FILM
Julia Lambert (Annette Bening) is een gevierde Londense theateractrice. Ze is 20 jaar getrouwd met Michael Gosselyn (Jeremy Irons), moeder van een volwassen zoon en mede-eigenares van het theater waar ze groot is geworden. Ondanks het succes dat haar te beurt valt is Julia niet gelukkig: een open huwelijk, een homoseksuele minnaar, een lesbische bewonderaarster en een zoon waar ze fier op mag zijn, niets geeft voldoende spanning en zin aan haar leven. Ze raakt oververmoeid, haar acteerprestaties gaan erop achteruit, een zenuwinzinking wenkt: ze is nu 45, niet meer jong en nog niet oud, wat heeft het leven nog te bieden? Julia Lambert heeft een midlifecrisis.



De sfeer klaart heel snel op wanneer Michael haar zijn nieuwe boekhoudassistent Tom Fennel (Shaun Evans) voorstelt. Tom is een jonge Amerikaan, blond, goeduitziend en een grote bewonderaar van Julia's werk. Ligt het aan haar ogen, haar uitstraling, de rimpeltjes in haar hals? Wat beweegt een gezonde jongeman om op een vrouw te vallen die zijn moeder kon zijn? Julia leeft op, bloeit opnieuw open. Het acteren gaat haar weer heel goed af en ze beschikt van de ene dag op de andere over een grenzeloze energie: Julia is verliefd. De maanden die volgen stromen over van passie en geluk. Michael Gambon (Jimmy Langdon), Julia's artistieke mentor die 15 jaar eerder overleed, waarschuwt haar uit te kijken wat ze met Tom Fennel doet. Michael zit in Julia's hoofd met zijn goede raad en z'n aanbevelingen en hij ziet niet veel goeds in haar relatie met de jonge ambitieuze Amerikaan. De kijker ziet Michael Gambon af en toe in Julia's buurt verschijnen als de bewaarengel van haar gezonde verstand, degene die haar stimuleert in haar werk en haar verwijten maakt wanneer ze ook buiten het theater een rolletje blijft spelen. Want net zoals Bette Davis in All About Eve is Julia altijd en overal een beetje actrice, of zoals haar zoon het formuleert: voor alle mensen die je kent en alle omstandigheden heb je een rolletje, ik vraag me af of je wel bestaat.

Een jonge aantrekkelijke blondine met acteerambities strooit uiteindelijk roet in het eten en bezorgt Julia hartpijn: ze verliest niet alleen Tom, maar ook haar zelfvertrouwen. Wanneer de blondine finaal ook iets blijkt te hebben met echtgenoot Michael en hem ervan overtuigt haar een belangrijke rol te bezorgen in Julia's nieuwe theaterproductie, is de maat vol en zint Julia op wraak, op Tom, op Michael, op het domme blondje...



De van oorsprong Hongaarse regisseur Istvan Szabo is geen onbekende. In 1981 verbaast hij het filmmilieu met Mephisto waarvoor hij in 1982 in Los Angeles de Oscar voor de Beste Buitenlandse Film in ontvangst mocht nemen. Met Oberst Redl (1985) naar een boek van Klaus Mann en Hanussen (1988) over een helderziende in WOII rondt hij de drieling over oorlog, vaderlandsliefde en verraad af (zie ook Szabo Trilogie). Net zoals in Mephisto en Hanussen keert Szabo voor Being Julia terug naar het theater. Zijn handleiding is de korte, compacte roman Theater van de Britse (maar in Parijs geboren) schrijver W. Somerset Maugham, over een actrice die de zin van het leven verliest, via een hevige en intense liefde met een jongere man en na een desillusie in zichzelf de kracht vindt om toch met haar leven door te gaan. Theater is niet Maughams beste boek, eerder een goeie middelmaat. Door de combinatie van scenarist Ronald Harwood (The Pianist), die voor stevige dialogen zorgt, en casting directors Johan Buchan (Where The Truth Lies) en Celestia Fox (Stage Beauty en The White Countess), die een ongewoon stel sterke acteurs bij elkaar sprokkelen in Groot-Brittannië, de USA en Canada, wordt de filmversie van Theater onder de titel Being Julia beter dan het boek, een zeldzame prestatie. Humor is de sleutel tot het Istvan Szabo's formule. Hij maakt van deze film een drama en tegelijk een komedie zonder goedkope sentimentaliteit of onnodige flauwdoenerij. Annette Bening (American Beauty en Valmont) is perfect in de rol van de geplaagde actrice: de acteerstijl van de jaren '30 beheerst ze helemaal. De snelwisselende stemmingen, het ene moment theatraal terwijl ze haar drama verwoordt met stukken tekst uit toneelvoorstellingen, dan plots opgewekt en gelukkig als een kind, groeiend naar meer stabiliteit en een menselijk doorzicht dat haar in staat stelt om meer te zijn dan een slachtoffer en een uitgebuite artieste, Bening maakt het op fijnzinnige manier zichtbaar. Met kleine bewegingen, subtiele veranderingen in haar gelaatsuitdrukkingen, een aarzeling in haar stem en een bijna onopvallende rimpel langs haar ogen geeft ze het karakter van Julia beetje bij beetje bloot. Niet Tom, de glibberige Amerikaan, maar Michael, haar echtgenoot, met wie ze een lat-relatie heeft, is een tegenspeler van haar formaat. Jeremy Irons is altijd ingehouden. De relatie van zijn personage met Julia is er een van wederzijds respect. Niet hij wordt jaloers, maar zíj en misschien is het hele opzet met de Amerikaan wel bewust door hem georganiseerd omdat hij beseft dat Julia een speeltje nodig heeft, afleiding die hij haar niet kan of wil bieden maar waarvan hij beseft dat ze nodig is om haar creativiteit te voeden.



Being Julia is op het eerste gezicht lichtvoetig, makkelijker toegankelijk dan bijvoorbeeld Mephisto met zijn complexe structuur van schuld en boete, verbondenheid en verraad. Het hele scenario is meer op Hollywood-formaat gesneden, waarbij het drama van Julia maar tot op zekere hoogte diepgang krijgt. De nadruk ligt meer op de uiterlijkheden dan op de innerlijke belevingswereld. Being Julia is voor een ruimer publiek gemaakt, bezit weliswaar alle kwaliteiten waartoe Istvan Szabo in staat is, maar tikt uiteindelijk lager af. De afwikkeling is grandioos, maar weinig realistisch en situeert zich uitsluitend op het niveau van de comedy. De meerwaardezoekers onder u blijven wellicht een beetje teleurgesteld achter.

BEELD EN GELUID
Istvan Szabo hanteert warme kleuren in zijn films waarmee hij een intimistisch sfeer schept op kleine oppervlakten. Bruin en sepia hebben altijd min of meer de overhand. Dat is ook in deze film zo. Het theatermilieu leent zich bovendien perfect voor donkere tinten: kleine soms wat benauwde kleedkamertjes, smalle en hoge coulissen, minieme podia achter meters bloedrood gordijn. De zeldzame keren dat Szabo de camera mee naar buiten neemt gebruikt hij pastelkleuren om het frisse, het jeugdige en het onschuldige van de taferelen in beeld te brengen. Het contrast is enorm en grandioos. Dezelfde techniek past hij toe in close ups: het palet van donkere tinten maakt plaats voor grote oppervlakken van enkelvoudige kleuren waarbij een verhoogde lichtinval de schaduwen tempert en de scène een sfeer van onschuld en eenvoud meegeeft. De print is helemaal in orde, goed getransfereerd en zonder storende beschadigingen. Het geluid staat in stereo, 5.1 en DTS en vooral in beide laatste versies slaagt Szabo er aardig in om met aangepast muziek de sfeer onopvallend, maar altijd weloverwogen te beïnvloeden. De DTS-versie klinkt daarbij iets voller met de dialogen meestal in of rond het midden en geluiden uit de directe omgeving opzij, links en rechts. Ruimtelijke waarnemingen zitten op de achterste kanalen, samen met het surround-effect.



EXTRA'S
Uiteraard vindt u hier de Originele Bioscooptrailer, een 9 minuten durende Featurette met beelden uit de film en korte interventies van de acteurs, de regisseur en de producer over de rollen en de karakters van de personages. Interviews met Acteurs, Regisseur, Producer en Scenarist bevat de niet-gemonteerde versies van de interview uit de Featurette. Deze extra voegt niet veel toe, want de meeste interviews zijn sowieso kort en helemaal verknipt voor de Featurette. B-Roll is een bijna 9 minuten durende montage van sfeerbeeld op de set en de omgeving.

CONCLUSIE
Being Julia van Istvan Szabo, naar een boek van W. Somerset Maugham, is een film over het theatermilieu. Een handvol prachtige acteurs en een meeslepend verhaal dat met veel zorg in beeld is gebracht, zullen u vast kunnen overtuigen van de kwaliteiten die de regisseur in deze productie heeft geïnvesteerd. Annette Bening is aandoenlijk en theatraal, Jeremy Irons toegewijd en rustig, een aantal nevenfiguren zijn grappig en perfect gekozen voor hun rol. Being Julia is beter dan de meeste films die elk jaar in roulatie komen, maar het is een drama dat uiteindelijk alle karakteristieken van een comedy krijgt en zodoende een Hollywoodiaans einde dat niet iedereen zal bevallen.