FILM
"Dillinger at one point was the second most popular man in America after President Roosevelt. And he was a national hero for a good reason. He was robbing the very institutions, the banks, which had afflicted the people for four years, and after four years nothing was getting any better." (Michael Mann)

Net als de fictieve Tony Montana uit Scarface was John Dillinger, die wel echt heeft bestaan, het soort gangster dat je het best met een pop- of filmster kan vergelijken. De in 1903 geboren misdadiger was mediageil, en omdat hij er prat op ging dat hij niet het volk maar wel de gretige banken wilde beroven, werd hij vaak gezien als een moderne versie van Robin Hood. De overheid kon iets minder lachen om zijn gewelddadige fratsen, en nadat hij keer op keer het Amerikaanse rechtstelsel voor schut zette, kreeg hij in het begin van de jaren '30 de bijnaam van Public Enemy N°1. De reden waarom destijds mannen zoals Dillinger ongestoord te werk konden gaan, had te maken met een gebrek aan een overkoepelend politie-orgaan. Het lijkt bijna een typisch Belgisch verhaal, maar de verschillende Amerikaanse staten wisten niks van elkaar af, waardoor de gangsters in feite vrij spel hadden. J. Edgar Hoover had dit vrij snel door en eiste daarom de oprichting van het FBI.




Dit was een levensverhaal dat smeekte om verfilmd te worden, en er zijn dan ook een heleboel gemaakt. De bekendste is zonder twijfel Dillinger uit 1973 waarin de gangster door Warren Oates gestalte kreeg en Ben Johnson als diens achtervolger. Deze misdaadfilm, die geschreven en geregisseerd werd door John Milius, kreeg trouwens onlangs een Arrow-release. Een van de eerste versies was de film noir Dillinger met een eerste hoofdrol voor Lawrence Tierney, en van Don Siegels hand (de man van de sci-fi classic Invasion Of The Body Snatchers) kwam Baby Face Nelson die, zoals de titel laat vermoeden, zich meer focust op Dillingers landhanger.

Een titel die gerust in het rijtje mag toegevoegd worden van de beste is Public Enemies van Michael Mann, de misdaad-meesterverteller bij uitstek. Maar toch, hoe goed de film ook is, heeft Public Enemies niet dezelfde typische Mann-kenmerken zoals Heat of Thief, waarin een bankkraak, net zoals Jean-Pierre Melville of Jules Dassin dat kon, piekfijn uit de doeken wordt gedaan. Hoewel de misdaadfilm het patroon van een biografie volgt, is de film historisch incorrect. Dat deert ons niet om te zeggen dat dit één van de beste gangsterfilms is van de laatste twintig jaar. Michael Mann koos Johnny Depp voor de rol van Dillinger. Ook al stond hij aan de andere kant van de lijn, was hij ook al te zien te zien in het ondergewaardeerde misdaaddrama Donnie Brasco, en veel later was hij het vleesgeworden kwaad in het voor velen overgewaardeerde Black Mass. Dit maar om te zeggen dat Depp meer kan dan Tim Burton-figuurtjes spelen.




Michael Mann schreef samen met Ronan Bennett en Ann Biderman het scenario, maar alles is gebaseerd op het boek Public Enemies: America's Greatest Crime Wave And The Birth Of The FBI, 1933-1934 van Bryan Burroughs dat oorspronkelijk bedoeld was als een script voor een televisieminiserie die Burroughs wilde maken. HBO en Tribeca Productions, dat gerund wordt door Robert De Niro, waren akkoord, maar Burroughs vond zijn script achteraf bekeken zo slecht dat hij zijn plannen omboog naar een non-fictieboek waarmee ook de belangstelling voor de miniserie verdween. Toen hij van HBO de filmrechten terugkreeg, werd alles opnieuw verkocht aan het productiebedrijf van Michael Mann. Leonardo DiCaprio had een enorme grote interesse om de rol van John Dillinger te vertolken, maar toen die koos voor Martin Scorsese's Shutter Island werd er aan Johnny Depp gedacht.

De film opent met een ontsnapping van Dillinger uit de Indiana-gevangenis, waarna hij met gemak en succes de ene bank na de andere berooft. Met Melvin Purvis (Christian Bale) komt er wel een kink in de kabel, deze agent slaagt erin om de lang gezochte gangster Charles Floyd neer te kogelen, waardoor hij onmiddellijk gepromoveerd wordt door J. Edgar Hoover, die bij de Amerikaanse president erop aan dringt om het FBI op te richten met als hoofddoel Dillinger bij de kraag te kunnen vatten. Purvis komt er al gauw achter dat hij de enige is die in staat is om het gevaarlijke werk op te knappen, want de rest van zijn mannen blijken niet meer dan kanonnenvlees. Daarom vraagt hij aan Hoover voor meer ervaren agenten, die als antwoord daarop onder meer de gevreesde Charles Winstead (Stephen Lang) naar Chicago stuurt.

De cast is er één om van te snoepen, ook al is dit een echte mannenfilm. Helaas blijft Marion Cotillard, die toen nauwelijks Engels sprak, sterk onderbenut. In de kleinere rolletjes herkennen we de toen nog vrij onbekende Carey Mulligan, Channing Tatum als Pretty Boy Floyd en Stephen Graham als de krankzinnige, bijna oncontroleerbare Baby Face Nelson.




BEELD EN GELUID
Deze harde gangsterfilm is er eentje uit de oude doos van Universal. Het is vrij moeilijk om een oordeel te vellen over de beeldkwaliteit, omdat het van scène tot scène verschilt. In het gedeelte dat zich afspeelt in het bos komen er allerlei vreemde mankementen voor, of heb je bepaalde fragmenten waar de kleuren in elkaar lijken te lopen en je eerder een matige dvd-kwaliteit krijgt. Deze momenten zijn gelukkig schaars, want heel wat andere scènes hebben de betrouwbare loepzuivere Universal-stempel. De talrijke buitenopnames zijn vrij kleurrijk en geven perfect het Chicago van de jaren '30 weer, terwijl de binnenopnames eerder een bruin- en geelachtige tint hebben. De Blu-ray is voorzien van een krachtige Engels DTS-HD MA 5.1 die vooral dienst doet bij het oorverdovende geratel van de Thompson-geweren.

EXTRA'S
Er staan heel wat extra's op dit schijfje, en gelukkig heeft men zich geconcentreerd op het historische personage van Dillinger in plaats van de Blu-ray vol te gaan proppen met nutteloze promopraat. Voor de liefhebbers is er een audiocommentaar van Michael Mann aanwezig, en voor de rest treffen we er een pak extra's aan die een speelduur hebben van zo’n tien tot twintig minuten. In Larger than Life: Adversaries gaat men in op de personages van Dillinger en Purvin, die elkaars tegenpool waren. Dillinger kende alleen maar de taal van de criminaliteit, terwijl Purvis de man was van de goede manieren. Zoals altijd haalt Christian Bale alles uit zijn rol, en hoewel hij nog nooit gehoord had van FBI-agent Purvis, ging hij diens zoon opzoeken om zo beter de man te leren kennen. Ook Johnny Depp nam zijn taak serieus op en trok naar Mooresville, de geboorteplaats van Dillinger, waar je ook een museum van de gangster vindt. Om zich volledig over te geven aan zijn rol, trok Depp de broek aan die Dillinger droeg toen hij werd neergeschoten. Michael Mann: Making Public Enemies is een traditionele making-of waarin de cineast vertelt hoe hij de film heeft gemaakt, alsook de gebruikelijke kijkjes achter de schermen. In On Dillinger’s Trail: The Real Locations gaan we samen met Mann op zoek naar de echte locaties. Ook hier ging Mann vrij ver, want bijvoorbeeld de scène waarin Dillinger wist te ontsnappen, werd daadwerkelijk in hetzelfde (nu bouwvallige) gebouw opgenomen. Last Of The Legendary Outlaws is een soort van overzicht van de zware jongens die Amerika teisterden, en dat gaat van Butch Cassidy tot Bonnie & Clyde die net als Dillinger door Charles Winstead werden ingerekend. Tenslotte is er ook nog Criminal Technology waarin getoond wordt hoe de gangsters gretig gebruik konden maken van de nieuwe uitvindingen, zoals de machinegeweren of de Ford V8, die op dat moment de snelste auto was, een voertuig dat de politie niet had en uitgerust was met een treeplank waarop de gangsters hun gijzelaars konden plaatsen.

CONCLUSIE
Public Enemies is een beetje een vergeten Michael Mann-film, en dat is best wel jammer. Hoewel dit eerder een atypische Mann-film is, blijft het een toptitel in zijn genre met een zeer solide Johnny Depp, die bewijst dat hij niet altijd per se over the top hoeft te spelen om goed te zijn.