:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> GLADIATOR
GLADIATOR (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2009-09-06
FILM
Liefhebbers van korte en bondige besprekingen surfen nú best even naar de concurrentie.

Met meervoudig Oscarwinnaar Gladiator heeft regisseur Ridley Scott tegen alle tendenzen in een oud filmgenre, de sandalenfilm nieuw leven ingeblazen. Het was alweer geleden van films als Ben-Hur en Spartacus dat er nog groots opgezette producties werden gemaakt over de Romeinse samenleving, en Scott oordeelde dat met de cinematografische technieken van 1999 hij beslist tegenover voornoemde voorbeelden een zekere meerwaarde zou kunnen bieden. En het dient gezegd: hij is in zijn opzet geslaagd: de veldslagen zijn spectaculairder opgevoerd dan in welke andere historische oorlogsfilm ook, de weergave van het oude Rome met o.a. de schitterende scenes in en rond het Colosseum zijn zinderend, en de vele gevechtscenes in de arena blinken uit door dynamisme. De film verveelt ondanks zijn lengte (extended editie twee uur en vijftig minuten) geen seconde. Naast een boeiend verhaal biedt de film ook een redelijk accuraat beeld van het Imperium Romanum in het begin van haar vervalperiode. Hij vond navolging, onder meer bij Wolfgang Petersen die een paar jaar erna de legenden van Homeros deed herleven in Troy.

Generaal Maximus (Russell Crowe), een van oorsprong Iberische officier en een van de meest loyale aanhangers van keizer Marcus Aurelius (wijlen Richard Harris), leidt de strijd in het laatste verzet van de barbaarse Germaanse stammen tegen het almachtige Romeinse leger. Maximus kijkt verlangend uit naar het einde van de strijd, om zich terug naar zijn gezin in Spanje te kunnen begeven. Wanneer de strijd gestreden is, en de laatste barbaarse troepen op zeer gedetailleerde wijze in de pan zijn gehakt, neemt Marcus Aurelius Maximus in vertrouwen: nadat de strijd gestreden is, wil hij via politieke hervormingen de macht terug overdragen aan de Senaat, en dus aan het volk. Dit is zeer tegen de zin van Aurelius' zoon Commodus (Joaquin Phoenix), een profiteur en lafbek eerste klas, die hiermee zijn kansen op het keizerschap aan zich voorbij ziet gaan. Hij vermoordt daarom zonder al te veel scrupules zijn vader, en dwingt de troepen om een eed van trouw te zweren aan hemzelf, de nieuwe keizer. Enkel Maximus, die op de hoogte is van Aurelius' wens om het keizerschap te beëindigen, weigert om Commodus te volgen. Commodus laat hem arresteren en spreekt een terechtstelling uit over hemzelf en zijn gezin. Vechtersbaas Maximus kan echter zijn executiepeleton moeiteloos verschalken, en spoedt zich naar huis, waar hij alleen maar de restanten van Commodus' schanddaad kan vaststellen: zijn vrouw en kind zijn op gruwelijke wijze vermoord.

Maximus zweert wraak, maar hij wordt al snel gevangen genomen door een bende slavenhandelaars, en belandt uiteindelijk in Noord-Afrika. Door zijn vechtkunde valt hij in positieve zin op bij de slavenhandelaar Proximo (wijlen Oliver Reed), zelf een voormalig gladiator die door zijn inzet in de arena uiteindelijk zijn vrijheid heeft kunnen afkopen. Proximo geeft Maximus de kans om zich te bewijzen in het bloederige gladiatorenspel, en, gedreven door wraakgevoelens, werkt Maximus zich op tot topstrijder in de arena, en mag uiteindelijk in het Colosseum gaan optreden voor keizer Commodus.

Wanneer Commodus verneemt dat de ongenaakbare gemaskerde gladiator niemand minder is dan de doodgewaande voormalige generaal van zijn vader, confronteert hij hem in de arena met de sterkste tegenstanders en de bloeddorstigste wilde dieren. Maximus zet echter zijn reeks overwinningen voort, en wint hierdoor de sympathie van het Romeinse publiek. Ook krijgt hij het bezoek van Lucilla (Connie Nielsen), de zus van de keizer, met wie hij ooit een verhouding heeft gehad. Ze licht hem in over het feit dat Commodus de macht van de Senaat definitief wil breken om zijn eigen macht als alleenheerser verder te kunnen veiligstellen. Maximus steunt de verzetbeweging van senator Gracchus (Derek Jacobi) tegen de keizer, om de wil van Aurelius te respecteren. Lucilla wordt echter gedwongen om de plannen van de verraders aan Commodus op te biechten, wanneer deze haar zoontje dreigt te vermoorden. Omdat niets wat hij op Maximus afstuurt, hem schijnt te kunnen deren, zal Commodus uiteindelijk zelf de confrontatie met Maximus in de arena aangaan.

De acteurs geven allemaal het beste van zichzelf: Russell Crowe is uiterst overtuigend als de getormenteerde generaal die geen zielerust kan vinden vooraleer hij zijn vrouw en kind gewroken heeft, ook Joaquin Phoenix als de geestelijk gestoorde en incestueus geobsedeerde usurpator-keizer Commodus zet een glansrol neer, evenals de tegen het einde van de filmopnamen overleden Oliver Reed als de oude mentor Proximo. Maximus' beste maat in de arena, Juba, legde acteur Djimon Hounsou ook geen windeieren, want hij mocht sindsdien onder meer een rol in de reeks Alias op zijn naam schrijven, alsook rollen in onder meer The Island, Blood Diamond en Eragon. De gevechtscenes zijn naast uiterst realistisch echter danig bloederig, en niet geschikt voor kijkers met een gevoelige maag. In deze uiterst gevarieerde cocktail van liefde, verraad, intriges en vooral veel geweld, passeert de ene onvergetelijke scène de andere: Maximus wiens troepen elk woord van hun leider als nectar naar binnen zuigen, Commodus die zich zichtbaar moet bedwingen om zijn zus niet te bespringen, de slachtorgieën die zich in de arena afspelen, ze hebben allemaal iets authentieks. Misschien afgezien van de televisieserie Rome die het met een veel bescheidener budget moest stellen, is dit één van de visueel knapste recreaties van het oude Rome op het toppunt van haar macht. Ik hou echter vooral van Gladiator omwille van de schitterende fotografie die beroert - de gewelddadige slachtingen worden met een zekere visuele esthetiek toch draaglijk gemaakt zonder aan gore-level te moeten inboeten - en ontroert - de slotscène is er nog altijd één waar je moeilijk droog bij kan blijven.

Deze Blu-ray bevat van de film zowel de theatrical cut als de extended cut, die beide reeds vroeger op dvd te krijgen waren, nu met seamless branching broederlijk naast elkaar strijdend in de arena om de gunst van de kijker. In het inleidend filmpje van de Extended Edition geeft regisseur Ridley Scott echter duidelijk te kennen dat deze niét de director's cut is - dat is de versie die in de bioscoop is geweest - en dat de andere cut gewoon meer materiaal bevat dat gesneuveld was bij de theatrical cut - ongeveer 15 minuten, verspreid over de hele film. Scott wil het niet met zoveel woorden gezegd hebben, maar hij heeft duidelijk zijn reserves bij deze release. Wat de film zelf er niet slechter op maakt, natuurlijk. De extended cut bevat grotendeels dezelfde scènes als degene die op de release van de theatrical cut in de extra's-sectie terug te vinden waren, maar nu op hun plaats beter gemonteerd. Deze scènes zitten verspreid over de hele film, en een echte lijn is er niet in te trekken, behalve dan dat de subplot waarin senator Gracchus samen met Lucilla en enkele anderen plannen smeedt om Commodus af te zetten, enkele significant langere nieuwe stukken oplevert. Het is vooral Connie Nielsen die meer screen time toebedeeld krijgt in de langere versie. Er zit ook nog een volledig nieuwe scène in waarin Commodus - tevergeefs - in één van zijn legendarische zenuwtoevallen poogt om een standbeeld van zijn vader te onthoofden, en één waarin hij de verantwoordelijken voor Maximus' ontsnapping laat executeren. Ook de tocht van Maximus naar huis om de schade op te gaan meten lijkt iets langer, en één scène die echt wel verschillend is van de theatrical cut, is die waarin Commodus zijn intrede in Rome maakt: in deze versie wordt hij daarbij door het publiek ondubbelzinnig uitgejouwd en krijgt hij zelfs de belediging "usurpator" naar ht hoofd geslingerd. Geen van de nieuwe scènes verstoort het tempo van de film, behalve misschien deze laatste, omdat die nogal erg contrasteert met de populaire Commodus die 150 dagen lang brood en spelen op het menu zet, en wiens populariteit pas begint te tanen naarmate die van Maximus toeneemt. Is de extended edition nu echt beter dan de theatrical cut? Zonder afbreuk te willen doen aan de film zelf: nauwelijks. Scott verkoos zelf de theater-versie, en wij zijn geneigd hem gelijk te geven. Het feit dat de film in zijn oorspronkelijke versie reeds overladen werd met oscars, spreekt al genoeg voor de kwaliteit ervan. De keuze is echter voor de kijker, en dat is een prima uitgangsprincipe.

BEELD EN GELUID
D'r is de laatste dagen heel wat inkt gevloeid over de Blu-rayrelease van Gladiator, waarbij de release niet altijd in even positief daglicht werd gesteld. Ik realiseer me dat ongeveer de hele Nederlandstalige forumgemeenschap op mijn vingers zit te zien wat ik er over schrijf, alhoewel dat een beetje te veel eer is, want alle internationale sites maken al melding over de regio A-versie van de film, en veel van wat u in mijn kritiek gaat lezen, zal u wellicht elders al eens gehoord hebben. Toch is er een klein verschilletje en dat is dat in de Verenigde Staten de release wordt uitgebracht door Paramount, in hun nieuwe prestigieuze Blu-raycollectie die ze de Sapphire Series hebben gedoopt, en niet door Universal, zoals hier. Een beetje verrassend viel eerder deze week de Blu-ray in de bus, zij het dan wel een testmold, waar Universal gewoonlijk van releases pas viewings geeft nagenoeg samen met de verschijningsdatum. Op het eerste zicht lijkt er buiten de selectie aan ondertiteling geen verschil te zijn met de Amerikaanse mastering. Ik heb dan ook nog maar eens de 2-diskversie en de 3-disk extended edition bovengehaald om de betwiste scènes eens over elkaar te leggen. Screenshots kan ik u spijtig genoeg niet aanbieden, want het is crisis voor iedereen en een computerdrive waarop we die kunnen capturen heb ik niet in mijn bezit. Wie een Blu-raydrive voor mijn laptop wil sponsoren mag natuurlijk altijd mijn rekeningnummer vragen :)

Met screenshots is de hele heisa overigens begonnen. De eersten die aan een viewing geraakten waren DVD Beaver, een renommineerde site die er vooral haar specialiteit heeft gemaakt om ter vergelijking dezelfde screenshots te publiceren van verschillende bronnen. Apart van het feit dat volgens hen de versie er beter uitzag dan de 1080i-versie die al op de Amerikaanse betaaltelevisie is geweest, werd er nauwelijks iets van de veranderende beeldkwaliteit vermeld, behalve dat er "some minor edge-enhancement and some DNR" op het beeld werd toegepast, en merkwaardig genoeg, de beelden die bij de Extended Edition zijn toegevoegd hier geen last van hadden. Maar, zo luidde hun conclusie, zo lang je niet op een ultragroot scherm zou kijken, zou je d'r niets van merken. De screenshots zorgden wel wat beroering: de ene shot was al beter dan de andere, en de grote toon van de reactie was dat het beeld er voor een high definition-disk nogal aan de softe kant uitzag.

Maar dan werd de knuppel in het hoenderhok gegooid door AVS Forum, die een hele waslijst aan gebreken aangaf door gebruik van vergelijkende screenshots met eerdere dvd-uitgaven en een 1080i HD-transfer van op televisie. En daar bleek er inderdaad wat mis: het lijkt niet beter of er is een enorme digital noise-filter op de beelden losgelaten. Die heeft dan zijn werk goed gedaan. Ietsje te goed zelf. Al het grain is van de transfer verdwenen, maar helaas ook enkele andere details, en nog geen kleintjes. In de openingsscène in de negende minuut van de EE van de film, wanneer de soldaten van Maximus brandende pijlen en vuurballen afschieten op de Germaanse invallers, worden hier en daar pijlen op mysterieuze wijze uitgegomd, en zelfs één van de vuurballen heeft het tunneling-effect uit de quantummechanica ontdekt, en verdwijnt ergens, om een paar screenshots verder terug te verschijnen. Iemand op het forum van Cinefacts heeft zelfs de moeite gedaan om een paar screenshots tot een GIF-je aan elkaar te naaien, zodat het probleem met de verdwijnende en weer verschijnende vuurbol zichtbaar wordt.

Als dat het enige probleem was, dan was het nog een minor flaw waar we tien tegen één zouden hebben overgekeken, maar ook de textuur van de huid van de personages zijn blijkbaar niet ontsnapt aan de hogedrukreiniger. De gezichten zien er als een soort gezandstraalde standbeelden uit, waarbij elk beetje reliëf en poriën uit het beeld zijn verdwenen. D'r zijn echter nog steeds problemen met edge enhancement, en de kleurpaletten zijn danig veranderd, wat je onder meer kan zien op deze screenshots van Russell Crowe, de eerste komt van de theatrical en de tweede van de extended cut. De onhandige digitale filters hebben er onder meer ook voor gezorgd dat de tekst "Germania" in de openingsscène een zwarte rand heeft gekregen die qua gekarteldheid van de grafische kaart van een Commodore 64 had kunnen komen.

Nu is er een kleine flame war aan de gang tussen twee kampen die met getrokken messen tegenover elkaar staan, de non-believers die menen dat Gladiator op Blu-ray er nooit zo goed heeft uitgezien als op dvd, en de believers die menen dat de film door de digitale ruisonderdrukking onbekijkbaar is geworden. Veelal wordt daarbij hun motivatie ondersteund door screenshots die ze van het één of ander forum hebben gelinkt. Nu, screenshots zeggen wel íets, maar geven toch niet het hele plaatje. Je kan moeilijk een beeldtransfer gaan beoordelen op 1/24 van een seconde beeld, je moet het hele - bewegende - plaatje bekijken. Nu ik in het bezit ben gekomen van een testcopy, en heb me voorgenomen om, los van de voorgeschiedenis eens de bewegende beelden goed te bekijken, samen met het herbekijken van stukken van de twee vorige uitgaven, en eens alle argumenten pro en contra op een rijtje te zetten.

1) Het primaire argument, en één van de schaarse elementen à décharge, is dat Gladiator op Blu-ray er gemiddeld niet slechter uitziet dan op dvd. Punt. Ik weet niet of ik de theorie dat voor dvd en Blu-ray dezelfde master is gebruikt om centjes te besparen - de verhouding van de kleuren, zie puntje 3 zou in de andere richting pleiten - maar ik begin het wel te geloven. D'r zitten misschien een paar scènes in die écht gedetailleerder blijken, waarbij ik ook weer vermoed dat dit exclusief de scènes uit de extended cut zijn. Daarentegen kunnen zeker niet alle scènes vrijgepleit worden; de openingsscène waarin de Germanen een kopje kleiner worden gemaakt is echt wel een schoolvoorbeeld wat er allemaal met een mastering kan verprutst worden, en dat is behoorlijk wat. De scène in kwestie is natuurlijk wel de favoriete schietschijf geworden van recensenten omdat het al zo vroeg in de film behoorlijk misgaat en de high definition-transfer de kwaliteit van een dvd nauwelijks overstijgt. Dat een slecht uitgekozen beeld een speer of iets anders nagenoeg wegcomprimeert is statistisch niet relevant, dat echter de héle film een vage en blotchy indruk nalaat wel. Ik heb de scène nog een paar keer achter elkaar bekeken, op de Blu-ray, op de 2-disk dvdversie én op de 3-disk dvdversie met de extended cut. De mate waarin je de vliegende pijlen op een fractie van een seconde nog kan waarnemen is echter bij de twee nagenoeg gelijk, maar dat is geen excuus: op een medium als Blu-ray met een persistent hogere resolutie zou dit beter moeten zijn. Quid non, om het bij Latijn te houden.

2) Stelling: de problemen zijn in grotere of mindere mate zichtbaar naarmate het materiaal waar u uw Blu-ray op kijkt. Dit klopt natuurlijk als een bus. In mijn geval is dat een 46 inch-scherm van Sony Bravia, en ik ben globaal gezien niet écht onder de indruk van de Blu-rayrelease, in de mate dat normaal gezien mijn mond zou moeten openvallen van verbazing bij een actieblockbuster als Gladiator. De scherpte van de transfer is niet barslecht, maar voor een veel gehypete kwaiteitstitel als Gladiator had er best een grotere inspanning mogen gedaan worden. Het feit dat de acteurs er als gepoederde lijken uitzien is iets waarbij ik met de beste wil van de wereld niet kan doen alsof ik het niet gezien heb. Wegfilteren van ongewenste neveneffecten kan heilzaam zijn, zie daarvoor onder meer mijn recensie van de Star Wars Trilogy, maar de subtiliteit waarmee dit op deze disk gedaan is, is met die van de spreekwoordelijke olifant in de porseleinwinkel. Niet alleen de digitale vlekjes en de printbeschadigingen zijn vakkundig weggefilterd, álles wat een filmbeeld authentiek een filmbeeld maakt is weggefilterd.

3) Waar op andere sites nog niet zo veel over uitgewijd wordt, maar waar ik persoonlijk wel een kanttekening wil bij plaatsen, is bij het kleurgebruik. De soms modderige kleuren van de dvd-disk, die overigens zeker niet ongepast zijn in een film als Gladiator waar de slaven bij bosjes de kop wordt afgehakt en het donkere bloed naar alle kanten van de arena in het rond spat, zijn op deze Blu-ray duidelijk getweakt naar een meer pastelachtig palet dat niet zou misstaan in een breicatalogus van 3 Suisses. Onder meer de helblauwe lucht en het korenveld waarin Maximus in zijn verbeelding zijn vrouw en kind tegemoet wandelt zien er wat kunstmatig gesatureerd door uit. De tint doet wat denken aan de print van Scoresese's The Aviator. De huidtinten neigen dan weer wat naar het rood, wat in combinatie met het wegcomprimeren van de laatste porie een redelijk raar uitzicht geeft. Ik meen echter dat uw appreciatie van dit kleurenspectrum ook wel deels een kwestie is van persoonlijke smaak. Nu moet het natuurlijk ook niet altijd de richting uitgaan waarin bijvoorbeeld de makers van Battlestar Galactica (bewust) uitgaan, die bijna een zwart-witbeeld afleveren, maar de kleurenkeuze voelt een beetje ongemakkelijk, alhoewel zoiets makkelijker went dan andere voor de hand liggende fouten.

4) Hetgeen uiteindelijk bij het opmaken van de rekening nog het meeste stoort is het overmatig gebruik van edge enhancement: onder meer rond de gezichten van Russell Crowe als hij in de slavenkaravaan wordt gevangen genomen en in Afrika voor de eerste keer in de arena moet treden, hangt er een soort van halo waarin een deel van de huidskleur in de lucht weerkaatst. Maximus lijkt af en toe wel beschermd door The Force, wat uiteraard compleet de verkeerde film impliceert. Ook andere zaken dan de gelaatstrekken, zoals de ornamenten aan het Colosseum en de bossen waar Maximus naartoe wordt geleid om te worden terechtgesteld ontsnappen niet aan dit soort mankementen.

5) Maakt het wat uit dat het hier om Gladiator gaat en niet om zeg maar Freddy Got Fingered? Niet van alle films is er een onberispelijke high definition master aanwezig. Niet alle films zijn gefundenes Fressen voor een Blu-rayrelease. En elke film heeft recht op een behoorlijke transfer. We zijn wel rotverwend, want tien jaar geleden zouden we hier niet om gemaald hebben. In deze discussie speelt echter niet zozeer mee om wélke film het gaat, dan wel dat deze met een vrij grote marketingcampagne wordt aangekondigd als een schijfje dat het maximale rendement zal halen uit uw dure HD-installatie, en dat dan niet doet. Dit is een princiepskwestie. Een film van het commerciële allure als Gladiator kan bepalend zijn om mensen al dan niet over de streep van de HD-toekomst te trekken.

Samengevat: de transfer is niet de travestie die sommigen ervan willen maken, maar verre van perfect. Wat vooral tegensteekt is dat dit als een paradepaardje wordt gepresenteerd terwijl het eigenlijk een knol met rheuma is. Je kan er op rijden en je geraakt van punt A naar punt B, maar een race winnen zit er niet in.

Laten we tot slot nog eens de geluidstrack onder de loep nemen, waar significant minder controverse over is. De DTS-HD MA 5.1-soundtrack is zeker één van de betere te noemen; de pijlen die je niet meer kan zien zoeven wel in het rond, de menigte in het Colosseum weerklinkt langs alle kanten in het rond, en het subtiele geluid van stalen zwaarden die uit hun metalen schede worden getrokken missen hun doel niet. Eén van mijn favoriete scènes is wel die waarin Maximus en zijn medeslaven het in de arena tijdens een restage van de slag bij Carthago moeten opnemen tegen strijdwagens met ziekelijk over elkaar schurende messen aan de wielen. De scène eindigt in de grootste chaos wanneer de strijdwagen wordt omgetild en in de coulissen terecht komt, toch blijven alle details genuanceerd en duidelijk overkomen. Het is echter niet alleen bij de geweldige spektakelscènes dat er op de kwaliteit wordt gelet, ook wanneer bijvoorbeeld Maximus en Marcus Aurelius in de knusse vertrekken van de tent van de keizer overleg plegen, wanneer Commodus en Lucilla in een rammelende trekkar op het slagveld arriveren en wanneer de gefrustreerde Commodus op het standbeeld van zijn vader begint in te hakken wordt er aandacht besteed aan de atmosfeer. Eén of twee keer heb ik bij iets luidere effecten een klein beetje vervorming gehoord. Ik weet even niet of ik nu deze track prefereer boven de iets ruimtelijker klinkende DTS-track op de dvd, dan wel de voorkeur geef aan het kunnen beluisteren van Hans Zimmers score zonder PAL-speedup.
 
EXTRA'S
Man man man! Ik had gehoopt om al het materiaal van zowel de 2-diskversie als de 3-diskversie terug te vinden op Blu-ray. Niet alleen is mijn dagdroom werkelijkheid geworden, d'r zit namelijk nog méér materiaal op dan totnogtoe beschikbaar was. Na het maken van de keuze op de eerste disk voor welke versie u wil gaan, krijgt u de mogelijkheid om de film te bekijken met twee verschillende audiocommentaren. In beide geeft regisseur Ridley Scott acte de présence, overvloedig duiding gevend bij de artistieke keuzes die hij in deze film heeft gemaakt, op de theatrical cut wordt hij vergezeld door fotografie-regisseur John Matheson en editor Pietro Scalia, op de extended edition bestaat het gezelschap uit goeie ouwe Russell Crowe. Deze track was de allereerste keer is dat Crowe een commentaar insprak, is dezelfde als op de extended edition, en zowel Crowe als Scott laten duidelijk uitschijnen dat Gladiator één van hun meest gekoesterde projecten was, en vijf jaar na datum, steeds is. De heren spreken met veel kennis van zaken en laten een intelligente indruk na. D'r is één erg ergerlijk feit en dat is dat geen van beide tracks voorzien is van Nederlandse ondertitels, wat op zich niet zo'n ramp is, maar wel raar aangezien ondertitels wel in zowat elke andere taal beschikbaar zijn. Wie voor de extended edition kiest krijgt ook de inleiding door Scott, die benadrukt dat de tweede versie gewoon een langere versie van de film is, maar géén director's cut. Kiest u voor de theatrical cut, dan kan u in het menu de verwijderde scènes gewoon optioneel bekijken.

Nieuw op de eerste disk zijn twee U-control opties. Scrolls Of Knowledge geeft de kijker de mogelijkheid om stukken uit de film te selecteren aan de hand van historische trefwoorden. Een soortgelijk bladwijzersysteem is Visions From Elysium, waarbij het niet over de inhoudelijke maar over de filmische aspecten van Gladiator gaat. U kan daar al een selectie maken aan topics die u interesseren, maar het nut ontgaat me daarvan, want deze worden toch pas geactiveerd als u disk 2 in de speler stopt. Waar overigens deze feature óók terug te vinden is.

We overlopen even de talrijke features die op de tweede disk worden aangeboden

Documentaire "Strength And Honour: Creating The World Of Gladiator" (197 min.)
Deze documentaire was eerder al terug te vinden op disk 2 van de 3-diskversie. Deze megafeaturette bestaat uit 7 deeldocumentaires, maar laat zich perfect bekijken als één lange, comprehensieve making of-documentaire, die uiteraard de intrinsieke waarde van een standaard-stukje promotie vele malen overstijgt (gegeven dat de gemiddelde aandachtsspan van een televisiekijker het halfuur niet overschrijdt). In Tale Of The Scribes (34 min.) gaan we op zoek naar de oorsprong van het script en naar de manier waarop Ridley Scott zijn naam aan het project verbond, waarvan het succes helemaal niet gegarandeerd was: het project was peperduur, alle sandalenfilms van de afgelopen 40 jaar waren zonder uitzondering geflopt en een film over een slaaf die voor het entertainment zijn medeslaven aan mootjes hakt, was ook al niet wervend. Dit segment bevat veel goed interviewwerk met cast en crew, zowel on- als off-stage. The Tools Of War (13 min.) belicht uitvoerig de logistieke nachtmerrie om duizenden attributen, vooral wapens en harnassen, te maken, om maar te zwijgen van het zwaardere werktuig zoals de katapulten en dergelijke bij de massaveldslagen. Een gelijkaardig probleem ontstond bij het ontwerpen van de kostuums, zowel voor de duizenden figuranten als voor de protagonisten. In Attire Of The Realm (20 min.) leren we hoe de kostuumafdeling een evenwicht moest zoeken tussen historische accuraatheid en het verschaffen van een eigen identiteit aan de verschillende hoofdpersonages. The Heat of Battle (66 min.) is het langste fragment, en voert ons mee naar het belangrijkste deelproces van het maken van het film: het draaien zelf. De uren in de make-up bij de veldslagen, het engelengeduld van de acteurs bij het draaien onder de meedogenloze Maltese zon, het opbouwen en vervolgens weer afbreken van gigantische tentenkampen... het verhaal van het maken van deze prent is al een episch drama op zich. Shadows And Dust (25 min.) is echter misschien het meest beklijvende fragment: het toont ons hoe de producenten van de film het plotse overlijden van acteur Oliver Reed hebben opgevangen, en hoe ze het minimum aan beeldfragmenten dat ze met hem al hadden geschoten tot een maximaal effect hebben uitgestrekt. De documentaire is tegelijk een mooi eerbetoon aan de acteur, en bevat nog tal van niet eerder vertoonde interviewfragmenten. In The Glory Of Rome (20 min.) is de voornaamste ster de computer: er wordt getoond hoe via CGI de imposante decors en de mensenmassa's worden gecreëerd. De logische afsluiter is de documentaire Echoes In Eternity (19 min.), die het commerciële en kritische succes van de film (lees: de Oscar-toevloed) kadert. Strength And Honor: Creating The World Of Gladiator is gewoon een goede documentaire, goed en evenwichtig samengesteld door het team van Charles de Lauzirika, die blijkbaar zeer goeie toegang hebben gekregen tot de verschillende beeld-en geluidsbronnen. Het vertrouwen en het wederzijds respect tussen de Lauzirika en Scott zal hier wel niet vreemd aan zijn. De Lauzirika slaagt erin om een veelbesproken film als Gladiator toch nog vanuit een andere invalshoek te kijken. Zowel letterlijk als figuurlijk, want veel van de gebruikte filmfragmenten zijn uit andere hoeken geschoten dan diegene die uiteindelijk in de film zijn gebruikt, wat je als kijker toch als erg verrassend ervaart. De sectie bevat nog een lijstje credits en een enhanced video mode.
 
Image And Design
Nog materiaal van de 3de disk van de 3 disk-versie, een mix van beeldfragmenten en fotogallerijen. In de eerste sectie vinden we onder Production Designeen featurette terug met conceptueel artiest Arthur Max (10 min.), die een hoop decors en sets heeft uitgetekend, samen met een erg comprehensieve galerij van zijn werk. Naast enkele grotere gallerijen met concepten van Germania en Rome, vinden we ook meer bescheiden sets van interieurs terug, om dan te eindigen met een vergelijkende studie over het Colosseum van Rome, waarbij schetsen naast foto's van interieur en exterieur worden geplaatst. In Storyboarding krijgen we eerst een inleiding door sketch-artist Sylvain Despretz (14 min.), alvorens we de storyboards zelf mogen bekijken. Voor drie gevechtsscènes is er een storyboard-to-film vergelijking, waarin je gebruik kan maken van de multi angle-optie, én via de audioknop ook nog eens het bijpassende commentaar van Despretz kan beluisteren. Daarnaast vinden we een tiental zeer uitgebreide storyboard-gallerijen, onder meer Scott's fameuze "Ridleygrams" (zeer eenvoudige krabbeltjes) en de fameuze niet verder uitgewerkte neushoorn-gevechtsscène (die niet is opgenomen wegens gebrek aan een gedomesticeerde neushoorn). De Costume Design Gallery toont ons nog 6 uitgebreide kostuum-ontwerpen - tekeningen en foto's van Maximus, Commodus, Lucilla, Proximo, de gladiatoren, en laat ons zeggen, "de rest". Photo Galleries bevat, zoals de naam het zegt, 11 fotogalllerijen één in Germania (feitelijk in Groot-Brittanië) en één in Marokko, acht op Malta waar de scènes "in Rome" zijn opgenomen, en nog een laatste gallerij met promotiefoto's. In Weapons Primer: Simon Atherton (5 min.) zien we hoe er voor de film duizenden wapens werden gesmeed.

Abandoned Sequences & Deleted Scenes
Hierin vinden we nog 4 verwijderde scènes. Alhoewel: twee ervan zijn enkel storyboards (waaronder de fameuze neushoorn-scène), en eentje is een knappe alternatieve openingssequentie, die de film echter nóg langer zou gemaakt hebben. We denken echter niet dat dit materiaal nog stof genoeg biedt voor een Gladiator Special Extended Director's Ultimate Cut Edition.
 
The Aurelian Archives
Deze sectie bevat essentieel al het materiaal dat op de bonusdisk van de theatrical edition te vinden was, aangevuld met nog één documentaire uit de 3 disk-versie die in de vorige sectie ontbrak en om de één of andere reden hier is ondergebracht, en nieuw materiaal. In de 25 minuten durende documentaire The Making Of Gladiator (25 min.) krijgen we de lokaties te zien waar de film is geschoten, zoals Malta en Marokko, en fragmenten uit de film worden afgewisseld met interviews met o.a. Russell Crowe. Gladiator Games: Roman Blood Sport (50 min.) biedt een fascinerende blik op de geschiedenis van de Romeinse circusspelen, waarbij ook de parallel wordt getrokken met films als Spartacus én moderne gevechtssporten. In Hans Zimmer: Composing Gladiator (25 min.) laat Zimmer, die voor het succes van Gladiator bekend was van onder meer soundtracks van films als Rain Man en The Lion King, en Lisa Gerard ons een blik gunnen achter de schermen over hoe ze bij het Gladiator-project betrokken geraakten. Netjes, alleen is de commerciële plug om het soundtrack-album te gaan kopen iets té voor de hand liggend. Nieuw is An Evening With Russell Crowe (28 min.), een avondje waarin het publiek vragen kan stellen aan de acteur, waarschijnlijk memorabel omdat Crowe voor de verandering niemand begint te bekogelen met telefoontoestellen. Ook Maximus Uncut: Between Takes with Russell Crowe (8 min.) is een nieuw, lichtvoetig stukje film waarin Russell Crowe op de set een paar keer minder ernstig te zien is. De notes-only feature My Gladiator Journal, by Spencer Treat Clark verschaft ons een blik in het dagboek van Spencer Treat Clark, de jongen die Lucius speelt in de film, en biedt ons een redelijk interessante kijk op de film. VFX Explorations: Germania And Rome (23 min.) is dan weer een overblijfseltje van de 3-diskversie, een toemaatje voor de liefhebbers van de computergegenereerde decors, waarin de ontwikkeling van bepaalde computershots nog eens gedetailleerd worden toegelicht. Met Trailer & TV-spots wordt de extra's-sectie uiteindelijk afgesloten met de teaser trailer, de theatrical trailer en 20 televisiespots.
 
CONCLUSIE
Wat de inhoud van Gladiator betreft moet ik u waarschijnlijk niet overtuigen, en ook op gebied van extra's maakt deze versie alle verwachtingen waar. De beeldkwaliteit is ook niet de enige factor die bepaalt of een film aanschafwaardig is of niet. Maar dat beeld... ontkennen dat er met de overmatig "verbeterde" beeldtransfer van Gladiator een probleem is, is ontkennen dat de zon schijnt. Ik geef na enige aarzeling als cijfer voor het beeld een 6/10, wat aangeeft dat Gladiator best bekijkbaar is maar dat er toch een probleem rijst. Zeker voor een release die het uithangbord wordt van een nieuwe, prestigieuze lijn van Blu-rayreleases als de Sapphire Series die het beste menen te bieden op gebied van high-definition is dit een pijnlijke fout. Pirates Of The Caribbean werd teruggeroepen voor een framingfout, de Amerikaanse versie van The Fifth Element voor een benedenmaatse beeldtransfer... het zou alleszins een geste zijn als Paramount en Universal een nieuwe master zouden maken, al was het maar omdat ze een bepaalde verwachting hebben gekweekt en niet ingelost. What they release on Blu-ray will echo in eternity forever.



cover



Studio: Universal

Regie: Ridley Scott
Met: Russell Crowe, Joaquin Phoenix, Connie Nielsen, Oliver Reed, Derek Jacobi, Djimon Hounsou, Richard Harris

Film:
9/10

Extra's:
10/10

Geluid:
9,5/10

Beeld:
6/10


Regio:
B

Genre:
Historisch

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
2000

Leeftijd:
16

Speelduur:
171/155 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
5050582582659


Beeldformaat:
2.35:1 HD

Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans DTS 5.1
Italiaans DTS 5.1
Duits DTS 5.1
Spaans DTS 5.1
Portugees (Brazilië) DTS 5.1
Spaans Latijns-Amerika DTS 5.1

Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans, Duits, Spaans, Portugees (Braziliaans), Spaans Latijns-Amerikaans, Deens, Fins, Noors, Pools, Zweeds, Chinees
Extra's:
• Geanimeerde menu's,
• Audiocommentaar van Ridley Scott, John Matheson en Pietro Scalia op de TC,
• Audiocommentaar van Ridley Scott en Russell Crowe op de EE,
• Inleiding door Ridley Scott,
• U-control:
- Scrolls of knowledge,
- Visions from Elysium,
• 13 Verwijderde scenes
• Visions from Elysium: Topic portal,
• Documentaire "Strength And Honour: Creating The World Of Gladiator":
- Tales from the Scribes: story development,
- The tools of war: weapons,
- Attire of the realm: costume design,
- The heat of battle: production journals,
- Shadows and dust: resurrecting Proximo,
- The glory of Rome: visual effects,
- Echoes in eternity: releases and impact,
- Credits,
- Enhanced Video Mode,
• Image And Design:
- Production design:
- - Production design primer: Arthur Max,
- - Production design gallery I,
- - Production design gallery II,
- Storyboarding:
- - Storyboard demonstration Sylvain Desprets,
- - 3 multi-angle comparisons,
- - Storyboard archives,
- Costume design gallery,
- Photo galleries I en II,
- Weapons primer: Simon Atherton,
• 5 Abandoned sequences & Deleted scenes,
• The Aurelian Archives:
- The making of Gladiator,
- Gladiator Games: Roman Blood Sport,
- Hans Zimmer: Composing Gladiator,
- An evening with Russell Crowe,
- Maximus uncut: between takes with Russell Crowe,
- My Gladiator journal by Spencer Treat Clark,
- VFX Explorations: Germania And Rome,
- 2 trailers,
- 20 tv-spots

Andere recente releases van deze maatschappij