Met zijn rol als Harvey Milk overtreft acteur Sean Penn al zijn vorige successen. Wie onze goede raad heeft gevolgd en zich de Homescreen-dvd The Times Of Harvey Milk heeft aangeschaft, die zal moeten erkennen dat Penn zich in Milk niet alleen op een waardige en waarheidsgetrouwe, maar evenzeer op een innemende en bijzonder overtuigende manier inleeft in het karakter van het personage. De fysieke gelijkenis tussen beiden is treffend, toch zijn het vooral Penns enthousiasme en zijn mateloze gedrevenheid die de film moeiteloos op het niveau tillen van de uitstekende documentairefilm van Rob Epstein (1984). Gus Van Sant maakt overigens dankbaar gebruik van originele fragmenten uit die film om een aantal hoogtepunten uit de campagne van en de moordaanslag op de echte Harvey Milk te highlighten. De overgang naar zijn eigen nagespeelde opnamen verloopt vlekkeloos dankzij een perfecte reconstructie van het straatbeeld, van de aankleding, de kapsels, de make-up, de tekstborden en niet op de laatste plaats de tijdsgeest. Met een Oscar voor Best Actor (Sean Penn) en Best Script overtreft Van Sant overigens de prestatie van Rob Epstein destijds (Oscar voor Best Documentary, 1985).

 

 

Voor de inhoud van de film, die grotendeels overeenstemt met de documentairefilm van Rob Epstein, verwijzen we u graag naar de recensie van The Times Of Harvey Milk.

 

Toch legt Gus van Sant hier en daar andere accenten. Zo kiest hij ervoor om uitgebreid in te zoomen op het privéleven van Harvey Milk na zijn aankomst in San Francisco, waar hij met z’n vriend Scott – die zou hij gewoon in de metro tegen het lijf zijn gelopen op de avond van zijn veertigste verjaardag – een fotozaak begint in Castro Street, op dat moment een eerder gewone winkelstraat. Anno 1973 zijn de gouden dagen van Ashbury Heights, flowerpower, drugs en hippies al lang achter de rug en is de rust in het eerder conservatieve San Francisco weergekeerd. Naar aanleiding van een politierazzia in een aantal homobars, waarbij geweld is gebruikt, een groot aantal mannen in hechtenis is genomen en 14 mannen gewond raken, breken er rellen uit. Het incident zit Harvey Milk hoog, maar van een georganiseerde actie is geen sprake, want de (nog) kleine homogemeenschap van San

Francisco is vooral actief in sauna’s en darkrooms. Milk besluit om iets te ondernemen tegen de discriminatie waarvan homo’s in San Francisco het slachtoffer zijn en hij organiseert een boycot van homo-onvriendelijke middenstandszaken, gevolgd door de boycot van een biermerk in homo- en heterocafés op verzoek van de Teamseter-vakbond in ruil voor jobs voor homo’s. Op die manier zet hij voorzichtig de eerste stappen in de richting van een mandaat in de gemeenteraad van San Francisco.

 

 

Harvey Milk was een bescheiden man, een twijfelaar, maar ook iemand met een overtuiging die bereid was om zijn leven te riskeren voor de goede zaak. Op een aantal audiocassettes sprak hij z’n testament in, een uitgebreid verslag over zijn inzichten, z’n plannen en z’n ervaringen als supervisor in San Francisco, want na de vele dreigtelefoons en anonieme dreigbrieven ging hij ervan uit dat een aanslag op zijn leven tot de mogelijkheden behoorde. Dat precies een medesupervisor daarvoor zou zorgen, dat had hij wellicht niet verwacht. Gus Van Sant begint z’n film met Harvey Milk en zijn cassetterecorder aan de keukentafel. Zijn levensverhaal passeert in flashbacks en zijn vriend Scott dient als opstapje voor de fragmenten over Milks privéleven. Over Scott zelf is weinig bekend. Hij verdween uit Milks leven toen die voor de vierde keer een gooi deed naar het supervisorschap, omdat hij druk en het gebrek aan een privéleven niet meer aankon. James Franco vult die leegte evenwel op een geloofwaardige manier, ook al wordt de rol van zijn personage door de regisseur een veel kleiner belang toegedicht dan in werkelijkheid het geval was.

 

 

Eveneens perfect gecast is Josh Brolin – u kon hem recent nog bewonderen als George W. Bush in W. van Oliver Stone – als Dan White, de conservatieve supervisor die in de gemeenteraad tegen de plannen van Milk stemt, maar het onderspit moet delven. Dan White was een ex-politieman en een aanhanger van Anita Bryant en haar anti-homobeweging. Als blijkt dat haar coalitie in Californië z’n slag niet thuishaalt, is White’s carrière om zeep, want hoe verkoopt hij de overwinning van het pro-homokamp aan z’n achterban? Josh Brolin maakt de donkere kant van White’s karakter op een sublieme wijze zichtbaar. Hij is de brave family man, godvrezend en conservatief. Brolinn straalt precies dezelfde belegen alledaagsheid uit van de Dan White uit de footage: netjes gekapt, braaf, goeduitziend, kortom: de all American boy. Maar Dan White is gevaarlijk en Josh Brolin weet precies de juiste toon te vatten en brengt dat met weinig meer dan de blik in z’n ogen en wat monotone gelaatsexpressies tot uiting.

De footage is uiteraard korrelig en verkleurd en bevat niet altijd eigen geluid, maar het materiaal van Gus Van Sant is vlekkeloos, op af en toe wat ghosting en grove korrel in donkere scènes na (wegens geen of weinig licht), maar voor de rest is dit een foutloos parcours qua detaillering, scherpte en zwartniveau. U krijgt een opvallende soundtrack met prachtige koormuziek, strijkers, operamuziek (Milk was een grote liefhebber) en zuinige popdeuntjes uit de jaren zestig in San Francisco. Vooral tijdens de iets heftigere scènes – manifestaties, rellen optochten – komen de achterste kanalen tot leven en is de subwoofer van de partij. Vooral de warme kleuren van de klassieke muziekstukken zorgen voor een aantrekkelijke background waartegen de soms gewelddadige actie zich afspeelt.

Twee Deleted Scenes zonder veel belang en dus terecht naar de prullenmand verwezen; in Remember Harvey (13 min.) vertellen voormalige medewerkers en kennissen van Milk over zijn opoffering voor de goede zaak, zijn redenaarstalent en de dreigbrieven en -telefoons. Anne Kroonenberg, zijn toenmalige perschef, vertelt over hun kennismaking en de samenwerking met Harvey Milk; Allan Beard van de Teamster-vakbond vertelt hoe de bierboycot tot stand kwam en hoe hij zich aan de afspraak hield om openlijke homo’s in dienst te nemen. Cleve Jones, een naaste medewerker, vertelt hoe hij die avond op het gemeentehuis dossier ophaalde op het moment dat de dodelijke schoten vielen, waardoor de droom over gelijke rechten in het water dreigde te vallen. Hij bestempelt Milk als de belangrijkste voorvechter voor homorechten in de V.S., te vergelijken met Martin Luther King. In Hollywood Comes to San Francisco (14 min.) praten de acteurs over Harvey Milk en belichten ze uitgebreid hun eigen personage in de film, gevolgd door een rondleiding op de sets, in de meeste gevallen de originele locaties (stadhuis van San Francisco, de fotowinkel van Milk die voor de gelegenheid helemaal in de stijl van de jaren zestig werd ingericht, de Castro-wijk, etc). In Marching for Equality (8 min.) ten slotte gaat alle aandacht naar de straatmanifestaties die in San Francisco zijn gereconstrueerd en komen sympathisanten aan het woord die de originele optochten hebben meegemaakt.

Milk van regisseur Gus Van Sant is een dijk van een film, waarin één van de opvallendste en invloedrijkste Amerikanen van de voorbije eeuw een gepast eerbetoon krijgt. Sean Penn, die de Oscar kreeg voor Best Actor, ís Harvey Milk en hij zet met deze rol de kroon op een carrière van precies 25 jaar. Penn is indrukwekkend en imposant en met zijn hartverwarmende en diepmenselijke interpretatie geeft hij het personage vleugels. Milk is geen homofilm, maar een film over een man die zijn leven gaf voor een betere wereld. Omdat helden zelden getuigen, doet Gus Van Sant het op een aangrijpende manier voor hem, voor Harvey Milk.