BATMAN BEGINS (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2008-07-22
FILM
Miljonair Bruce Wayne (Christian Bale) geraakt op de dool nadat zijn ouders bij de uitgang van de opera worden vermoord. Veertien jaar later komt de moordenaar, Joe Chill (Richard Brake) op vrije voeten nadat hij ermee heeft ingestemd om te getuigen tegen een ex-celgenoot, de invloedrijke mafiabaas Carmine Falcone (Tom Wilkinson). Wayne staat bij de uitgang van de rechtbank klaar om Chill een kogel door zijn kop te jagen, maar iemand is hem kennelijk voor. Wayne geraakt er helemaal zijn geloof in de instellingen mee kwijt. Het wil niet meer zo vlotten met zijn studies, en hij trekt erop uit naar het verre oosten om te leren hoe hij zich het best kan wreken. Daar komt hij in contact met Henri Ducard (Liam Neeson), die hem onder zijn hoede neemt en hem leert vechten als een volleerd ninja, in dienst van één van de machtigste onderwereldfiguren van het moment, Ra's Al Ghul (Ken Watanabe). Wayne leert er zijn grootste angsten overwinnen, en vooral dan een jeugdtrauma dat hij heeft overgehouden aan een val in een waterput, waarbij hij overweldigd werd door dolle vleermuizen. Hij omhelst zijn grootste angst en bij zijn terugkeer naar Gotham City transformeert hij zichzelf tot Batman, een gemaskerde wreker die misdadigers zou moeten doen huiveren van angst. Met zijn alter ego veegt hij de straten van Gotham schoon, maar een erg nobele en edelmoedige superheld is hij niet. Voor zijn vijanden kent hij geen genade, en in slappe kost als rehabilitatie gelooft hij al helemaal niet. Slechts een handjevol getrouwen zijn van zijn ware identiteit op de hoogte: zijn trouwe butler Alfred (Michael Caine) heeft na de dood van zijn ouders de vaderrol op zich genomen, en een uitvinder uit de catacomben van zijn bedrijf, Lucius Fox (Morgan Freeman), voorziet de vleermuisman van de modernste gadgets waarmee hij de strijd tegen het kwaad kan aangaan. Overdag speelt Wayne nog altijd de nonchalante, zich rijk geërfde magnaat die zich onledig houdt met zich in het openbaar te laten fotograferen met aan elke arm een fotomodel, terwijl de CEO van Wayne Enterprises, Earle (Rutger Hauer), een omstreden beursgang voorbereidt. Zijn aanpak werpt vruchten af, zodanig dat één van de weinige politieagenten die nog niet aangetast is door een wass van corruptie, nederige brigadier Jim Gordon (Gary Oldman), hem in zijn strijd steunt. Zijn grootste tegenstander is dokter Jonathan Crane (Cillian Murphy), een gerechtsdokter die, achter zijn masker van zijn alter ego Scarecrow, systematisch de handlangers van Falcone laat opsluiten in één van zijn gekkenhuizen, om zo op het gepaste moment de complete chaos te kunnen laten loslaten over Gotham City. Crane weet echter niet dat hij ook maar een miezerige pion is in een veel groter spel waarin het voortbestaan van Gotham City op het spel staat.
Regisseur Christopher Nolan is erin geslaagd om de erg in het slop geraakte jaren '80-
Batman-franchise terug nieuw leven in te blazen. En hoe. Eerst volgden Tim Burtons carnavalfilms
Batman en
Batman Returns, vervolgens ongelofelijke castingproblemen, waarna Joel Schumacher met
Batman Forever en
Batman & Robin de franchise finaal de nek omdraaide door zéér slechte castings van de Dark Knight; in laatstgenoemde film eiste zelfs schurk van dienst Arnold Schwarzenegger
first billing op te nadele van titelfiguur George Clooney. En dan hebben we het nog niet over de tepels in de
batsuit gehad. Met
Batman Begins is het echter gedaan met het travestietencabaret. Wat Nolan in wezen gedaan heeft is de hele anthologie van Burton en Schumacher zonder pardon de prullenbak ingegooid, en met een schone lei begonnen. In het eerste uur van de film is er geen glimp van de gemaskerde wreker te zien, maar leren we door Nolans favoriete niet-chronologische opbouw - waar hij ook al uitvoerig mee uitpakte in
The Prestige en
Memento - de wordingsgeschiedenis van wat ongetwijfeld de duisterste Batman aller tijden is. Waar Burton nog de illusie wekte dat Batman een omnipresente factor in het dagelijkse leven in Gotham City was, een zielig steriele, perfecte held zonder innerlijke drijfveer dan de
goody two shoes uit te willen hangen, is Christian Bale als Batman zélf een product van het kwade, die duidelijk problemen heeft om gerechtigheid van wraak te onderscheiden. De cartooneske aanpak van zijn voorgangers gooit Nolan overboord, en paradoxaal genoeg komt hij daarmee net uit bij een Batman met een ambigu innerlijk die veel dichter bij de figuur uit de stripverhalen ligt. Ook is deze
Batman zowat het diametraal tegengestelde van de onnozelaar-aanpak uit de jaren '60, waarbij Adam West als een spast schurken mocht neerslaan terwijl het scherm werd ingenomen met pancartes met daarop onomathopeëen als "ZOINK" en "KA-POWW", waarna Batman en Robin bij wijze van overwinning spontaan de Batdans begonnen te doen.
Volgens mij loont echter de aanpak van Nolan, die zich er overigens hevig tegen verzette dat zijn film
Batman 5 zou genoemd worden.
Batman Begins is een veel duisterdere film dan al zijn voorgangers bij elkaar, en daar kan zelfs de
king of gothic Tim Burton niets aan verhelpen. Nolan is beter. Punt. Nolan heeft zijn hoofdpersonage terug uit het niets kunnen opbouwen, en de saaie perfece superheld moet plaats maken voor een getormenteerde Batman die inwendig kookt van woede. Het duo Nolan/Bale slaagt erin om Batman tot zijn essentie terug te brengen, en dat is een visie die geen enkel ander regisseur/acteurduo totnogtoe wist te realiseren. Christian Bale is de perfecte Batman. Hij een veel kwetsbaarder figuur, wat nog eens onderstreept wordt door de scène waarin hij na zijn eerste nachtje Bat-patrouille 's anderendaags 's morgens ontwaakt onder de blauwe plekken. Bale is niet alleen een Batman met fouten, op bepaalde gebieden is hij emotioneel zelfs een wrak. Superhelden met emotionele gebreken spreken uiteraard meer tot de verbeelding, en in het verleden was bijvoorbeeld
Spider-Man daar een goed voorbeeld van. Hetzelfde soort van empathie straalt van Christian Bale af: koud en onberekenbaar wanneer hij zijn masker draagt, een extreem onzekere
lovable loser daarbuiten. Een vat vol tegenstrijdigheden, dus. Zijn respectvolle relatie met zijn butler Alfred en zijn onbereikbare liefde Rachel (Katie Holmes) wordt er een stuk minder steriel door. Holmes, die in geen enkele scène kan overbrengen dat ze al droog is achter de oren, is overigens het enige sleutelfiguur uit de cast die niet echt op niveau acteert - waarschijnlijk is dat niet toegestaan door Scientology, haar man, of beide - en het is niet zonder leedvermaak dat blijkbaar in de sequel,
The Dark Knight, haar rol gewoon zonder boe of ba is doorgeschoven naar Maggie Gyllenhall. De rest van de cast is echter perfect, met enkele namen die je absoluut niet in een superheldenfranchise verwacht. Liam Neeson straalt gezag uit, Morgan Freeman heeft zelfs een aura van cynische humor over zich, Michael Caine is diepmenselijk, en Cillian Murphy mag na
Red Eye weer eens een zalige psychopaat neerzetten. Wat me bijzonder trof was de warme en toegewijde manier waarop Gary Oldman agent Gordon invult, een geloofwaardige familieman van wie het niet moeilijk is om aan te nemen dat hij immuun voor corruptie is, maar die daardoor zijn ambities gefnuikt ziet.
Inhoudelijk bevat de film dus ravissant veel details om de
Batman-liefhebbers op hun wenken te bedienen, en de details doen het verhaal helemaal kloppen, maar ook visueel is
Batman Begins een meer dan waardige film. De visuele stijl die Nolan hanteert sluit perfect aan bij de duistere inhoud van de film. Regisseur Nolan is nog een aanhanger van goed ouderwets stuntwerk ten voordele van CGI, en zo is de Batmobile in de film een echt rijdende
mock-up, en werd voor de visualisatie van Gotham City nog gebruik gemaakt van uiterst gedetailleerde maquettes. Het wijde gamma aan Bat-gadgets komt door het invoegen van Lucius Fox' personage, een in de kelder knutselende wetenschapper, ook een stuk geloofwaardiger en minder sci-fi-achtig over, zonder daarmee het futuristisch karakter van de film op te geven.
BEELD EN GELUID
Batman Begins op Blu-ray is een pareltje. Het klinkt als een promotiespotje, maar het is welgemeend, en ik word niet extra betaald door Warner om dit te zeggen of zo. De Dolby TrueHD 5.1-geluidstrack is zeer overtuigend: in het begin worden de surrounds niet vaak aangesproken en buiten de scène waarin de jonge Bruce in de waterput valt en door vleermuizen wordt belaagd is er bij Waynes tocht door het barre oosten relatief weinig te beleven, en zijn de dialogen zoals het hoort netjes centraal gefocust. Dat verandert allemaal eens Batman zijn rechtmatige plaats in Gotham City inneemt. Als de Batmobile over het scherm raast, wordt die ondersteund door een mooie split-surround die de hele ruimte inneemt. De geluidseffecten zijn tot in de kleinste details uitgewerkt, en voelen erg intensief en levensecht aan. De orchestrale soundtrack van het droomduo James Newton Howard en Hans Zimmer laat zich goed met de rest vermengen. Ook op gebied van beeldkwaliteit zou deze
Batman Begins een nieuw vlaggenschip voor Warner moeten worden. En dat lukt aardig, zij het dat de donkere overtoon van de film het niet echt mogelijk maakt om uit te pakken met flamboyante kleuren. Ook de scène waarin Wayne en Ducard elkaar op het ijs bevechten ziet er bijvoorbeeld wat verdrukt uit. Waar er al wat kleurige dingen te zien zijn, bijvoorbeeld in de neonverlichting van Gotham, is er geen sprake van colour bleeding of oversaturatie; wel zien de huidtonen er over het algemeen wat bleek uit. De sobere kleuren zijn geen excuus om niet te kunnen uitpakken met een goed contrast en een al even goede scherpte. De nachtelijke scènes zien er een stuk dieper zwart uit dan op de
dvd-release, de zwarte tinten van ondermeer de Batmobile en Batmans kostuum zien er allesbehalve korzelig uit, en de scènes zijn veel gedetailleerder; zo is er bijvoorbeeld enorm veel textuur te zien op de jute zak die Scarecrow als vermomming draagt, zelfs al loopt hij daarbij vaak in de schaduw. Het helpt natuurlijk enorm dat de film van recentere datum is, en dat het bronmateriaal volledig in maagdelijke staat is.
EXTRA'S
Alle extra's van op de dvd-versie werden naar de Blu-ray overgedragen, en dat niet alleen, er is nog een hoop materiaal toegevoegd. De dvd van
Batman Begins bevatte geen audiocommentaar, en dat was een min of meer bewuste keuze van regisseur Christopher Nolan. Dit wordt op deze release gedeeltelijk gecompenseerd door een picture-in-picture
In-movie Experience, waarbij op gezette tijden de film wordt aangevuld met een extra venstertje waarin de regisseur en ntal van acteurs hun zegje komen doen. Gescheiden van de rest van de extra's vinden we op deze disk ook nog een
Preview van The Dark Knight terug, waarin we de openingsscène van de nieuwe Batmanfilm, waarin wijlen Heath Ledger zijn spectaculaire intrede maakt, als exclusieve voorpremière krijgen.
Tankman Begins is een typische parodie zoals die vertoond wordt op de MTV Movie Awards, van het soort dat we al hebben gezien bij discs als
Lord Of The Rings: The Fellowship Of The Ring en
The Matrix Reloaded. De novelty-waarde hiervan neemt af met de seconde. Elf documentaires sieren vervolgens de disk. De documentaire
Making Of: Batman - The Journey Begins (14 min.) is inhoudelijk misschien de zwakste van het stel, en doet vooral het verhaal van de casting van hoofdrolspelers Christian Bale en Katie Holmes, maar ook van Cillian Murphy als de schurk van dienst.
Shaping Mind & Body (13 min.) toont ons waarom Christian Bale de geknipte persoon is om Batman te spelen: hij heeft er een erg uitputtende fysieke work-out opzitten die hem in staat stelde om de erg veeleisende martial arts-scènes tot een goed einde te brengen. Dat Bale bereid is om zich lichamelijk voor de volle honderd procent te geven voor zijn rollen siert de man, zeker als je je dan nog eens realiseert dat voor één van de rollen die hij kort daarvoor heeft vertolkt, in
The Machinist, de man het vel over de benen was.
Gotham City Rises (13 min.) toont ons het het production design-team met meticuleuze precisie niet alleen Gotham City en grootse attributen zoals de monorail, maar ook verschillende sets binnen heeft ontworpen, zoals Wayne's miljonairsvilla.
Cape & Cowl (8 min.) toont ons de uitwerking van Batmans outfit, ditmaal zonder uitstulpende tepels. Eén van de meest indrukwekkende attributen in de film is en blijft nog steeds zonder discussie de Tumbler, de nieuwe Batmobile. In
Batman: The Tumbler (14 min.) zien we hoe het concept hiervan werd uitgewerkt als een soort kruising tussen een sportwagen en een
all terrain-voertuig. In
Path To Discovery (14 min.) worden we meegenomen naar IJsland - dus niet in het Verre Oosten! - waar de openingsscènes van de film onder redelijk barre weersomstandigheden werden opgenomen. Dat Christopher Nolan geen liefhebber is van computer-gegenereerde scènes wordt nog eens onderstreept in
Saving Gotham City (13 min.), waarin de grote finale scène nog eens breed wordt uitgesmeerd.
Genesis Of The Bat (15 min.) vertelt voor de niet-ingewijden nog eens waarom Nolan en scenarist David S. Goyer het nodig vonden om de
Batman-saga vanaf nul te herschrijven. Drie korte aanvullende featurettes,
Reflections On Writing (2 min.),
Digital Batman (1 min.) en
Batman Begins Stunts (3 min.) vullen deze documentaires nog aan met wat restmateriaal dat niet in de andere featurettes paste. Het supplementaire materiaal wordt aangevuld met een
trailer, enkele
fotogallerijen en onder het kopje
Confidential Files vinden we nog wat randinformatie die uiteindelijk niet in de film gebruikt werd.
Voor wie dit allemaal nog niet genoeg is: in Amerika is er een mooie giftset verkrijgbaar met naast al het hierboven beschrevene nog een strip, een boekje, een lithogram, postkaarten en een kortingsbon om naar
The Dark Knight te gaan kijken. In Amerika, wel te verstaan.
CONCLUSIE
Het is amper te geloven dat het mogelijk was, maar met
Batman Begins reanimeert Christopher Nolan de franchise over de vleermuisman vanuit een bijna-doodervaring tot op een niveau waarop Batman kan meedoen met de Olympische Spelen. De technische kwaliteit van deze Blu-ray is zonder meer schitterend, en het bonusmateriaal overklast de dvd. Een top-Bluray-status is meer dan verdiend.