DOCUMENTAIRE
I Do Not Know What It Is I Am Like is een epische tocht in vijf hoofdstukken. Volgens de hoestekst is het a personal investigation into the inner state and connections to animal consciousness we all possess. In a stream of images of striking clarity, depth and beauty, woven within a subtle fabric of natural sound, Bill Viola evokes a timeless view of the natural world and our place in it. This is a major contribution to contemporary video art that masterfully speaks to us in the inner language of subjective thoughts and collective memories.

Om het project te realiseren filmde de Amerikaanse videokunstenaar Bill Viola over een periode van twee jaar het komen en gaan van een kudde bizons in het Wind Cave National Park in South Dakota, registreerde hij een time-lapse sequence van een meer in de Rocky Mountains en was een weekje te gast op het eiland Fuji voor opnamen van de plaatselijke vuurlooprituelen bij een Hindutempel.

Onze banden met het dierlijk bewustzijn geeft Viola gestalte in het eerste halfuur: we zien de camera onder de waterlijn verdwijnen, ondersteboven, met de bodem van het meer boven in beeld en het blauw van het water onderaan op het scherm. Er gebeurt niets. Vervolgens toont hij opnamen van een druipsteengrot, vliegen op een dood rund, een kudde bizons, grazend, plassend en ongeïnteresseerd in de camera kijkend; koppen van tropische vissen die zwijgend adem halen en die van witte, zwarte en bruine vogels, met grote aandacht van Viola voor hun knipperende ogen. Wat de band moet zijn tussen de kijker en deze niet zo beste natuurfilmopnamen van Bill Viola is onduidelijk, wellicht ligt de zin in het contemplatieve, in de rust die deze wezens uitstralen, in hun complete desinteresse voor het onweer dat opsteekt of de observerende camera.

In het volgende halfuur zien we de kunstenaar naar de opnamen van de dieren kijken met het oog op de montage. In De menselijke betrokkenheid toont Viola ons een sneeuwwit ei waaruit later in de film een vogelkuiken zich naar buiten zal werken, een stuk steen, sieraden met middenin een huisjesslak die zich ijlings een weg baant buiten het bereik van de nieuwsgierige camera, de kunstenaar die een aspirine neemt en een grapje uithaalt met een mini-bonzai, nog meer bonzai-bomen, een landschap in een visbokaal, close up van een menselijk oog, een brandende kaars, een bereide visschotel, de kunstenaar die van de vis eet, het afval dat overblijft, een olifant die midden in de werkkamer staat en die met z'n slurf beweegt alsof hij niet weet waaraan het eerst te beginnen, een zebra die zich laat fotograferen voor een foto op zijn steppebuffet, een hollende hond, een blaffende hond, opstekend onweer, vuur, water, een bos, een brand, dierlijke skeletten, mensen in de stad, dode dieren, rampen, mensen, water... een waterval van beelden, kriskras gekozen of weloverwogen, wie zal het zeggen, wie ziet de diepere bedoelingen die de kunstenaar hoopt bloot te leggen? Het tafereel met de olifant en de zebra is het enige dat aan je kleeft. De beelden zijn korrelig en onscherp tegen een monotone achtergrond van wind en water, geruis. Waar is de beloofde klaarheid, de diepte en de schoonheid van het persbericht, waar de subtiele structuur van het natuurlijk geluid?

Het laatste halfuur van de film is gewijd aan een vuurloopritueel op Fuji. Mannen die zich in trance hebben gezongen, lopen blootsvoets door de smeulende resten van een vuur, een grote barbecue. Gelukkig bestaat er nog geen geurentelevisie… Aan het slot reikt Viola ons nog even een levensles aan over een dode vis in een meer: het kadaver komt op de kant terecht, wordt onderzocht door vliegen, afgepikt door vogels en weggewerkt door maden. Het leven zoals het is.

Bill Viola verdeelt het werk in vijf hoofdstukken:
• Il Corpo Scuro (The Dark Body)
• The Language Of The Birds
• The Night Of Sense
• Stunned By The Drum
• The Living Flame

I Do Not Know What It Is I Am Like is een productie van Bill Viola tijdens zijn verblijf als artist-in-residence bij de San Diego Zoo halfweg de jaren '80. Als tegenprestatie voor dat ambassadeurschap en de onaantrekkelijke financiële vergoeding, leverde de kunstenaar een project af dat past binnen het kader van de activiteiten van zijn (tijdelijke) broodheer. Daar is niks mis mee - voor Rubens en Rembrandt waren opdrachten van rijke poorters een belangrijke bron van inkomsten - het is alleen jammer dat deze oeverloos lange videoproductie getuigt van weinig inspiratie en originaliteit. Het inspirerend gehalte ervan is klein. Net zoals Picasso wel eens een creatieve dip had, behoort I Do Not Know What It Is I Am Like tot het zwakke werk van Bill Viola. Tegen vier keer de normale snelheid is het allemaal goed te doen, in het andere geval is hier sprake van een saaie productie die visueel nauwelijks meerwaarde biedt en inhoudelijk helemaal niet teweegbrengt wat de slogans van de promojongens beloven.

BEELD EN GELUID
I Do Not Know What It Is I Am Like grossiert in fletse kleuren en zeer korrelig beeld. Kunst dus. De camera staat zelden of nooit op statief met alle gevolgen van dien voor de beeldkwaliteit. De verschillende onderdelen worden van elkaar gescheiden door stukjes zwart. Veel interesse voor geluid heeft Bill Viola nooit gehad, zeker niet voor de montage ervan en dat effect is zeer hoorbaar aanwezig: afbrekingen, onderbrekingen, wind in de microfoon, etc.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Bill Viola is een belangrijk videokunstenaar, één van de pioniers zelfs. Een goed beeld van waartoe de man in staat is vindt u op de dvd Bill Viola: The Eye Of The Heart die door onze eigenste DvdInfo.be terecht met de grootste loftuitingen is overladen. Bill Viola is in staat om belangwekkend, confronterend en interessant materiaal op video vast te leggen dat zeer toegankelijk is en zichzelf verkoopt, zonder moeilijke introducties van buitenaf. I Do Not Know What It Is I Am Like hoort niet in die categorie thuis.