FILM
In 1714 stort de brug van San Luis Rey in, een loopbrug van hout en touw die beide oevers van een diepe kloof verbindt in de buurt van Lima, de hoofdstad van Peru. Bij het ongeval komen 5 mensen om het leven. Hun lichamen worden geborgen – of wat er nog van terug te vinden is in het kolkende water – en met groot vertoon begraven na een indrukwekkende dienst in de kathedraal van Lima. Hetzelfde noodlot dat zorgt voor overstromingen en aardbevingen, noemt de aartsbisschop van Lima (Robert De Niro) het voorval. De jonge Franciscaner broeder Jeniper (Gabriel Byrne), die het vijftal in de diepte zag verdwijnen, stelt zich existentiële vragen bij het ongeval. Tien minuten later en ik was zelf het slachtoffer geweest, bekent hij zes jaar later aan de aartsbisschop die hem voor de rechtbank van de Inquisitie laat verschijnen op verdenking van ketterij en zijn dood op de brandstapel eist.

Kort na het ongeval is broeder Jeniper nochtans zonder bijbedoelingen een onderzoek begonnen naar wie de mensen op de brug waren, of ze elkaar kenden, of er een reden is waarom precies zij waren waar ze waren op het moment dat de brug het begaf. Zes jaar lang interviewt hij mensen in Lima en ver daarbuiten en stelt een lijvig boek samen met alle details over de slachtoffers. Als onze geboorte gepland is, vraagt hij zich daarbij af, is onze dood dan toevallig?, of zijn zowel onze geboorte als onze dood gepland?. Daarmee stelt hij vragen over de mogelijke toevalligheid en de onbekende voorbestemming van het menselijke ras. Zijn conclusie is dat hij ofwel te weinig gegevens heeft verzameld ofwel er niet in geslaagd is in het verzamelde materiaal het antwoord te vinden. In West-Europese ogen anno 21ste eeuw lijken zijn noeste arbeid en zijn onschuldige conclusie bijna banaal. In de 18de eeuw lagen de kaarten anders en raakte broeder Jeniper aan de fundamenten van het christelijk geloof, want stel dat alles op voorhand voorzien is, wat is dan nog de rol van de kerk, waarop kan ze dan haar schrikbewind van macht en gehoorzaamheid baseren?

The Bridge Of San Luis Rey is oorspronkelijk een boek van de Amerikaanse schrijver Thornton Wilder waarmee hij in 1928 de eerste van drie Pulitzerprijzen won. Net zoals in het boek vertelt regisseur Mary McGuckian het verhaal via broeder Jeniper, op het inquisitieproces dat voorgezeten wordt door de Vicerey, de onderkoning van Peru (F. Murray Abraham). De aartsbisschop van Lima fungeert als openbare aanklager en het boek van broeder Jeniper is het bewijsmateriaal à charge. Via flashbacks gaat Jeniper terug naar de dagen van het onderzoek en reconstrueert voor zijn rechters de personages die op één of andere manier met het drama van doen hebben. Hoofdpersonen in het verhaal zijn de onderkoning en de aartsbisschop zelf. In de kleine Peruaanse gemeenschap waar iedereen iedereen kent, zijn zij respectievelijk de machtigste wereldlijke en kerkelijk arm. Invloedrijk wegens haar rijkdom en relaties in Spanje is La Marquesa (Kathy Bates), een oudere dame die via haar overleden man in het bezit van een fortuin is gekomen en daarom gedoogd wordt in Peru en Spanje. Meer dan een hoopje miserie is ze evenwel niet, met een ondankbare dochter die in Spanje aan het hof grote sier maakt en de brieven van La Marquesa nooit beantwoordt. Om haar te verstrooien zorgt de aartsbisschop voor een jonge novice die voor afleiding moet zorgen en haar gezelschap houdt. De abdis van het klooster (Geraldine Chaplin) laat haar pupil – die ze in huis heeft sinds haar geboorte – niet graag gaan want ze heeft Pepita (Adriana Dominguez) voorbestemd om later zelf de gemeenschap te leiden. Een precaire financiële toestand dwingt moederoverste echter om – voorlopig - op het verzoek van de aartsbisschop in te gaan.

In het sociale leven van de leefgemeenschap speelt Oom Tio (Harvey Keitel) een belangrijke rol. Hij is de baas van het plaatselijke theater en impresario van Camila Villegas (Pilar Lopez de Ayala), bijgenaamd La Perichola, dé ster van Lima en een begenadigde danseres en actrice. Camila is als wees bij Oom Tio terechtgekomen en hij heeft haar als zijn dochter opgevoed. In het klooster is onder de hoede van de aartsbisschop en Oom Tio de tweeling Manuel en Esteban opgevoed, onafscheidelijke broers die schijnbaar stom zijn omdat niemand ooit hun stem heeft gehoord. Lezen en schrijven kunnen ze wel en bovendien hebben ze een sterk gestel waardoor ze zowel brieven kunnen schrijven voor klanten als zware lasten lossen en laden in de haven.

In de loop van zijn enquête ontdekt broeder Juniper dat al deze personen ooit met elkaar iets te maken hebben gehad. Zo heeft La Perichola een buitenechtelijk zoontje van de onderkoning, is La Marqueza ooit door de actrice publieke beledigd, zijn Oom Tio, de aartsbisschop en de onderkoning meermaals met elkaar in conflict gekomen over de programmering in het theater en hebben ze even vaak samengewerkt als hun dat voordeel opleverde. De abdis, die het opneemt voor de armen en de misdeelden, is een doorn in het oog van de aartsbisschop die haar interventies als een beperking van zijn macht ervaart en Manuel en Estaban raken in de intriges van het gezelschap verstrikt wanneer één van hen op La Perichola verliefd wordt. De conflicten en de misverstanden die voortvloeien uit de liefde en de wrevel tussen al deze personages brengen vijf van hen uiteindelijk samen op de brug over de San Luis Rey, waar broeder Jeniper zich op het moment van hun val afvraagt of dit het werk van god is of puur toeval.

The Bridge Of San Luis Rey werd in het verleden twee keer verfilmd, in 1929 direct na de Pulitzerprijs (een stille film die een Oscar kreeg voor Art Direction) en in 1944 met de Spaanse danseres Lola Montes in een theaterscène. Naar de remake van de Ierse Mary McGuckian is halsreikend uitgekeken want het boek van Thornton Wilder is tot op de dag van vandaag een succes in de Angelsaksische wereld. Het is dan ook geen toeval dat deze debuterende regisseur zonder veel moeite een bijzondere cast van grote namen bij elkaar kon sprokkelen. Jammer genoeg heeft én een goed boek én een uitzonderlijke bezetting niet geresulteerd in een goede film. Wat in het boek werkt, nl. de spannende en meeslepende vertelling van broeder Jeniper voor de rechtbank, blijkt zich in realiteit niet zo maar naar het witte doek te laten vertalen. Daar zijn twee redenen voor: een houterig script dat er niet in slaagt om tot de essentie van de stof door te dringen en belangrijke acteurs die te wensen overlaten, waarbij Robert De Niro de kroon spant met een weinig overtuigend optreden dat veel weg heeft van de bij momenten zeer ongeïnspireerde prestatie van Sean Connery in The Name Of The Rose, een op zich prachtige film overigens. Misschien moeten beide heren de rol van priester, monnik of bisschop maar beter vermijden?

Erger is het gesteld met het script: McGuckian slaagt er uiteindelijk niet in om een eenduidige boodschap over te brengen. In de bijgeleverde interviews doen de acteurs een verwoede poging om te vertellen waarover The Bridge Of San Luis Rey nu precies gaat, maar veel verder dan liefde en leed dat mensen verbindt komen ze niet, ook niet na een keertje aandringen. McGuckians film is een mengeling van passie, drama, liefde, verraad, emoties, romantiek en mysterie, elementen die ook in het boek aan de orde zijn, toch lijkt het of haar aandacht hoofdzakelijk in beslag is genomen door het adembenemende decor, de authenticiteit van de reconstructies en de prachtige kostumering, om nog te zwijgen over de unieke sfeer en het magische licht die ze in haar scènes legt naast een verbluffend beeldcompositie en een bij wijlen trefzekere muziekscore. Toch dringt het tot de toeschouwer al na een halfuurtje door dat dit een weinig gelaagd drama is, dat wat hij ziet de onderste laag is, dat zoeken naar diepere betekenissen even zinloos is als water naar de zee dragen. Na goed een uur komt er enige spanning in het verhaal en trekt de aandacht aan, maar ook dan blijft het raden naar de pointe, de diepere zin van het drama en het antwoord op de vraag waarom al die verhaallijnen onvermijdelijk naar de brug over de San Luis Rey zullen leiden.

BEELD EN GELUID
The Bridge Of San Luis Rey is een visueel meesterwerkje met een palet van ongelooflijk mooie, zij het getemperde, kleuren waarbij licht en tegenlicht en het accentueren en laten oplichten van kleine details in een donkere omgeving voor indrukwekkende resultaten zorgen. Liefhebbers van kostuumdrama’s zijn gewaarschuwd: het is een plezier om naar deze film te kijken want de reconstructie van de Zuid-Amerikaanse sfeer en architectuur in combinatie met de West-Europese elementen zorgen voor adembenemende scènes. Een vergelijking met The Mission (1986) van Roland Joffé dringt zich hier op want ook die film biedt een unieke kijk op het barokke en koloniale Zuid-Amerikaanse erfgoed. De pellicule is vrij van beschadigingen en vuil en de transfer is goed.
Het geluid van deze film staat in 2.0 en 5.1, maar de DTS-track van de Amerikaanse uitgave ontbreekt. Het resultaat van de 5.1-versie is indrukwekkend in het begin van de film bij de kathedraalscène en zorgt in rustigere panoramische scènes voor diepte en een brede spreiding van de kleine geluidjes van voetstappen en aanstormende karren. De soundtrack is een mengeling van Zuid-Amerikaanse inheemse en barokmuziek.

EXTRA'S
Heel veel extra's op deze dvd, die niet per sé voor meerwaarde zorgen. De dvd start automatisch met Drie Trailers die niet kunnen worden afgezet, waaronder Unleashed. Dan volgt een reeks Interviews met de Cast en de Regisseur waaruit de kijker nauwelijks iets wijzer wordt, 2 Originele Bioscooptrailers van de film zelf, Film Clips die we eigenlijk al allemaal gezien hebben, een Fotogalerij en Liner Notes, een aantal tekstschermen over de productie en het boek. Nog even vermelden dat The Bridge Of San Luis Rey in een prachtige kartonnen verpakking zit, een hebbeding van jewelste.

CONCLUSIE
The Bridge Of San Luis Rey, een pakkend en indrukwekkend boek uit de eerste helft van de vorige eeuw, een Pulitzerprijswinnaar en een rijke psychologische roman over de vrije wil, predestinatie en de liefde die het leven leefbaar maakt, lost in de filmbewerking van regisseur Mary McGuckian de verwachtingen niet in. Deze productie is een wondermooi kostuumdrama dat de toeschouwer een unieke blik gunt op het Peru van de 18de eeuw. Er zijn sterke acteerprestaties van F. Murray Abraham, Pilar Lopez de Ayala en zelfs van Harvey Keitel, maar Robert De Niro is zwak (zie preekscène in de kathedraal) naast een veel te drukke Kathy Bates (zie haar huilbui-scènes). De regisseur mislukt in haar poging om de psychologische laag van Thorntons boek in filmtaal om te zetten en de ziel van zijn ideeën zichtbaar te maken. Halfweg de film interesseert het u beslist nog nauwelijks wie straks van de brug in de diepte stort, want de personages beklijven niet in voldoende mate. Zelfs Pilar Lopez de Ayala, toch een talentvolle jonge actrice, heeft te weinig in het scenario teruggevonden om de kijker op haar hand te krijgen. Aan het boek ligt het niet, laat dat duidelijk zijn, want dat is nog altijd even indrukwekkend als tachtig jaar geleden.