FILM
Je kan gedegouteerd zijn na het bekijken van La Grande Bouffe, of geshockeerd door de schrokkerigheid waarmee de personages het eten naar binnenwerken en het vrouwelijk schoon beklimmen alsof het om vee gaat of minstens om een minderwaardige soort. Je kan dagenlang geen brok door de keel krijgen of mokken tegen je omgeving zoals Catherine Deneuve volgens de legende deed tegen echtgenoot Marcelo Mastroiani, die in La Grande Bouffe de rol van dekhengst gestalte mag geven. Wat er ook van zij, één ding is duidelijk: Marco Ferreri's film laat niemand koud of onberoerd. Bij de voorstelling in Cannes was niet alleen het publiek, maar zelfs de jury verdeeld in voor- en tegenstanders. Het garandeerde La Grande Bouffe een plaatsje in het Franse filmbestsellersklassement met ruim 2,8 miljoen bioscoopbezoekers en zelfs meer dan 3 miljoen in Duitsland.

In La Grande Bouffe spreken vier vrienden van middelbare leeftijd af in een vervallen kasteeltje, eigendom van Philippe’s ouders. Van beroep is Philippe (Philippe Noiret) rechter. Hij woont in zijn ouderlijke huis in Parijs en heeft een geheime seksrelatie met de min die hem opvoedde. Zijn vriend Ugo (Ugo Tognazzi) is kok en een eerste klas banketbakker; Michel (Michel Piccoli) werkt bij een televisiezender als reporter maar heeft eigenlijk artistieke pretenties en Marcello (Marcello Mastroianni) is lijnvliegtuigpiloot. Op een winterse dag arriveren ze bij het op het eerste zicht vervallen landgoed dat beheerd wordt door de stokoude conciërge van Philippe’s vader zaliger. Een koelwagen levert net op dat moment wijn, champagne, groenten en ingevroren vlees voor de gastronomische maaltijden die het viertal zinnens is te bereiden: een speenvarken, halve varkens, varkenskoppen, kippen, eenden, magnum champagneflessen, kruiden, etc., genoeg voor een hele woonwijk, maar duidelijk net genoeg voor de plannen die zijn gesmeed voor het vierdaags verblijf. Ugo gaat meteen aan de slag, bijgestaan door Michel die droogjes constateert dat er veel werk aan de winkel is, want keukenhulpjes zijn er niet; dat is zo afgesproken: Philippe, Michel, Ugo en Marcello doen alles zelf.



De eerste avond verloopt vrij rustig, maar de dag nadien krijgt Marcello het benauwd. Hij moet elke dag kunnen neuken, beweert hij. Dus nodigt hij tegen de zin van Philippe een aantal meisjes uit om de boel op te vrolijken. Het zijn hoertjes, besluit Philippe die zelf een schooljuffrouw heeft uitgenodigd die met haar klas eerder op de dag naar een grote boom in de tuin is komen kijken. Tot zijn verbazing gaat de mollig onderwijzeres op zijn uitnodiging in. De sfeer wordt erotisch en vooral Marcello gaat flink van bil. In de keuken bakt Ugo een reuzengebak en treft voorbereidingen voor het diner. Tijdens het ontbijt en de lunch serveert hij exquise gerechten die de aanwezigen met smaak gebruiken. De drank vloeit overvloedig en iedereen wordt een beetje tipsy. Marcello verdwijnt met een blondine naar de garage en Philippe met de onderwijzeres naar boven. In de keuken krijgt Ugo de hulp van een onstuimige brunette. Michel houdt zich afzijdig, hij flaneert verstrooid door de ruime vertrekken van het kasteel en merkt ’s ochtends dat Marcello en de onderwijzeres een ondeugend spelletje doen in de tuin. Philippe, die de onderwijzeres de avond voordien ten huwelijk heeft gevraagd, neemt het luchtig op; het gaat niet om seks, beweert hij, maar om een vriendendienst. Het ontbijt is overdadig en vooral bovenmatig, de start van een uitgebreide vreetpartij.

In La Grande Bouffe voert regisseur Marco Ferreri vier mannen op tijdens een vierdaagse gastronomische marathon. Aanvankelijk is het onduidelijk wat de bedoeling is, want de aandacht gaat naar het voer en de sexy vrouwtjes die Marcello heeft uitgenodigd. Uit niets blijkt dat er meer aan de hand is dan wat we zien, nl. een stel mannen van middelbare leeftijd die zich vier dagen uitleven met zwelgen, zuipen en seks. Dat de boel uit de hand loopt hoeft niet te verbazen, want regels zijn er niet en de combinatie van drank en vrouwen heeft zoals verwacht bekende gevolgen. De afloop is donker en komt als een totale verrassing, mede omdat Ferreri op geen enkel ogenblik aangeeft dat hij meer in petto heeft dan het decadente zwelgfestijn dat hij uitvoerig in beeld brengt. Zijn hoofdpersonages wijken in niets af van de doorsnee-Fransman, getrouwd, gearriveerd en gerespecteerd en toch gedragen ze zich als beesten. Het publiek in Cannes was geschokt en noemde La Grande Bouffe walgelijk, want de film is een regelrechte aanval op het establishment, op de gevestigde orde en op de schone schijn van een hypocriete maatschappij.



Meer dan twee uur lang laat Marco Ferreri de kijker genieten van het decadente spel van Philippe, Ugo, Michel en Marcello. Een lange zit voor een film waarin weinig actie de boventoon voert en de regisseur geen enkele moeite doet om de kijker inzicht te geven in de karakters van zijn hoofdpersonages. Wat dat betreft is La Grande Bouffe overigens totaal mislukt: na afloop heeft de kijker geen idee waarom het weekendje fataal moet eindigen, want niets in het gedrag of de uitspraken van de vier mannen duidt om levensmoeheid of suïcidale neigingen. In die zin had het publiek in Cannes meer dan gelijk: Marco Ferreri is het in eerste én laatste instantie puur om de provocatie te doen. Meer dan dertig jaar later heeft de film wat dat betreft een belangrijk deel van zijn kracht verloren. We zijn ondertussen meer gewend. Jammer voor de prachtige cast.

BEELD EN GELUID
La Grande Bouffe speelt zich hoofdzakelijk binnenskamers af en is over het algemeen een vrij donkere film. Tinten van bruin en beige domineren het kleurenpalet met af en toe grijs en opvallend veel blauw. Zelfs de weinig keren dat er sprake is van buitenopnamen zijn de kleuren eerder getemperd en grauw. Bijgevolg vallen de niet weggewerkte beschadigingen nauwelijks tot helemaal niet op. De beeldscherpte is goed met een acceptabele aandacht voor details. Het geluid staat in de originele monoversie. De stemmen zijn goed verstaanbaar en het ruisniveau is redelijk. De soundtrack is zeer beperkt, want La Grande Bouffe is vooral een praatfilm.



EXTRA'S
Deze dvd uit de midprice Quality Film Collection van A-Film bevat een Originele Bioscooptrailer.

CONCLUSIE
La Grande Bouffe blijft een controversiële film, ondanks het feit dat hij de tand des tijds niet helemaal perfect heeft doorstaan. De toiletten zijn typisch voor het begin van de jaren zeventig en de stoute, Rubensiaanse naaktscènes doen stilaan oubollig aan. Over de acteerprestaties valt weinig te zeggen, want van groot acteerwerk is hier geen sprake. Bovendien blijven de figuren altijd op een afstand en worden hun motieven niet uit de doeken gedaan. La Grande Bouffe is provocerend, controversieel, brutaal en rauw, maar ook vrijblijvend en oppervlakkig.