DOCUMENTAIRE
The Beatles – Biggest Secrets gaat over de weggemoffelde seksuele escapades en het drugsgebruik van The Beatles, hun veelvuldige romances, de mislukte huwelijken, de onderlinge spanningen, de creatieve wedijver, het Apple-débâcle, de intriges van Yoko Ono en de financiële touwtrekkerij die na zes jaar hun tol eisen en tot de split leiden van 's werelds succesvolste boysband ooit. Aan de hand van interviews met medewerkers, zakelijke en intieme relaties, wordt een inside story verteld die minder bekende aspecten van de persoonlijkheid en het privéleven van The Beatles aan het licht brengt. Het materiaal is niet altijd even nieuw of onbekend - er zijn tijdens de hoogdagen van de groep altijd wel geruchten en kleine schandalen in de pers verschenen - en wat in deze documentaire wordt onthuld, is maar gedeeltelijk gestoeld op facts en voor de rest op vermoedens of beweringen van mensen uit hun omgeving. Dat neemt niet weg dat deze film materiaal bevat dat een aantal feiten in een nieuw of een ander daglicht plaatst, zonder afbreuk te doen aan de betekenis en de invloed van The Beatles voor de populaire cultuur van vandaag.



In een eerste hoofdstuk schenken de makers aandacht aan de ontstaansperiode van de groep: John Lennon die tijdens z'n studententijd The Quarrymen opricht, Paul McCartney die z'n interesse laat blijken en George Harrison meebrengt, een medestudent die hij kent van lijn 86, de bus naar school. Via Alan Williams, een Liverpoolse manager met goede contacten in Hamburg, komt de groep onder de naam The Beatles in 1960 in de Indra-club op de beruchte Reeperbahn terecht, een buurt van straatprostitutie, seksshops en peepshows. Het is een gore plek waar de jongemannen – ze zijn net 20 of jonger – een milieu leren kennen dat in Liverpool niet bestaat. Ze worden er uitgebuit en slecht betaald. Met flitsende beelden van de Reeperbahnomgeving wordt de sfeer van de Hamburgs rosse buurt opgeroepen. Vooral John zou er als een echte nozem wel eens uit de bol zijn gegaan. Er is sprake van shop lifting van ondergoed en sokken omdat het karige loontje niet volstond om aan de primaire behoeften te voldoen, er zijn geruchten over uit de hand gelopen afspraakjes met vrouwelijke groupies, etc. Wat de documentaire meer toont dan vergelijkbare films die eerder over deze periode zijn gemaakt, zijn de primitieve levensomstandigheden van de jonge groep in Hamburg, hun krappe huisvesting, de lange en uitputtende werkdagen, de uitbuiting en de slechte werkvoorwaarden. Volgens Klaus Voorman, die The Beatles in Hamburg leerde kennen, stonden Lennon en Co. vaak uren onafgebroken op het podium en bleven ze alleen overeind dankzij extra supplementen, peppillen die hun wakker hielden. Alle Britse artiesten kwamen met een druiper uit Hamburg terug, voegt Alan Williams eraan toe, zonder namen te noemen.

Begin 1961 zijn The Beatles weer thuis. De harde Hamburgse leerschool werpt meteen vruchten af. You are going to be as big as Elvis one day, zegt Sam Leach, een Liverpoolse talentenjager, tegen John. Hun optreden in de Cavern Club wordt een onverwacht groot succes. Brian Epstein, de baas van Liverpools grootste platenzaak NEMS, stelt zich aan Lennon voor en wordt hun manager. Via zijn goede contacten versiert hij een platencontract met Parlophone. Epstein maakt kom af met de rauwe look van zijn protégés: hij vervangt de leren jassen door modieuze kostuumpjes, verplicht de bandleden om het vet uit hun haar te kammen en neemt ze mee naar een show van The Shadows om hun gedrag te fatsoeneren: vanaf nu wordt er na elk nummer een buiging gemaakt. Bij Lennon komt de stoom uit de oren. Maar Epsteins aanpak loont: in de lente van 1963 staan Please Please Me en From Me To You allebei in de Engelse hitparade. De Beatlemania barst los. Tony Barrow, aangeworven om de goeie naam van The Beatles te beschermen, vertelt dat problemen met vrouwen door Epstein afgekocht werden, ze kregen zwijggeld. Epstein wilde niet dat zijn jongens in verband werden gebracht met meisjes en liefjes. Dat was slecht voor hun imago en het groeiende succes. Wanneer John z'n vriendin Cynthia zwanger maakt en hals over kop in het huwelijk treedt, doet Brian Epstein er alles aan om het nieuwtje geheim te houden. Cynthia krijgt een plaatsje backstage en Epstein vertrekt kort na de geboorte van Julien met vader John voor een vakantie naar Barcelona: er zijn geruchten als zou Lennon homoseksueel of minstens biseksueel zijn.

In 1964 staan The Beatles aan de top in Europa. Op 1 februari 1964 bereikt I Wanna Hold Your Hand de toppositie in de States. Wanneer de groep in New York landt voor een eerste tournee, noemt een commentator hun ontvangst op de luchthaven een botsing van planeten. De Ed Sullivanshow van 9 februari 1964 trekt 72 miljoen kijkers, een cijfer dat nooit meer is geëvenaard. Beatle Mania slaat over naar de States: in april staan er vijf Beatles-singles te dringen in de USA top-5. Het grapje gaat dat jaren na de moord op Kennedy de Europeanen nog precies wisten te vertellen waar ze op het moment van de bekendmaking stonden en wat ze deden, over Amerikanen wordt hetzelfde verteld, maar dan in verband met The Beatles in de Ed Sullivanshow… Het succes heeft ook nadelen: de Fab Four kunnen niet meer ongestoord de straat op. Overal zorgt hun verschijning voor hysterische scènes. Tijdens de tournee zitten ze wekenlang opgesloten in 5-sterren luxehotels. Voor hun pleziertjes worden goedkope tippelaarsters ingehuurd. Brian Epsteins chauffeur Bryan Barrett herinnert zich uit die periode de pakketjes die hij op obscure adressen voor de jongens oppikte. Ze roken naar hasj, voegt hij er schelmachtig aan toe.



Na het Jezus-incident in Amerika (voorjaar 1966) en Johns poging om de olievlek in te dammen, sluiten The Beatles een hoofdstuk af: de live-optredens worden definitief gestaakt. Ze zijn de krijsende en gillende massa’s beu. Met het eerstvolgende album Revolver breekt hun meest creatieve periode aan, gevolgd door het fenomenale Sgt. Pepper, door William Mann in de Londense Times in een zeer uitgebreide recensie vergeleken met Bach en Mozart. Maar de lijm van de wekenlange tournees droogt langzaam op en de groepsleden groeien uit elkaar. Paul McCartney en John Lennon gaan een scherpe compositiestrijd aan en George beklaagt zich over de weigering van John én Paul om hem te assisteren bij zijn eigen compositiewerk. Tijdens de opnamen van The White Album stapt de minzame Ringo Starr boos op en blijft 14 dagen uit de buurt. Ondertussen raakt Brian Epstein steeds meer de tel kwijt: sinds het einde van de tournees is hij zo goed als werkloos, zijn macht taant zienderogen en de jongens ontwijken hem. Ze willen zelf controle over hun carrière. Op 27 augustus 1967 overlijdt Epstein na een overdosis drank en drugs. Om hun belangen te behartigen stichten The Beatles bijna meteen Apple, een zakelijk en creatief imperium. In maart 1968 trouwt Paul McCartney vrij onverwacht met Linda Eastman, nauwelijks zeven maanden na z'n verbroken en veel besproken verloving met Jane Asher en een korte flirt met de Amerikaanse Francie Schwartz. Een week later trouwt John Lennon met Yoko Ono. Haar introductie leidt tot een directe confrontatie tussen de bandleden: Harrison haat Ono en Paul is nauwelijks te spreken over haar opdringerige aanwezigheid tijdens elke werksessie. John kiest voor Yoko en komt nog parttime naar de studio. Ondertussen verliest Apple ruim 70.000 Pond per maand (nu zo'n 700.000 euro). Paul wil een beroep doen op Eastman & Eastman (de zaak van Linda's vader) om de financiën te saneren, de anderen geven de voorkeur aan de Amerikaan Alan Klein. Daarop dient Paul zijn ontslag in, onmiddellijk gevolgd door John. Begin 1970 houdt de groep op te bestaan.

Uit de post-Beatlesperiode is vooral het verhaal over Johns zgn. Lost Weekend interessant. Het is een duistere vlek in Lennons biografie die tot op vandaag heel veel vragen oproept waarop tot nog toe weinig antwoorden zijn gekomen. John en Yoko verhuizen na de split van The Beatles naar New York. Uit die periode stammen de Give Peace A Chance-acties in de Hilton van Amsterdam en Toronto en de problemen omtrent Johns verblijfsvergunning in de States. Dan wordt het even stil. Twee jaar later zijn er geruchten over een breuk tussen John en Yoko. Aan May Pang, ook van Japanse origine, vertelt Yoko dat er sleet zit op hun relatie en dat ze iemand zoekt die zorgzaam en lief kan zijn voor John. In 1973 vertrekt John met May Pang naar Californië. Volgens Pang komen zowel McCartney als Starr hun ouwe makker in L.A. opzoeken. Ze praten over een reünie en nieuwe studio-opnamen. In California komt Lennon tot rust en begint hij aan een aantal nieuwe composities. Hij was er gelukkig, zegt Pang jaren later met tranen in de ogen. Terecht, want in 1975 keert Lennon vrij onverwacht terug naar New York, naar Yoko Ono. De plannen voor een reünie worden begraven. Yoko ziet dat niet zitten, vertrouwt John May Pang later toe.

The Beatles – Biggest Secrets bevat een aantal uitlatingen over seksuele avontuurtjes, misdragingen en regelmatig drugmisbruik. Het wordt in deze documentaire – vooral in het begin – met veel nadruk in de verf gezet en suggestief geïllustreerd. De context van het verblijf in Hamburg spreekt uiteraard tot de verbeelding: de hoertjes, het ranzige nachtleven, de gewillige vrouwelijke fans. Gezien de primitieve levensomstandigheden en de harde werkvoorwaarden blijft de vraag in hoeverre de vier jonge Britten nog veel tijd en zin hadden om zich in dat nachtleven te storten. George Harrison was nog een kind. Hij werd eind 1961 door de Duitse autoriteiten op een schip richting Engeland gezet omdat hij minderjarig was. Van Ringo Starr was er in Hamburg nog geen sprake, die verscheen pas twee jaar later ten tonele na het ontslag van Pete Best en Paul is altijd een eerder stille en discrete figuur geweest. Alleen Lennon was vrij heftig van karakter én volwassen. Zijn figuur komt dan ook het meest in de kijker.



BEELD EN GELUID
Graham Dean gebruikt materiaal uit diverse bron. Er is spaarzaam archiefbeeld van The Beatles tijdens persconferenties en bij het vertrek en de aankomst tijdens hun vele tournees, er is een fragment van hun verblijf in India, voor de rest heel veel foto's, suggestieve fotocollages, digitaal sfeerbeeld en straatopnamen uit de jaren '60 en '70. Beatlesmuziek krijgt u niet te horen en het tweetal live-beelden van concerten in de U.S.A. is zonder geluid. Zoals steeds heeft Apple alle medewerking geweigerd en voor de soundtrack van de documentaire hebben de makers zich moeten behelpen met muziek, gespeeld door een onbekende band. Ze brengen overwegend rock'n roll uit de Hamburgperiode, meestal instrumentaal uitgevoerd. De opnamen zijn discreet en van op afstand gemaakt, met veel tegenlicht, zodat het nauwelijks opvalt dat het om een andere groep gaat. Maar het fenomeen wordt eerlijkheidshalve wél op de aftiteling gesignaleerd. Het geluid staat volgens de hoes in Dolby Digital 5.1. Gezien het hier gaat om interviews, stille beelden, commentaar en ondergeschoven muziekfragmenten, lijkt stereo mét surround veel dichter de waarheid te benaderen. De ondertiteling is goed, zij het met een paar uitschuivers wat de schrijfwijze van eigennamen betreft. Maar dat is een klein en weinig storend schoonheidsfoutje.

EXTRA'S
Als extra krijgt u bij deze dvd de Nederlandse vertaling van Shout!: The True Story Of The Beatles, van de Britse schrijver Philip Norman. Zijn boek De Definitieve Biografie verscheen in 1981 en werd sindsdien regelmatig bijgewerkt. Ten tijde van de publicatie sprak de Britse pers unaniem van het definitieve werk over de Fab Four. Philip Norman behoort tot de kleine kring van perslui die makkelijk toegang heeft tot de omgeving van John, Paul, George en Ringo en dat sinds hij de groepsleden vanaf 1965 regelmatig interviewde voor de Sunday Times. Hij was een bevoorrecht getuige van de gebeurtenissen die rechtstreeks tot de breuk leidden in de periode 1969-1970. In zijn boek heeft Norman het o.a. over de snelle groei van de band, de chaos bij Apple, de laatste jaren van The Beatles en de ineenstorting van het idealisme van het hippietijdperk.



CONCLUSIE
The Beatles – The Biggest Secrets is nog maar eens een biografisch portret van The Beatles. In 2006 verscheen bij Warner de dubbele dvd-set The Beatles – From Liverpool To San Francisco waarin het verhaal verteld wordt vanaf de Hamburgse periode tot het laatste optreden in San Francisco; eerder, in 2003, verscheen op Apple de vijfdelige dvd-box The Beatles – Anthology waarin John, Paul en George urenlang commentaar leveren bij de hoogtepunten uit hun carrière. Het wordt dus moeilijk om daar nog iets aan toe te voegen. De makers van The Biggest Secrets hebben m.a.w. op een ander terrein naar goud moeten zoeken en het succes van die poging wordt bepaald door de interesse die de fans hebben voor de donkere kantjes en het backstage-gedrag van hun favoriete groep. De grote geheimen, inclusief de geruchten en de roddels, daar gelaten, heeft deze documentaire gelukkig z'n eigen verdienste onder de vorm van interessante en exclusieve interviews met getuigen die nooit eerder voor de camera zijn verschenen en die alleen daarom al belangrijk zijn. De bijdrage van Bryan Barrett, de chauffeur van Brian Epstein, en Ruth McCartney, de stiefzus van Paul, zijn kort, bondig en misschien niet helemaal terzake; tegelijk zijn ze figuren die nooit eerder aan het woord kwamen: Tony Sheridan vertelt interessante dingen over de Hamburgse periode, Sam Barrow heeft allerlei gebeurtenissen duidelijk van heel dichtbij meegemaakt en May Pang komt wellicht voor het eerst sinds de Lost Weekend-periode in beeld. Nooit eerder heeft ze een uitgebreid interview toegestaan.

De Nederlandse vertaling van Shout! - The True Story Of The Beatles, de vuistdikke en uitstekende biografie van de Britse auteur Philip Norman, een journalist die zijn onderwerp perfect beheerst, krijgt u er voor een prikje bovenop.