SERIE
Als we Mad Men mogen geloven, werden de jaren zestig bevolkt door enkel machomannen met in de ene hand een sigaret en in de andere een tumblerglas. Matthew Weiners overal bejubelde en met prijzen overladen onderdompeling in de reclamewereld van New York anno 1960 neemt het inderdaad niet al te nauw met politieke correctheid. Maar waarom zou de reeks dat ook doen? Als we de extra's op deze release mogen geloven ging het er toentertijd inderdaad nogal heftig, misogyn en racistisch aan toe in de kantoren op Madison Avenue waar nagenoeg elk belangrijk reclamebureau een vestiging had. De serie biedt de kijker dan ook een weinig verhullende blik op een wereld waarvoor de sky de limit is, ambitie als een stinkende paddenstoel uit de grond schiet en overspel bij de job hoort. Met Mad Men stap je in een tijdscapsule naar een plek die door zijn sluimerende verdorvenheid een even grote aantrekkingskracht op je uitoefent als de reclamecampagnes die het tijdperk voortbracht. Mad Men is kortom zo 'aanstekelijk' als een Lucky Strikesigaret.

Matthew Weiner bedacht het concept - en schreef de pilootaflevering - reeds tien jaar geleden, maar vond toen afnemers bij grote noch kleine Amerikaanse zenders. Twee jaar geleden, nadat de schrijver een belangrijke aandeel had in het succes van The Sopranos, gingen de deuren gemakkelijker open voor Weiner. Kabelzender AMC gaf groen licht voor 13 afleveringen. De zender heeft het zich niet beklaagd, want Mad Men kan Golden Globes en Emmy's voorleggen en trekt een miljoenenpubliek aan bij voornamelijk - o ironie - de begeerde hoger opgeleide en jongere doelgroep die adverteerders zo aantrekkelijk vinden. Dat de reeks een kritisch succes is, hoeft niet te verbazen: uitmuntende acteerprestaties worden immers gekoppeld aan fabuleus production design, knetterende dialogen en traag ontvouwende conflicten. Dat ook het publiek overstag ging, is verwonderlijker, want van alle personages die worden opgevoerd, kan je degenen die niet arrogant, huichelachtig, hebzuchtig of een combinatie van dat alles zijn op de vingers van één hand tellen.

Voor wie moet je als kijker kortom sympathie voelen? Voor protagonist Don Draper misschien? Hij is een overambitieuze reclamejongen die zonder moeite gebakken lucht verkoopt, zijn vrouw bedriegt, haar psychiater uithoort en een onverkwikkend verleden heeft. Tom Hanks is hij bepaald niet. Zelfs de occasionele, naar depressie neigende ontevredenheid met het leven dat hij leidt, zal weinig kijkers bekoren aangezien hij geen moeite doet om daar verandering in te brengen. Dat we weinig sympathie voor Don Draper hebben, verzinkt gelukkig in het niets bij de fascinatie die het karakter opwekt. Zo goed zijn z'n dialogen geschreven, zo prachtig vertolkt acteur Jon Hamm het personage, dat we als een mot naar een vlam getrokken worden in de wetenschap dat we ons kunnen verbranden.

Hoe goed de centrale performance ook is, ze wordt gefaciliteerd door de talloze nevenfiguren die als satellieten rond Don Draper zwerven en evenveel diepgang hebben als de protagonist. Zo is er Peggy (onvergetelijk vertolkt door Elisabeth Moss) die in de eerste episode wordt aangeworven als secretaresse en aanvankelijk in niets lijkt te verschillen van de andere promiscue vrouwen die bij reclamebureau Sterling Cooper werken. Maar stille waters hebben diepe gronden bljkt eens te meer en een in al haar eenvoud schokkende wending in de laatste aflevering van dit eerste seizoen belooft meer goeds voor haar personage in volgende seizoenen. Ook Dons echtgenote Betty (een ravissante January Jones)speelt een cruciale rol in Mad Men: zij deelt de ontevredenheid over haar leven met haar echtgenoot, maar om geheel andere redenen. Hun gelijklopende gevoelens brengen hen daardoor niet dichter bij elkaar, maar drijven hen steeds verder uit elkaar. In dat opzicht heeft Mad Men veel weg van het eerder dit jaar in de bioscoop verschenen Revolutionary Road, met het verschil dat Mad Men heel wat meer uren ter beschikking heeft om thema's als angst, depressie, antisemitisme en seksuele ontvoogding uit te werken.

Dat het net de vrouwen zijn die het meest in het oog springen als personage - naast Peggy en Betty fascineren ook secretaresse Joan en Dons minnaressen Rachel en Midge - is opvallend omdat de cast gedomineerd wordt door mannen. John Slattery zwerft in en uit de afleveringen als een soort mentor voor Don of het nu gaat over het vak van reclamejongen of het promiscue leven dat ermee gepaard gaat. Dons team bestaat uit mannen dioe jonger zijn dan hij, die evenveel ambitie hebben en van de kleinste misstap zullen profiteren om hogerop te geraken. Het is de verdienste van Weiner en zijn scenaristen dat de motivatie van ieders ambitie anders is, waardoor elk karakter geleidelijk openbloeit tot een op zichzelf staand, intrigerend personage. Van alle jonge leeuwen ontpopt Pete Campbell (een wezelachtige Vincent Kartheiser) zich tot Dons belangrijkste rivaal. Hij is het perfecte voorbeeld van het jonge heethoofd dat enkele stappen wil overslaan in zijn klim naar de top, maar buiten kantoor gedomineerd wordt door zijn rijke familie en bazige echtgenote.

Hoewel de vertelstructuur een duidelijk doel voor ogen heeft, dat in de laatste tien minuten van de dertiende aflevering voor een enorm bevredigende (tijdelijke) climax zorgt, weet Mad Men in het middensegment van dit eerste seizoen de aandacht niet altijd even goed vast te houden. Weiner en zijn scenaristen proberen duidelijk enkele mogelijkheden uit met het oog op de progressiemarge die bepaalde personages hebben voor de volgende seizoenen. Dat is echter het enige minpunt in een reeks die beklijft door zijn oog voor periodedetail, een uitgekiende, visueel verlokkelijke doch ingetogen regie en een tempo dat ruimte laat voor verrassingen. Over de prachtige begingeneriek hebben we het dan nog niet eens gehad. Het grootste compliment dat je Mad Men echter kan geven is dat je, net zoals het de bedoeling is in de business die het decor voor de serie vormt, nu al kwijlend geld spaart om het volgende seizoen aan je collectie toe te voegen.

AFLEVERINGEN
1. Smoke Gets In Your Eyes
De succesrijke reclameman Don Draper slaagt er niet in een nieuwe slogan te bedenken voor een sigarettenmerk nu het verboden is om de kankerstokjes als gezond te omschrijven. Het kantoor is bovendien het toneel van jonge aanwervingen die hem maar al te graag van zijn troon zouden stoten. Voor secretaresse Peggy is het de eerste werkdag: zijn moet nog wennen aan de overdaad, de testosteron en de overspelige ogen bij Sterling Cooper.

2. Ladies Room
Dons vrouw Betty heeft occasioneel last van handen die gevoelloos worden. Omdat de dokters geen oorzaak vinden, zoekt ze een psychiater op. Met hem praat ze ook over haar latente ontevredenheid over haar leven. Het verhindert Don niet zijn overspelige relatie met Midge voort te zetten. Peggy ontdekt inmiddels dat de aandacht van de mannen op kantoor ook aangenaam kan zijn.

3. Mariage Of Figaro
Pete Campbell keert terug van z'n huwelijksreis als een tevreden man, tot ongenoegen van Peggy. Magazijneigenares Rachel Menken flirt openlijk met Don Draper tijdens een creatieve meeting bij Sterling Cooper. Niet veel later houdt hij de boot echter af. Tijdens het verjaardagsfeestje van Dons dochter komen sluimerende frustraties van gasten, gastheer en -vrouw voorzichtig aan de oppervlakte. Vooral de aanwezigheid van de gescheiden buurvrouw Helen maakt de tongen los.

4. New Amsterdam
Pete is gefrustreerd omdat hij zijn creatieve ideeën niet mag uiten tijdens een meeting met een staalgigant. Als hij de man tijdens een nachtelijk feestje toch een slogan pitcht, brengt hij zijn carrière in gevaar, net op het moment dat zijn vrouw een veel te duur appartement wil kopen. Betty Draper is babysit voor Helens zoon terwijl Helen de JFK-campagne een handje toesteekt.

5. 5G
Don wordt geconfronteerd met een geest uit het verleden wanneer zijn jongere broer opduikt bij Sterling Cooper. De reclameman doet er alles aan om te voorkomen dat iemand lucht krijgt van zijn vorig leven, toen zijn naam nog Richard Whitman was. Op kantoor kent de onderlinge rivaliteit een piek wanneer een kortverhaal van een van de jongens gepubliceerd wordt. Pete laat zijn echtgenote zelf contact zoeken met haar eerste bedgenoot om zijn eigen verhaal gepubliceerd te krijgen.

6. Babylon
Sterling Cooper moet een campagne bedenken voor de toeristische dienst van Israël, waarop Don inspiratie zoekt bij de enige joodse die hij kent en vertrouwt: Rachel Menken. Roger Sterling blijkt een affaire te hebben met secretaresse Joan. Een opmerking van Peggy over lippenstift valt in zo'n goede aarde dat men haar vraagt haar creatieve ideeën op papier te zetten.

7. Red In The Face
Richard Nixon wil Sterling Cooper inschakelen voor zijn presidentscampagne. Een dronken Roger Sterling probeert Betty Draper te versieren en komt zo in conflict met Don. Pete ruilt een dubbel gekregen huwelijksgeschenk in voor een geweer, maar wordt al snel teruggefloten door zijn vrouw.

8. The Hobo Code
Een avondje blowen met zijn minnares voert Don terug naar zijn jeugd en naar een ontmoeting met een zwerver. Pete en Peggy beleven samen een passionele ochtend op kantoor, maar het gedrag van de advertentiejongen tegenover haar gaat bergaf wanneer Peggy's voorstel voor een lipstickadvertentie hoge ogen gooit. Een nieuwe telefoniste tracht de elusieve Salvatore te strikken.

9. Shoot
Don wordt het hof gemaakt door een rivaliserend reclamebureau. Datzelfde bureau huurt Betty in voor een fotoshoot voor Coca Cola, wat Dons dilemma enkel groter maakt. De mannen op kantoor maken grapjes over de dikker geworden Peggy. Pete kan dit uiteindelijk niet aan en gaat met hen op de vuist. Diezelfde Pete heeft een lumineus idee om de Kennedy-campagne stokken in de wielen te steken.

10. Long Weekend
De vader van Betty is op bezoek bij de Drapers, wat Dons humeur niet ten goede komt. Roger Sterlings avontuurtje met een tweeling levert hem een hartaanval op. Een belangrijke klant verlaat Sterling Cooper en zet zo Pete onder druk. Joan zet de bloemetjes buiten met haar flatgenote en twee in een bar opgepikte oudere mannen. Don zoekt - en vindt - troots bij Rachel Menken.

11. Indian Summer
Het is inmiddels oktober en Roger Sterling herstelt nog steeds van zijn hartaanval. Niettemin wordt hij op kantoor verwacht om een ongeruste cliënt op zijn gemak te stellen. Peggy moet een vermageringsriem testen die een bijzonder neveneffect heeft. Het bezoek van een aircoverkoper doet Betty's hormonen op hol slaan en herinnert haar aan haar ontevredenheid over haar leven. Pete komt in het bezit van een persoonlijk item van Don.

12. Nixon vs. Kennedy
Op de avond van de verkiezingen heerst er een uitgelaten sfeer op het reclamebureau, waarbij alcohol en losse zeden de boventoon voeren. Pete hengelt naar een promotie door Don te chanteren. Diens verleden wordt in flashbacks eindelijk uit de doeken gedaan. Het resultaat van de chantage is wel dat Don overweegt om te vluchten. Alleen ziet Rachel dat niet zitten.

13. The Wheel
Betty achterhaalt een geheim dat Don voor haar verborg. Don komt er inmiddels achter dat hij al bij al niet ontevreden is met zijn huidige leven. Nieuwe rekruut Duck Philips legt meteen de zweep op het team door iedereen te mobiliseren om nieuwe klanten binnen te halen. Peggy's promotie tot copywriter gaat haar goed af, maar een onverwachte wending dreigt haar carrière te doen ontsporen.

BEELD EN GELUID
Op dvd oogt Mad Men net iets minder schitterend dan op Blu-ray, maar ook hier hebben de beelden een prima scherpte, terwijl de kleuren levendig van het scherm spatten. In de duistere scènes toont ook de dvd af en toe zijn beperkingen, maar het contrast scoort niettemin een stuk boven de middenmaat, net als de zwartlevels. Het geluid wordt weergegeven als een DD 5.1-spoor en laat dialogen helder uit de boxen schallen, terwijl de muziek sfeer creëert. Dynamisch doet de track echter onder voor het DTS-spoor op de Blu-ray.

EXTRA'S
De bonussectie van de dvd is identiek aan die van de Blu-ray. Jammer, want een handige reclamejongen (van het soort zoals geportretteerd in de reeks) had voor de dvd wellicht een unique selling proposal bedacht (zoals het toevoegen van enkele audiocommentaren uit de Amerikaanse editie?)

CONCLUSIE
Mad Men dompelt je onder in de intrigerende reclamewereld van de jaren zestig toen mannen nog politiek incorrect mochten zijn en vrouwen hun frustraties binnensmonds hielden. Uitstekende scenario's en dito vertolkingen gaan hand in hand met een indrukwekkende regie en sfeervol production design. Dit eerste seizoen is nog niet perfect, maar bevat genoeg aanwijzingen dat het tweede seizoen dat wel eens zou kunnen zijn. Beeld en geluid halen bovendien een hoog niveau, terwijl ook de bonussectie aardig gevuld is.