FILM
They Drive By Night heeft een lange aanloop nodig om de kijker te begeesteren, maar eenmaal de prent de juiste toon te pakken heeft, laat ze je niet meer los. George Raft speelt truckchauffeur Joe Fabrini die samen met zijn broer Paul (Humphrey Bogart) van levering tot levering leeft. De broers dromen ervan ooit een grote slag te slaan en een eigen transportbedrijf te exploiteren, maar een lopende hypotheek en een reeks tragische ongelukken steken daar een stokje voor. Hun geluk keert als een bevriende zaakvoerder Joe een baan in zijn garage aanbiedt. De chauffeur werkt zich op in het bedrijf en maakt talloze vrienden. Niemand verdenkt hem dan ook van moord als de zaakvoerder dood wordt aangetroffen. Tot diens vrouw zich als dader opwerpt en hem ervan beschuldigt het brein te zijn achter de moord.

Het truckersmilieu was de ideale speeltuin voor schrijver A.I. Bezzerides, wiens roman Long Haul de basis vormt voor The Drive By Night. De hoge toppen van een andere verfilming zeven jaar later, nl. het door de recent overleden Jules Dassin geregisseerde Thieves’ Highway, scheert de prent niet, maar de sfeer van de truckerswereld wordt eens te meer treffend weergegeven. De eerste drie kwartier spelen zich quasi integraal op de weg af en worden gekenmerkt door achterbakse praktijken, niet ingeloste beloftes en een handvol spectaculaire crashes. De scènes schetsen een goed beeld van het harde leven van de protagonist en kruiden het met een vleugje Hollywood in de vorm van een dienster in een wegcafé die verliefd wordt op Joe. Verrassend is deze lange expositie allerminst, maar onder de solide regie van de altijd betrouwbare Raoul Walsh stoort dat zelden.



Toch komt de film pas op kruissnelheid eenmaal de scènes met truckstops en asfalt achter de rug zijn. Halverwege transformeert They Drive By Night immers van een degelijke milieuschets in een uitstekend misdaaddrama. De spanning wordt langzaam opgedreven en de emotionele schroeven worden aangedraaid. Alle elementen die we verwachten van een Warnerproductie anno 1940 – en die de eerste 45 minuten grotendeels afwezig bleven – voegt het scenario nu toe: een onvergetelijke femme fatale, morele ambiguïteit, duistere motieven en een antiheld die met de rug tegen de muur gedrukt wordt. Ook Raoul Walsh vindt in die tweede helft pas echt zijn draai. Zijn regie is sober als altijd, maar eveneens indrukwekkend door zijn doeltreffendheid. Hij stelt zich volledig ten dienste van het script. Als je een verhaal hebt dat langzaam aan kracht wint en enkele heerlijke dialogen kan voorleggen, is dat natuurlijk niet moeilijk om te doen.

De ster van de film is George Raft, een van de populairste acteurs bij het Amerikaanse publiek van de jaren dertig. They Drive By Night zou min of meer zijn zwanenzang worden, want het volgende jaar zou co-ster Humphrey Bogart zijn fakkel overnemen. Bogart krijgt hier geen stevige rol – en blijft in de betere tweede helft zo goed als afwezig – maar hij is overtuigend als altijd. Voor een film die zich afspeelt in een mannenwereld pur sang is het echter opvallend dat de vrouwenrollen het meest in het oog springen. They Drive By Night betekende immers de grote doorbraak voor zowel Anne Sheridan als Ida Lupino. Sheridan heeft de ‘veilige’ rol van de trouwe vriendin die George Raft door dik en dun steunt, terwijl Ida Lupino in een explosieve rechtbankscène al haar duivels mag ontbinden. Haar beloning was een studiocontract bij Warner Bros.

They Drive By Night is een beetje een film die tussen twee stoelen valt. Enerzijds is de prent een subliem voorbeeld van de oerdegelijke producties waarmee de grote studio’s vlak voor de Tweede Wereldoorlog hun sterren tevreden hielden. Anderzijds is er de duistere subtext van het laatste halfuur, die al een proloog vormt voor de stroming die de jaren veertig zou domineren: film noir. De film pakt dan ook uit met vakmanschap en intrigerende personages, maar die worden door de makers nog niet tot een optimaal geheel gekneed. They Drive By Night heeft iets te veel momenten waarin de aandacht van de kijker verslapt en voegt bovendien een epiloog toe die haaks staat op alles waar het karakter van Joe Fabrini voor staat. Voor het overige is dit echter een prima filmpje!



BEELD EN GELUID
Warner behandelt al zijn klassieke releases met de grootste zorg en deze film is geen uitzondering op die regel. De transfer die distributeur Living Colour op disk mocht persen oogt dan ook goed. De scherpte is weliswaar niet altijd consistent, grain is een constante en ook de occasionele printbeschadiging ontbreekt niet, maar daar kan de transfer wel prima zwartniveaus en een goed contrast tegenover stellen. De monosoundtrack blijft gevrijwaard van achtergrondruis en geeft de dialogen helder weer.

EXTRA’S
In de retrospectieve documentaire Divided Highway (10 min.) praat o.a. Leonard Maltin bijwijlen lyrisch over de film, met bijzondere aandacht voor klasbak Raoul Walsh. Swingtime in the Movies (19 min.) is een muzikale kortfilm die een blik gunt op de backlots van Warner. Ten slotte bevat de schijf een Trailer (2 min.)

CONCLUSIE
They Drive By Night komt soms wat voorspelbaar uit de hoek, maar bouwt de spanning gestaag op tot je als kijker volledig wordt meegesleurd in een verhaal van afgunst en verraad. Beeld en geluid zijn goed voor een film die bijna 70 jaar oud is, terwijl in de bonussectie interessante weetjes te rapen vallen.