FILM
Om de zoveel tijd is er wel een zoektocht naar de nieuwe Zeven Wereldwonderen. Eén monument wordt hierbij echter steevast over het hoofd gezien: het Hollywoodjaar 1939. Nooit in de geschiedenis van bewegende beelden werden er immers meer klassiekers van de zevende kunst geproduceerd: stuk voor stuk films die bijna zeventig jaar later nog ontspannen, ontroeren en de kijker op het puntje van zijn stoel krijgen. In dat rijtje prachtige films hoort ook Goodbye, Mr. Chips thuis. Het project was een van de laatste die in gang werden gezet door de legendarische producer Irving Thalberg, vlak voor zijn veel te vroege dood in 1937. De prent – aan hem opgedragen – draagt dan ook deels zijn stempel: meesterlijke professionaliteit, een focus op karakter en een grote aandacht voor sociale evolutie kenmerken de film. Kortom: alle ingrediënten die Goodbye, Mr. Chips tijdloos maken.

De protagonist, Arthur Chipping, begint in 1870 aan zijn leerkrachtenloopbaan aan het gereputeerde Brookfield College als een onervaren broekje. De timide leraar kan zijn klas niet onder controle houden en jaagt de jongens zelfs tegen zich in het harnas wanneer hij hen een zware straf geeft op zijn eerste werkdag. De volgende twintig jaar verbetert zijn relatie met de studenten er niet op, tot 'Chips' op een vakantie in de Alpen een jongedame tegenkomt die niet enkel zijn hart steelt maar het ook doet openbloeien. Hoewel de relatie ook tragiek voortbrengt, is zijn gemoedsgesteldheid op de school vanaf dat moment veel beter, zelfs wanneer de grote, soms gewelddadige gebeurtenissen van de eerste decennia van de twintigste eeuw repercussies hebben voor vele nieuwe en oude studenten op Brookfield College.



Goodbye, Mr. Chips kiest resoluut voor een epische verhaallijn die ruim zestig jaar uit het leven van het titelpersonage in een kroniek giet. Structureel brengt dit het probleem mee dat de prent geen eenduidig doel voor ogen heeft. De film springt van de ene sequentie naar de andere uit chronologische overwegingen en niet zozeer uit dramatische. Verrassend is dan ook dat Goodbye, Mr. Chips desondanks beklijft. Chipping is geen inspirerende leraar, eerder een grijze muis, maakt een té subtiele evolutie door en gaat gebukt onder een soms op de zenuwen werkende stiff upper lip. Toch blijkt het karakter sterk genoeg om het gewicht van de film op zijn schouders te torsen. Het is voor de kijker onmogelijk niet met dit personage mee te leven, zij het dat het meer respect afdwingt dan ware emoties losweekt. Sam Wood melkt het sentiment trouwens niet uit het karakter maar beperkt zich tot een sobere regie die het aan het publiek overlaat de som van de innemende sequenties zelf te maken.

Niettemin kan men zonder overdrijven stellen dat met een andere acteur in de hoofdrol Goodbye, Mr. Chips niet de kritische en publieke hit zou zijn geweest die hij in 1939 was. Robert Donat is namelijk perfect gecast als Chipping: erudiet, zachtaardig en standvastig. De acteur veroudert bovendien niet louter geloofwaardig door de excellente make-up maar ook door zijn gelaagde vertolking. Hij liet tijdens de Oscars een resem genomineerde toppers achter zich – Gable, Stewart, Rooney en Olivier – en stak het gouden beeldje op zak. Donats rol is zo groot dat andere acteurs nauwelijks schermtijd krijgen om hun kunsten te tonen. Als de liefde van Chips' leven is Greer Grason nog geen halfuur te zien maar dat is meer dan voldoende om duidelijk te maken waarom de protagonist als een blok voor haar valt. Paul Henreid heeft een kleine maar belangrijke rol als collega-leerkracht, terwijl een jonge John Mills een student vertolkt. Verschillende generaties van eenzelfde personage dat school loopt in Brookfield wordt doorgaans gestalte gegeven door één jonge vertolker.

Er zijn elementen die Goodbye, Mr. Chips zwaar dateren, zoals het gezapige tempo, de ouderwetse kijk op sociale problemen en de stereotiepe Britse accenten van de cast. Dat heeft gelukkig weinig weerslag op het kijkplezier want dat blijft zeventig jaar later nog steeds overeind. Je verveelt je geen seconde tijdens de film ondanks het ontbreken van een rechtlijnige plot. Het sentiment is bovendien gedoseerd in handelbare porties zodat de laatste scène – die nochtans al te nadrukkelijk de krop in de keel wil bewerkstelligen met een treffende quote – een passende afsluiter wordt van een emotionele reis doorheen zes decennia.



BEELD EN GELUID
Voor een klassieker met een dergelijke status stelt de beeldkwaliteit van Goodbye, Mr. Chips stevig teleur. De grove korrel is een storende factor, printbeschadigingen zijn niet weggewerkt en de scherpte is wisselvallig. Ook het contrast komt niet altijd mooi uit de verf. Een handvol mistige sequenties tonen bovendien de tekortkomingen van de enkele digitale laag op de schijf. De soundtrack is er wat beter aan toe. De dialogen worden helder weergegeven, maar de muziek en de geluidseffecten zijn geregeld aan de schrille kant.

EXTRA'S
Deze schijf bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Goodbye, Mr. Chips is melodramatisch en sentimenteel, maar wat geeft het als dat een productie oplevert die nooit verveelt en de kijker waarlijk ontroert? Een knappe centrale performance van Robert Donat is de lijm die deze mooie film bijeenhoudt. Beeld en geluid verdienden wel een betere opknapbeurt. De afwezigheid van een bonussectie is een jammerlijke misser.