DOCUMENTAIRE
Karl Heinz Rosch is 7 jaar oud wanneer Hitler in Duitsland aan de macht komt. 11 jaar en drie dagen later, pas 18 geworden, begraven collega-soldaten wat overblijft van zijn lichaam in de voortuin van een boerderij in Goirle, Nederlands Brabant. Als een held gestorven voor de goede zaak..., schrijft zijn overste aan zijn familie, …rustig ingeslapen en vredig heengegaan, voegt hij er als troostend aan toe. Wat Karls familie niet kan weten in het verre Leipzig is dat de resten van hun zoons lichaam en uniform nog jaren in de bomen van de familie Kilsdonk in Goirle blijven gehangen…

Programmamaker Geertjan Lassche gaat in Het Was Maar Een Mof op zoek naar het echte verhaal achter het overlijden van Wehrmacht-soldaat Karl Heinz Rosch in oktober 1944. In Goirle ontmoet hij de kinderen van de familie Kilsdonk en een buurjongen die de echte toedracht van de gebeurtenissen meer dan zestig jaar lang verzwegen hebben voor de buitenwereld. Omdat we bang waren voor de reacties van de buren, zegt Jan Kilsdonk die toen een kleine jongen was, je werd gauw versleten voor een NSB-er of een aanhanger van de Duitsers. Je was al gauw fout in die tijd. Dus zwegen de betrokken en staat Rosch's zerk gewoon tussen de 32.000 andere zerken op een uitgestrekte begraafplaats voor Duitse gesneuvelden ergens in Nederlands Limburg.



Geertjan Lassche reconstrueert het leven van Karl Heinz Rosche en gaat in Duitsland op zoek naar familieleden die de oorlog hebben overleefd. De meeste nabestaanden zijn ondertussen dood en de archieven in Berlijn bieden weinig uitkomst. Het spoor loopt schijnbaar dood. In Goirle neemt hij met de Kilsdonks de gebeurtenissen van die dag in oktober 1944 nog eens door en toont de kijker de ware toedracht van de feiten. Voor de Kilsdonks en voor wie de jonge Duitse militair heeft gekend is Rosch inmiddels uitgegroeid tot een held en dat willen ze graag aan zijn familie meedelen. De Kilsdonks zijn ook dankbaar, en ook dat willen ze de nabestaanden van Rosch vertellen.

Even de situatie: in oktober 1944 is de toestand van het Duitse leger precair. De Geallieerden staan aan de Belgisch-Nederlandse grens en maken zich op voor de bevrijding van Zuid-Nederland. De Duitsers hebben hun beste soldaten teruggetrokken en ze vervangen door oude mannen en jonge knapen, schoolverlaters die op hun zestiende zijn gemobiliseerd en na drie maanden opleiding naar het front worden gestuurd met afgekeurde wapens om als kanonnenvoer te dienen. De eenheid van Karl Rosch wordt bij boeren ingekwartierd. De stemming is bedrukt, de Engelse aanval kan elk moment beginnen. Aan zijn familie schrijft de jonge rekruut een afscheidsbrief want hij heeft het voorgevoel dat het ook met hem slecht af zal lopen. De Kilsdonks beschrijven Rosch als een stille innemende jongen die geen kwaad in de zin had, zich met de kinderen bezighield en af en toe zelfs in de stallen bijsprong. Ze vieren samen z'n verjaardag en drie dagen later, terwijl hij met mevrouw Kilsdonk rustig een bakje koffie drinkt in de keuken, breekt de hel los. Een paar minuten later wordt de jonge Duitsers getroffen door een Engelse granaat. Op een oude schuurdeur die als brancard dienst doet worden zijn resten verzameld en kort nadien begraven. De zoon van de familie Kilsdonk vindt achteraf zijn afgerukte laars met tenen erin; tot hoog in de bomen hangen bebloede flarden van Rosch's uniform en op het erf vinden de Kilsdonks nog stukjes huid en weefsel...



Werd er over zijn dood getreurd?, vraagt de maker aan de nu bejaarde getuigen en waren de Duitsers aangeslagen door dood van hun maat? Nee, antwoorden de Kilsdonks gelaten, Het was maar een Mof en voor de soldaten was het dagelijkse kost, hoe gaat dat in een leger?... Toch is Karl Heinz Rosch in Goirle niet vergeten. 60 Jaar na datum willen de Kilsdonks hun verhaal als nog kwijt, dan kunnen we aan de verwerking beginnen, zegt Toos Kilsdonk. Soms laat het verleden zich niet zo maar wegdrukken...

De EO Tweede Wereldoorlog Documentaires hebben al een paar pareltjes opgeleverd. Het Was Maar Een Mof is het zoveelste bewijs dat niet al het leed weggeëbd is en dat het verhaal van WOII nog lang niet helemaal is verteld. De tijd dringt evenwel, want de getuigen worden oud of zijn grotendeels overleden. Reden te meer om het initiatief van de Evangelische Omroep onder de aandacht te brengen voor zover het iets toevoegt aan de gigantische zoekpuzzel die is overgebleven. Karl Heinz Rosch is een naam op een zerk op een begraafplaats in Zuid-Nederland. Volgens de officiële documenten is hij in de strijd gesneuveld, maar de Kilsdonks weten beter en het is goed dat ze deze jonge Duitser postuum uit de anonimiteit halen en hem de eer bewijzen die hem toekomt.

BEELD EN GELUID
Voor de samenstelling van deze documentaire is gebruik gemaakt van oud filmmateriaal over Hitler en de Nazi's, brieven van Karl Heinz Rosch aan zijn familie, officiële documenten uit het Wehrmachtarchief in Berlijn, oude schoolfoto's, kiekjes van de familie Rosch, getuigenissen van de Kilsdonks, een buurjongen, de jeugdvriend van Rosch en een aantal andere Duitse getuigen. Aan de hand van reconstructies vertelt de regisseur het verhaal van Karl Rosch in Goirle en monteert die tussen bijpassend materiaal uit de tijd. De nieuwe kleurenopnamen zijn bewerkt zodat ze dezelfde zwarte verticale lijn en beschadigingen vertonen als het oude beeldmateriaal. Het resultaat is geloofwaardig en verbluffend authentiek. De interviews met de getuigen en de scènes op de begraafplaats Ysselstein zijn uitstekend van kwaliteit zonder ongerechtigheden. Het geluid kraakt en heeft last van geruis in de footage. De rest van het materiaal is in orde met een ruim surround-effect. Volgens de hoes is er sprake van een 5.1-soundtrack, maar het effect is beperkt.



EXTRA'S
De extra's zijn beperkt tot een aantal Trailers van andere films in de EO Tweede Wereldoorlog Documentaires, o.a. Hitlers Holocaust en De Vergeten Polen In De Slag Om Arnhem.

CONCLUSIE
Het Was Maar Een Mof is een aangrijpend verslag over de gebeurtenissen op een boerderij in Goirle meer dan zestig jaar geleden en de zoektocht naar nabestaanden van een jonge Duitse militair die er zijn leven liet onder tot nog toe nooit opgeklaarde omstandigheden. Geertjan Lassche vertelt het verhaal als een detective story: eerste brengt hij de getuigenissen en het verslag van zijn zoektocht naar de nabestaanden van Rosch, pas op het einde van de film vertelt hij wat er toen is gebeurd en wat de zoektocht in Leipzig, Dresden en Zuid-Duitsland heeft opgeleverd. Het Was Maar Een Mof is een authentiek verslag over menselijkheid tijdens de Tweede Wereldoorlog.