BAD SLEEP WELL, THE
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2005-04-24
FILM
Nishi (Toshiro Mifune) neemt een nieuwe identiteit aan en werkt zich op in een bouwfirma om de dood van zijn vader te wreken. Hij komt nl. te weten dat zijn vader er als adjunct-directeur in onduidelijke omstandigheden om het leven is gebracht en concludeert dat de top van de firma zijn vader heeft laten vermoorden. Nishi houdt de huidig directeur Iwabuchi persoonlijk verantwoordelijk en wil hem aangeven voor moord, corruptie en zelfverrijking. Blijkt dat de dienst grondbeheer van de stad én het bouwbedrijf gesjoemeld hebben met een aanbesteding en dat de directeurs en hun naaste medewerkers een pak geld op zak hebben gestoken. Nishi trouwt met de gehandicapte dochter van Iwabuchi en begint van binnen uit zijn geviseerde schoonvader, zijn trawanten en de corrupte ambtenaren van de stad het leven moeilijk te maken. Hij zaait verdeeldheid en wantrouwen onder de samenzweerders en haalt profijt uit hun paniekerige reacties. Hij kidnapt een ambtenaar en een medewerker van Iwabuchi en verzamelt het nodige bewijsmateriaal om de misdadigers aan te klagen en te laten veroordelen. Een waarschuwing van een goedmenende getuige over de almacht van zijn schoonvader en de hondstrouwe ambtenaren van de gemeente slaat hij in de wind en ondertussen wordt hij verliefd op de jonge vrouw die hij onder valse voorwendsels in het huwelijksbootje heeft gelokt. Het initiële plan om de frauduleuze zaak aan het licht te brengen wordt niet verlaten, maar wel bemoeilijkt door de emoties en de gevoelens die de uitvoering ervan doorkruisen.
The Bad Sleep Well is een adaptatie van een roman van de Engelstalige schrijver Ed McBain. Kurosawa plaatst het gegeven in het naoorlogse Japan en hanteert een trage verteltoon voor een vertelling over corruptie, verraad en wraak. Het verhaal speelt zich af in naakte interieurs zonder veel attributen, schaars verlichte en beregende straten en strakke kantoorgebouwen in een schemerige tot halfduistere omgeving met grote contrasten tussen licht en donker om een sfeer van criminaliteit en gevaar te ondersteunen. De personages worden maar oppervlakkig geschetst. De nadruk ligt op hun stiekeme gekonkel onder en tegen elkaar. Veel meer dan hun corrupte natuur krijgen we niet te zien in een milieu waar totale onderhorigheid en gehoorzaamheid de boventoon voeren. Alleen de hoofdfiguur Nashi en zijn beste vriend Itakura (Takeshi Kato) zijn meer dan boordkarton en onthullen in de loop van de film beetje bij beetje hun motieven. Daarmee loopt
The Bad Sleep Well vooruit op de Amerikaanse gangster- en maffiafilms van de jaren '70.
In deze pessimistische film klaagt Kurosawa de wantoestanden aan in de Japanse maatschappij die op vele plaatsen, tien jaar na de oorlog, nauwelijks is heropgebouwd; waar de bouwmaffia in samenwerking met omkoopbare ambtenaren, of een corrupt en zichzelf verrijkend ambtenarenkorps tout court, het voor het zeggen heeft en klokkenluiders hun huid riskeren wanneer ze het kwaad durven bestrijden door het publiekelijk aan te klagen. Nooit eerder is Kurosawa zo ver gegaan in zijn maatschappelijk engagement en nooit heeft hij de Japanse overheid zo openlijk beschuldigd van onbekwaamheid. Het abrupte en plotse slot van deze meer dan 2 uur durende film laat geen twijfel over Kurosawa’s conclusie en
The Bad Sleep Well blijft dan ook een hele tijd op de maag liggen na afloop want er is geen hoopgevende boodschap in deze harde en meedogenloze analyse van het zgn. democratische Japanse bestel. Toshiro Mifune kruipt op meesterlijke wijze in de huid van zijn personage. Hij zet een held neer die, ondanks zijn goede bedoelingen, nauwelijks kan rekenen op het medeleven en de sympathie van de toeschouwer. Nishi is nl. zelf bereid om een hele rits wetten te overtreden om zijn doel te bereiken en blijkt bij nader toezien niet louter door wraak te worden gedreven, maar door gevoelens van schuld, alsof hij met zijn daad iets goed te maken heeft en meent op die manier een schuld te kunnen inlossen. Zijn motieven zijn al even onduidelijk als die van de corrupte overheidsdienaars met kluizen en spaarboekjes vol gestolen belastinggeld. Macht is langs beide kanten de echte drijfveer waardoor het verschil tussen goeden en kwaden nog nauwelijks relevant is.
BEELD EN GELUID
The Bad Sleep Well baadt in felle contrasten tussen licht en donker met een voorkeur voor vale en duistere scènes. De kopie is netjes schoongemaakt met af en toe nog een vuiltje en een beschadiging. Ze is voor het overige relatief goed te bekijken. Het geluid is in mono opgenomen en breekt geen potten. Er is nogal wat ruis in de stille scènes, maar van grote sprongen in de geluidsband of van ergerlijke vervorming is nauwelijks tot geen sprake. Behoorlijk.
EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.
CONCLUSIE
The Bad Sleep Well kreeg indertijd in de Verenigde Staten niet zo’n beste pers wegens de problematische geloofwaardigheid van Nishi’s aanpak van de wraakneming. Die kritiek is niet helemaal ongegrond. Dat element daar gelaten is deze Kurosawa een spannende thriller die via een benauwende opbouw, een perfect geënsceneerde setting en zonder veel geweld of gebruik van vuurwapens meer dan 2 uur lang blijft boeien, ondanks het tempo andante van de handeling.
The Bad Sleep Well maakt deel uit van de Kurosawa-box 3, samen met
Stray Dogs,
Throne of Blood en
Dodes’ka-den.