DOCUMENTAIRE
De Nederlander Flip Scipio is gitaarbouwer. Sinds hij in 1983 het ouderlijke huis in Heiloo verliet om zich aan zijn passie te wijden, heeft ie het ver geschopt in het milieu, tot in Long Island om precies te zijn, waar hij in zijn werkplaats de meest bizarre gitaren heeft ontworpen en gemaakt, niet voor zichzelf – óók voor zichzelf, uiteraard - maar vooral voor de groten uit de muziekwereld. Paul Simon, Jackson Brown, Keith Richards, Paul McCartney, en Carly Simon zijn maar enkele van de bekende artiesten die ooit op Scipio een beroep deden of nog doen voor speciale gitaarontwerpen of herstellingen van gitaren die ze koesterden. Dat is nog een ouwe van James, zegt Carly Simon tegen Flip Scipio, die bij haar langsloopt om een beschadigde gitaar op te halen, en dan bedoelt ze uiteraard haar ex James Taylor, die in de jaren zeventig grote bekendheid genoot.

In z'n atelier heeft Flip Scipio (spreek uit: Skípio) de handen vol. Gitaren zijn kwetsbare instrumenten en artiesten gaan er op de bühne niet altijd even zachtaardig mee om. De kleine deuk van een microfoon kan leiden tot een gevaarlijke barst, vooral indien het hout niet tijdig is gezorgd en er sprake is van uitdroging of van losse balkjes in de klankkast. Dan is het een kwestie van de schade zo gauw mogelijk te herstellen en het instrument op te kalefateren opdat het weer perfect zou presteren. Flip Scipio doet het met veel plezier en toewijding, gitaren zijn z’n leven en hij is voortdurend op zoek naar de juiste houtsoort en het perfecte model om een gitaar de klank te geven die hij in z'n hoofd hoort. Deze gitaar heeft ie zo afgewerkt omdat het hout het vroeg, zegt jazzpianiste en gitariste Leni Stern met sterretjes in haar ogen. Ze is Duitse van afkomst, maar woont al meer dan 20 jaar in New York. Scipio heeft voor haar een baritongitaar gebouwd die zich even makkelijk laat bespelen als een gewone gitaar, aldus Stern. Ze klinkt lager dan mijn stem, voegt ze eraan toe, en ze ondersteunt ze precies zoals ik dat wil. Leni Stern vindt Flip Scipio het einde en dat geldt ook voor Paul Simon voor wie de gitaarbouwer een instrument ontwikkelde dat een octaaf hoger klinkt dan een gewone elektrische gitaar. Ze klinkt als een clavecimbel, zegt Simon en nog: ik weet niet hoe hij het doet, maar hij is een tovenaar.

Regisseur en cameraman Claire Pijman maakt het portret van Flip Scipio met veel liefde voor het onderwerp. Ze toont de bezetenheid van de vakman, de secure manier waarop hij het fragiele hout behandelt en in de juiste vorm dringt, zijn omgang met de sterren in zijn atelier of bij hun thuis, altijd even rustig en vriendelijk, altijd even geïnteresseerd en vrijgevig qua commentaar. Scipio beweert dat ie in het vak rolde nadat hij als kind de mandola van z’n moeder stuk had gemaakt, een erfstuk van zijn grootvader, en voor zichzelf besliste dat hij het oude instrument ooit op een professioneel manier zou herstellen. Maar uiteraard was er al langer sprake van een grote interesse voor snaarinstrumenten en de manier waarop hij via de klank een eigen ziel kon geven.



De artiesten die in de documentaire aan bod komen beperken zich niet tot lovende kritiek. Claire Pijman kan opnamen maken van Paul Simon tijdens een repetitie. Jackson Brown speelt een aantal stukken in het atelier van Scipio en Ben Taylor (zoon van James Taylor en Carly Simon) maakt er zo waar een kleine showcase van met twee nummers uit zijn album Another Run Around The Sun uit 2005. Jazzgitarist David Tronzo, de gitaarverslinder, speelt een heftige solo op één van Scipio’s gitaren. Hij is een vaste klant. David heeft erg zweterige handen als hij optreedt, is Scipio's commentaar, dat heeft gevolgen voor het houtwerk én de snaren. Maar meestal maakt Tronzo gewoon brandhout van de arm van zijn gitaren. Gelukkig is er dan Scipio om de mishandelde instrumenten in hun oude glorie te herstellen. Jan Obbeek (o.a. Gruppo Sportivo) is bij ons minder bekend. Hij speelt een Nederlandstalige compositie en Leni Stern brengt een prachtige ballade uit haar EP 10.000 Butteflies.

De combinatie van portret én muzikale bijdragen van de artiesten die op de diensten van Flip Scipio regelmatig een beroep doen, het werkt perfect. De film is bijgevolg deels documentaire, deels concert en garandeert een grote afwisseling. Bovendien is de klantenkring van Scipio uitgebreid en gaat hij net zo ongedwongen om met David Lindley als met Carly Simon of zoon Ben Taylor. Het geeft de documentaire ook een zekere voyeuristisch kwaliteit via het kijkje op het privéleven van bekende mensen, iets wat zelden tot de mogelijkheden behoort.

BEELD EN GELUID
Aan de documentaire is grote zorg besteed. De camera beweegt zich traag en efficiënt door de werkkamer van Flip Scipio en maakt interessante opnamen van de bouwer en zijn bezoekers. De kwaliteit van het beeld is in orde. Meest indrukwekkend is misschien nog het geluid. Jammer overigens van de 2.0-track, want gezien het materiaal nu al formidabel klinkt, had een 5.1-versie beslist voor een spectaculair effect kunnen zorgen.

EXTRA'S
De dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Talking Guitars is een verrassende documentaire over een figuur die ook bij ons beslist bekendheid geniet in het muzikantenmilieu, maar die bij het grote publiek zo goed als onbekend is. Regisseur Claire Pijman introduceert gitaarbouwer Flip Scipio op een warme en enthousiaste manier zodat u anderhalf uur later niet anders kan dan voor deze Nederlander sympathie en vooral respect opbrengen wegens zijn hoge aaibaarheidsfactor, maar vooral door z'n indrukwekkende vakmanschap en het rijke palmares dat hij na een 25-jarige loopbaan voor kan leggen.