor immuniteit tegen het virus. Skinner heeft echter ook nog een paar lijken in de kast liggen, en nadat Mulder en Scully hem het leven redden (in de aflevering Kitten), lijkt zijn loyaliteit ten opzichte van zijn twee beste agenten hersteld... of toch niet? Ex-X-Files-agente Monica Reyes (Annabeth Gish) heeft alvast partij gekozen voor Spender.

Het elfde seizoen van The X-Files is een blij weerzien met enkele oude bekenden. C.B.G. Spenders zoon Jeffrey (Chris Owens) mag acte de présence geven, Miller (Robbie Amell) en Einstein (Lauren Ambrose) lopen vluchtig voorbij, klootzak - pardon - onderdirectuer Alvin Kersh (James Pickens jr.) probeert ons dynamisch duo weer stokken in de wielen te steken, en zelfs één van de in het negende seizoen overleden Lone Gunmen, Richard Langly (Dean Haglund), figureert in één van de afleveringen, alhoewel het niet duidelijk is of hij het werkelijk is dan wel een ingenieuze toepassing van kunstmatige intelligentie.

 

This

Naast de mythology-afleveringen My Struggle III, This, Ghouli en My Struggle IV bevat de reeks zoals gewoonlijk ook weer een humoristische aflevering, The Lost Art Of Forehead Sweat, waarmee de makers de lachers op hun hand willen krijgen, alsook enkele standalone­-afleveringen waarin Mulder en Scully moeten jagen op het monster van de week zoals griezelige tweelingen in Plus One, het hoofd moeten bieden aan een dolgedraaide Viëtnamveteraan in Kitten, de poorten naar de hel moeten trachten te sluiten in Familiar of een sekte organeneters moeten trachten te beteugelen in Nothing Lasts Forever. Een bijzondere plaats neemt de aflevering Rm9sbG93ZXJz in, waarin de gevaren van artificiële intelligentie worden belicht, en die een niet mis te verstane boodschap biedt aan de voorstanders van tot in het absurde doorgedreven automatisering.

 

Plus One

Of dit elfde seizoen van The X-Files nu uiteindelijk het laatste zal blijken, weten we op het moment van schrijven nog niet. Fox heeft alleszins de stekker voorlopig uit de reeks getrokken, en het zal vooral een kwestie zijn of Disney, dat op het punt staat Fox over te nemen, nog brood ziet in het verder graven naar The Truth. In elk geval heeft Gillian Anderson al laten weten dat een twaalfde seizoen wat haar betreft niet meer hoeft, hetgeen de schrijvers mogelijk in een lastig parket brengt, gezien de cliffhanger waarmee het elfde seizoen wordt beëindigd. In The X-Files is het echter een koud kunstje om personages te laten verdwijnen en te doen herrijzen, en als het nodig is halen de scenaristen wel een UFO, Bigfoot of het monster van Loch Ness boven om er een 'logische' draai aan te geven.

208. My Struggle III
Scully heeft in hallucinaties gezien hoe de Cigarette Smoking Man, een buitenaards virus op de wereld wil loslaten waarmee de bevolking gedecimeerd zou worden. Hij heeft nog één element nodig om zijn plan tot uitvoering te brengen, en dat is William, de zoon van Mulder en Scully die ze voor adoptie hebben afgestaan. Mulder gaat op zoek naar zijn vader om hem rekenschap te vragen, maar hij stuit op een tweede, nog veel diep gaandere samenzwering, die al even weinig fraai is als wat CSM op de wereld wil loslaten.

 

The Lost Art Of Forehead Sweat

209. This
Mulder krijgt op zijn gsm een telefoontje van Lone Gunman Richard Langly, die al zestien jaar dood is. Blijkbaar is zijn persoonlijkheid geüploadet in een computersimulatie, uitgebaat door de militaire contractor Perlu, die een database aanlegt van geleerden zodat die na hun dood verder kunnen blijven functioneren. Langly vraagt aan Mulder om de simulatie voor eens en altijd uit te schakelen. Zijn woorden zijn echter nog niet koud, of een commando van Perlu probeert Mulder en Scully koud te maken.

210. Plus One
Mulder en Scully onderzoeken het bizarre ongeval van een zekere Arkie Seavers (Jared Ager-Foster), een jongeman die beweert dat hij achtervolgd wordt door zijn dubbelganger. Kort daarop hangt hij zich in zijn cel op. Hij is niet het enige slachtoffer de laatste tijd dat beweert dat hij belaagd wordt door zichzelf: Scully vindt in het hospitaal een schizofrene vrouw, Judy Poundstone (Karin Konoval), die de hele tijd telepatisch met haar broer Chucky galgje zit te spelen, met als te raden naam telkens de naam van de overledene...

 

Ghouli

211. The Lost Art Of Forehead Sweat
Mulder en Scully worden benaderd door een halve gare die Reggie (Brian Huskey) heet en die beweert dat hij de stichter van de X-Files is. Verder beweert hij dat een mysterieuze dokter They (Stuart Margolin) een manier heeft gevonden om mensen aan selectief geheugenverlies te doen lijden, wat volgens hem de reden is waarom Mulder en Scully hem niet herkennen. Kennelijk hebben ze met een gek te doen... of toch niet?

212. Ghouli
Twee meisjes die elkaar van haar noch pluim kennen, bewerken elkaar met een mes op een verlaten schip. Ze menen allebei van elkaar dat de ander een monster was, een Ghouli. Vreemd genoeg hebben ze wel een overeenkomst: ze hebben allebei hetzelfde vriendje, Jackson Van de Kamp. Wanneer Mulder en Scully de jongen willen ondervragen, zijn ze net getuige van een familiedrama: de ouders zijn kennelijk neergeschoten. De politie gaat ervan uit dat Jackson zijn ouders heeft vermoord en vervolgens zelfmoord heeft gepleegd. Scully is er echter van overtuigd dat Jackson niemand minder is dan William, de zoon die ze voor adoptie heeft opgegeven.

Kitten

213. Kitten
Onderdirecteur Alvin Kersh, die nog altijd de pik op Mulder en Scully heeft, veegt het duo de mantel uit omdat hun baas, Skinner, verdwenen is, en omdat zij volgens hem de reden zijn waarom Skinner nooit promotie heeft kunnen maken bij het FBI. In zijn jonge jaren was Skinner soldaat in Viëtnam, en was daar getuige hoe één van zijn strijdmakkers, John "Kitten" James (Haley Joel Osment), langzaamaan gek werd nadat hij was blootgesteld aan een experimenteel zenuwgas. Onder meer hield de man zich bezig met de oren verzamelen van zijn slachtoffers, en wanneer Skinner een afgesneden oor kreeg toegestuurd, meent hij dat hij zijn oude makker moet gaan zoeken.

214. Rm9sbG93ZXJz
Mulder en Scully gaan eten in een volautomatisch sushi-restaurant. Omdat Mulder in plaats van een verfijnd stukje vis een rauw misbaksel der natuur krijgt, vertikt hij het om een fooi te geven. En dan begint alle ellende, want alle electronica keert zich tegen het duo. En dat is nogal wat...

Rm9sbG93ZXJz

215. Familiar
De jonge Andrew Eggers (Sebastian Billingsley-Rodriguez) wordt in het bos gelokt door iemand die zich verkleed heeft als Mr. Chuckleteeth, een TV-clown waar de kinderen gek op zijn. Kort daarop wordt hij teruggevonden, en zijn ingewanden zijn aan stukken gescheurd door één of ander beest. Het FBI wordt erbij geroepen omdat Andrews vader (Jason Gray-Stanford) politieagent is. Scully denkt dat de dierwonden ook postmortem kunnen zijn aangebracht, en dat er mogelijk een pedofiel aan het werk is geweest. Mulder daarentegen komt te weten dat de plek van de moord in de 17de eeuw een plek was waar een heksenproces heeft plaatsgevonden. Als het dochtertje van de commissaris (Alex Carter), Emily (Emma Oliver), het volgend slachtoffer is en op exact dezelfde manier om het leven komt, branden in het rustige dorpje alle stoppen door.

Disk 3:
216. Nothing Lasts Forever
In een illegaal operatiekwartier zijn twee misdadigers net klaar met het oogsten van organen van hun slachtoffer, wanneer ze beiden aangevallen worden door een jonge vrouw. Mulder en Scully komen op het spoor van een sekte, geleid door een gevallen tv-ster uit de jaren '70, Barbara Beaumont (Fiona Vroom), die een griezelige obsessie heeft voor alles wat met verouderen te maken heeft.

Familiar

217. My Struggle IV
William is op de vlucht voor zowat iedereen: Cigarette Smoking Man wil hem hebben om zijn diabolisch plan ten uitvoer te brengen om de mensheid te besmetten met een hybride alien-virus, en zijn tegenstanders willen hem ook levend te pakken krijgen. Alleen Mulder biedt hem een vluchtweg, maar het is maar de vraag of William wíl gevonden worden. Scully ziet geen andere uitweg meer dan de hulp in te roepen van de knotsgekke samenzweringsadept Tad O'Malley (Joel McHale). Het werkt in elk geval onderdirecteur Kersh zodanig op de zenuwen dat hij Skinner beveelt om Mulder en Scully's badge af te nemen en de X-Files af te sluiten.

BEELD EN GELUID
Ook dit elfde seizoen heeft een zeer goede beeld-en geluidskwaliteit, zoals gewoonlijk met veel scènes in donkere omgevingen zoals verlaten schepen en pakhuizen, maar met mooi contrast en dito scherpte. Vooral zeer gestileerde afleveringen zoals Rm9sbG93ZXJz komen goed uit de verf. De DTS-HD MA 5.1-track is krachtig en de ruimtelijke effecten worden maximaal benut, onder meer in de seizoensfinale in een spannende achtervolgingsscène in een verlaten fabriek in de haven. Maar Fox: waar blijven seizoen 1 tot en met 9 met Nederlandse ondertitels?

Nothing Lasts Forever

EXTRA'S
Ook deze release kan weer pochen met een mooie selectie aan bonusmateriaal. Zoals vorig seizoen prijzen de makers in Green production (5:18) hun klimaatvriendelijk filmproces, waar we als kijker echter geen boodschap aan hebben. Eerst en vooral krijgen we twee audiocommentaartracks: voor de aflevering Kitten treden script supervisor Carol Banker en producent Gabe Rotter aan, en voor de seizoensfinale My Struggle IV bedenker Chris Carter, cameraman Craig Wrobleski en editor Eleanor Infante; het is wel spijtig dat niemand van de cast present tekende. In Conversation on the Fox lot (14:31) interviewen David Duchovny en Gillian Anderson elkaar over het rebooten van de reeks, en ze halen ook enkele nostalgische herinneringen aan de vorige seizoenen boven. The Scully effect (16:42) focust op de bijzondere vrouwelijke hoofdrol die voor de tijd waarin de reeks begon, atypisch was: Scully is katholiek, wetenschapster en scepticus waar Mulder de believer is. Het effect van een sterk vrouwelijk hoofdpersonage heeft al die jaren lang ook zijn weerslag gehad op de rest van de productie, waarbij naar Hollywoodnormen verhoudingsgewijs veel vrouwen in cast en crew terug te vinden zijn.

 

My Struggle IV

In het uitgebreide en goed gestoffeerde werkstuk Solve for X: Constructing season 11 (50:10) bespreekt Chris Carter hoe dit elfde seizoen aan de vorige verbonden is, en waarom er onder meer een aflevering aan Skinner gewijd is. Dan krijgen we Implanted memories: 25 years of The X-Files (44:57), een zeer mooie overzichtsdocumentaire, waarin we onder meer te weten komen waarom er zoveel two parters in de reeks zitten, van waar het idee komt van de meer humoristische episodes te maken, wat de impact was van de verhuis van de serie van Los Angeles naar Vancouver in seizoen 6, waarom Langly altijd een t-shirt van The Ramones aanheeft, waarom de Smoking Man rookt, en nog veel meer. Afsluiten doen we met een gag reel (5:29).

CONCLUSIE
Het is allemaal één grote samenzwering, zeg ik u!