DOCUMENTAIRE
Deels uit interesse, deels uit bewondering begonnen de Canadezen Debbie Melnyk en Rick Caine aan een film over Michael Moore. Tijdens hun pogingen om een interview met het boegbeeld van links Amerika te regelen verschenen er langzaam maar zeker scheurtjes in zijn zorgvuldig opgebouwde imago. Melnyk en Caine proberen in Manufacturing Dissent een aantal interessante vragen te beantwoorden. Is zijn werk nu fictie, feit of propaganda? Pijnlijk genoeg voor Michael Moore hanteren ze daarbij de stijl die hem zo populair maakte. Archiefbeelden, verrassingsbezoekjes, confronterende vragen en de underdogpositie

Reeds tijdens de bespreking van Fahrenheit 9/11 stelde ondergetekende zich vragen bij bepaalde methodes die door Michael Moore gehanteerd worden in zijn documentaires en boeken. Zo is het feit dat Moore de laatste jaren meer en meer op de korrel wordt genomen door de linkse intelligentsia als door een aantal van de grootste documentairemakers moeilijk enkel te verklaren door afgunst. Er is meer aan de hand. Wie al sceptisch stond rond de hele Michael Moore cultus zal na het zien van deze Manufacturing Dissent enkel gesterkt worden in de overtuiging dat Moore niet de linkse messias is waarvoor hij zich zo graag laat doorgaan. Michael Moore, de zelfverklaarde man van en voor het volk, laat zich tijdens zijn promo tournee voor Fahrenheit 9/11 omringen door allerhande Public Relations-yuppies en bodyguards die kritische journalisten het werken onmogelijk moeten maken. Het verwijderen van de documentairemakers uit de zaal? Check. Het keer op keer afwimpelen van interviews? Check. Het straal negeren van kritische reporters? Check. Net op dit punt, zijn omgang met de documentairemakers, valt Moore zwaar door de mand. Er komen lelijke barsten in zijn zorgvuldig opgebouwde imago als joviale rebel die steeds klaar staat om in debat te treden of een paar wanpraktijken aan het licht te brengen. Hij brengt het er tijdens Manufacturing Dissent nauwelijks beter van af dan alle Public Relations-verantwoordelijken, woordvoerders, marketeers en publicisten die hij over de jaren heen te kijk heeft gezet in series als The Awful Truth en films als Bowling For Columbine of Fahrenheit 9/11. De vraag is waarom Moore zo afstandelijk en bij momenten zelfs naargeestig reageert op de aanwezigheid van de documentairecrew. Terwijl de makers van "documentaires" / aanvallen als Michael Moore Hates America en Fahrenhype 9/11 overduidelijk in het rechtse kamp waren te situeren is dit bij Manufacturing Dissent niet het geval. Door zijn pogingen om de makers stokken in de wielen te steken slaagt Moore er niet enkel in zich bij de kijkers van de documentaire minder sympathiek te maken maar ook de documentaire meer gewicht te geven. Alhoewel Caine en Melnyk erin slagen om Moore te "ontmaskeren" (in de mate dat dit nog niet het geval was) als iemand die het niet altijd even nauw neemt met de deontologische principes eigen aan het maken van documentaires blijft vooral hangen hoe bekrompen Moore reageert op het maken van de documentaire. Aan de hand van onder andere interviews (met ex-collega's, politici, vrienden...) en archiefbeelden uit het oeuvre van Moore weten de makers een aantal keer duidelijk aan te tonen hoe Michael Moore een loopje nam met de feiten. Het gegeven dat Moore wel degelijk een interview had met Roger Smith (de ceo van General Motors) werpt een totaal ander licht op zijn eerste grote hit Roger & Me. U wil een ander voorbeeld? In dezelfde documentaire monteert Moore beelden van een aandeelhoudersvergadering met beelden die werden opgenomen in een lege zaal. Het resultaat doet de kijker veronderstellen dat Moore het woord werd afgenomen tijdens deze vergadering; wat dus niet het geval was. Het gespeel met data, het selectief gebruiken van cijfers en statistieken en de suggestieve montage zorgen ervoor dat de geloofwaardigheid en populariteit van Moore een serieuze knauw dreigen te krijgen. We vinden het uiteraard fijn als Moore en er in slaagt om ultrarechtse mediafiguren als Rush Limbaugh en Bill O' Reilly te betrappen op manipulaties en manoeuvres allerhande, het wordt natuurlijk wel wat pijnlijk als Moore er zelf ook dubieuze methodes blijkt op na te houden.

Kritische geesten zullen wellicht, terecht, opmerken dat ook deze Manufacturing Dissent niet vrij van schoonheidsfoutjes is. Zo krijgt men bij verschillende geïnterviewden onmiddellijk de indruk dat ze enkel meewerkten aan deze documentaire om een aantal oude rekeningen met Moore te vereffenen. Fanatieke mediawatchers zullen allicht ook aanhalen dat veel van de beschuldigingen jegens Moore al jaren bekend zijn. Inderdaad, maar het is wellicht de eerste keer dat ze op een dusdanige manier aan een "groter" publiek getoond kunnen worden.

We willen niet de poujadistische toer opgaan en Moore zomaar afdoen als gauche caviar maar hij zou alvast de linkse zaak een grotere dienst bewijzen indien hij af en toe de hand in eigen boezem zou steken.

BEELD EN GELUID
Zowel de beeld- als de geluidskwaliteit zijn meer dan voldoende voor een documentaire als Manufacturing Dissent. Uiteraard schommelt de kwaliteit naargelang van het gebruikte archiefmateriaal maar over de ganse lijn kunnen we enkel tevreden zijn.

EXTRA'S
Als extra's krijgen we de trailer, een aantal deleted scenes en een interessant debat (7.30 minuten). Ondermeer Albert Maysles (Salesman, Grey Gardens), Stuart Samuels en Allan King komen aan het woord. Mockumentary, propaganda, Leni Riefenstahl, Goebbels: het zijn namen en woorden die aan bod komen en veel zeggen over hoe Moore gezien wordt door andere documentairemakers.

CONCLUSIE
Manufacturing Dissent is geen perfecte documentaire geworden maar het is bepaald ontluisterend om te zien hoe de "jager" verwordt tot "prooi". Een aanrader voor diegenen die interesse betonen in politiek en de rol van de media.