FILM
Terwijl je dit leest, is de ondertussen 62-jarige Iraanse filmregisseur Jafar Panahi op borgtocht vrijgelaten na zes maanden in de beruchte Evin-gevangenis in Teheran te hebben gezeten, nadat hij uit protest tegen zijn gevangenschap in hongerstaking was gegaan. Het kan echter snel gaan in Iran, zeker als je de ballen van Panahi hebt.




De regisseur werd in 2010 opgepakt  omdat zijn films beschouwd worden als "anti-Iraanse propaganda". Na een hele carrousel van rechtszaken werd zijn gevangenisstraf van zes jaar omgezet naar een huisarrest, maar wel met het uitdrukkelijke verbod om tot 2030 films te maken. Een verbod dat de cineast aan zijn laars lapt, zo verscheen van hem nog dit jaar No Bears. Het speciale aan zijn films bestaat uit het feit dat ze clandestien zijn opgenomen en daarna het land moeten uitgesmokkeld worden om zo vertoond te worden op de festivals of in de arthousebioscopen waar Panahi's films steeds een succes zijn. Alleen de naam van Jafar Panahi staat op de affiche of op de credits, al de andere medewerkers blijven anoniem. Niet uit bescheidenheid maar omdat ze weten dat er anders een gevangenisstraf boven hun hoofd hangt.

De bekendste films van Panahi zijn Offside - waar in Taxi Teheran een referentie zit omdat in werkelijkheid  een meisje is opgepakt aan een voetbalstadion, net zoals Panahi het in zijn scenario bedacht -  en Taxi Teheran. De film is een semi-documentaire die zich de hele tijd in een taxi afspeelt, met af en toe een blik door de voorruit op de drukke straten van Teheran. De taxi wordt bestuurd door Panahi zelf die zichzelf speelt. Op zijn dashboard staat een videocamera die de inzittenden filmt.




Soms is het gewoonweg grappig, zoals twee oude vrouwtjes die een paar goudvissen naar een heilige grot willen brengen, maar vaak is het een niet te misverstane sneer naar de Iraanse maatschappij. Wel wordt het nooit loodzwaar, waardoor het lijkt of Panahi de Iraanse malaise door een cynische bril bekijkt, zoals de scène waarin een oude man die net aangereden wordt zich bekommert om zijn echtgenote wiens erfenis uit een paar kalkoenen bestaat. Maar het kan er ook bikkelhard aan toe gaan, zoals in de openingsscène waarin een man op een harde manier laat verstaan dat wie de wet overtreedt - hoe licht de misdaad ook is- maar beter opgehangen wordt, al is het maar om een voorbeeld te stellen.




Panahi heeft het ook over zichzelf, ook al doet hij dat via een ander personage: Omid, die - net als Panahi - zijn illegale bootlegfilms moet smokkelen, en dankzij wie de Iraanse bevolking de kans krijgt om films te zien die niet onderworpen worden aan de regels van de vertoonbare films. Deze laatste worden opgesomd door zijn nichtje Hana Saeidi, die de Gouden Beer op het filmfestival van Berlijn in ontvangst nam omdat Panahi het land niet mocht verlaten. De film staat bol van regels die de cineast in zijn kunstvrijheid volop beperken en alleen maar de Iraanse overheid ten goede komen en vaak ridicuul zijn, zo mogen bijvoorbeeld de slechte personages geen stropdas dragen. Allemaal zware kost dus, maar toch kijkt Taxi Teheran vlotjes weg, wellicht omdat Panahi beseft dat humor nog altijd het meest efficiënte wapen is om je vijand mee neer te sabbelen, ook al is het gevecht nog lang niet gewonnen.




BEELD EN GELUID
Deze arthousefilm kwam bij ons uit via Imagine. De film is een nepdocumentaire en dat ziet er ook zo uit, in die zin dat de beelden zeer realistisch zijn, net alsof ze met een handcamera (maar dan wel met vaste hand) zijn gemaakt. De geluidsband is een Perzische Dolby Digital 5.1 waarin veel gebabbeld wordt, maar dat had je uiteraard al een hele tijd door.

EXTRA'S
Er staan geen extra's op deze dvd.

CONCLUSIE
De films van Jafar Panahi moet je zien, al was het maar om als mens een idee te hebben onder welke omstandigheden een groot deel van de wereldbevolking dient te leven, en waar ongehoorzaamheid tegen het systeem onverbiddelijk eindigt in een straf.