FILMS
Back To The Future
"The way I see it, if you're gonna build a time machine into a car, why not do it with some style?" - Doc Brown
1985. Marty McFly (Michael J. Fox) brengt veel tijd door bij de geschifte geleerde Doc Emmett Brown (Christopher Lloyd), die net de laatste hand heeft gelegd aan zijn tijdmachine, stijlvol ingebouwd in een DeLorean-sportauto. Het ding rijdt echter op plutonium, en de Libische terroristen die de dokter een loer heeft gedraaid, zijn niet echt blij met de stapel flipperkastonderdelen die ze van hem hebben gekregen in plaats van onderdelen voor een atoombom. Ze schieten de dokter neer, en Marty moet noodgedwongen vluchten in de DeLorean. Hij belandt in 1955, en is er ongewild de oorzaak van dat zijn vader George (Crispin Glover) en zijn moeder Lorraine (Lea Thompson) elkaar niet ontmoeten. Dit zou voor hemzelf dramatische gevolgen kunnen hebben, want als ze niet met elkaar trouwen - en na Marty's interventie is daar nog maar weinig kans toe - zal hijzelf nooit geboren worden. Doc Brown ziet het nog somberder, want als Marty nooit geboren zou worden, zou hij ook nooit terug in de tijd kunnen zijn gereisd. Kortom, een tijdsparadox waarvan heel het tijd-ruimtecontinuüm van zou kunnen scheuren. Weliswaar in het ergste geval. En misschien alleen onze melkweg. Marty zoekt de Doc Brown van 1955 op, en vraagt hem om hem te helpen de tijdmachine te repareren. Er is echter anno 1955 geen plutonium voorhanden, en de enige bron van energie die de geleerde kan aftappen is een historische blikseminslag op een klokkentoren die binnen een week zal plaatsvinden. Marty moet die week echter goed benutten om zijn vader en moeder terug bij elkaar te brengen, Zijn vader is echter een ongelofelijke voetveeg, die zich voortdurend op de kop laat zitten door pestkop Biff Tannen (Tom Wilson). Bovendien heeft Marty door te ageren tegen Biff ervoor gezorgd dat Lorraine verliefd is geworden op hem, en dat was nu nét wat hij niet nodig had.
Back To The Future II
"The time-traveling is just too dangerous. Better that I devote myself to study the other great mystery of the universe: women!" - Doc Brown
1985. Doc Brown komt Marty en zijn vriendin Jennifer (Elizabeth Shue) halen, omdat in 2015 hun zoon, Marty Junior, in de gevangenis dreigt de belanden voor het uitvoeren van een misdadig plannetje van Griff Tannen, de kleinzoon van Biff. De dokter heeft in de toekomst gezien dat deze gebeurtenis een cascade van gevolgen zal veroorzaken waaraan de familie McFly tenonder zal gaan. Marty kan, door zich voor zijn toekomstige zoon uit te geven, met succes Biffs kleinzoon in het zand (feitelijk in de mest) doen bijten, maar hij haalt tegelijkertijd dé stommiteit van zijn leven uit: in een tweedehandswinkeltje koopt hij een almanak met sportuitslagen van de 20ste eeuw, met de bedoeling af en toe eens een gokje met voorkennis te kunnen plaatsen - tieners en geldgebrek, weet u wel. Helaas heeft de intussen oude Biff Tannen zijn plannetje afgeluisterd, en hij slaagt erin om met de DeLorean het boekje aan zijn jongere zelf te bezorgen in 1955. Wanneer Marty en Doc Brown terug arriveren in 1985, zijn ze wel in de juiste tijd aangekomen, maar dan in een hels parallel nachtmerrie-universum waar de steenrijk geworden Biff Tannen de onbetwiste dikke potentaat is geworden, die Marty's vader heeft vermoord en zijn moeder heeft ingepikt. De enige manier om het universum terug te herstellen zoals het was, is om nog maar eens terug te reizen naar 1955 en daar de almanak terug af te pakken van Biff vooraleer die er onheil mee kan aanrichten.
Back To The Future III
"Well, there are plenty worse places to be than the Old West. I could've ended up in the Dark Ages. They probably would have burned me at the stake as a heretic or something." - Doc Brown
1955. Doc Brown is na het ongeluk met de DeLorean in 1885 blijven steken, waar hij het kennelijk toch wel naar zijn zin heeft. Alleen werkt de tijdmachine niet meer: bij de blikseminslag is een cruciaal onderdeel stuk geraakt, dat in 1885 nog niet was uitgevonden. De dokter heeft echter wel de DeLorean, goed verstopt, samen met de instructies om het ding te repareren, ergens achtergelaten voor Marty, zodat die een tijdsprong kan maken naar zijn eigen tijdvak. Doc Brown heeft zijn jonge pupil bovendien nadrukkelijk opgedragen om hem niét te komen halen, want hij is gelukkig waar - of beter, wanneer - hij is, in het Wilde Westen. Marty vindt echter een grafsteen waarop staat dat de dokter, een paar dagen na het schrijven van zijn brief, in een banale schietpartij, werd neergekogeld door Buford Tannen, een verre voorvader van je-weet-wel. Marty doet natuurlijk wat hij net niet zou moeten doen, en in plaats van koers te zetten naar 1985, reist hij 100 jaar terug in de tijd, in de hoop de moord op Doc Brown te kunnen voorkomen. Hij ontmoet er zijn voorouders Seamus (Fox zelf) en Maggie (opnieuw Lea Thompson), maar wordt er, onder zijn pseudoniem Clint Eastwood, zélf de onvrijwillige duelpartner van Tannen. Doc Brown doet inmiddels alles om de lekke tank van de DeLorean te repareren en Marty naar zijn eigen tijd terug te laten keren. In het Wilde Westen zijn er echter geen fossiele brandstoffen voorhanden, dus heeft Brown een ingenieus systeem bedacht om de wagen door een trein te laten voortstuwen. Zelf heeft hij niet al te veel zin meer om 1885 te verlaten, zeker niet nadat hij de nieuwe schoolmeesteres, Clara Clayton (Mary Steenburgen) heeft leren kennen. Maar tijdreizen is en blijft gevaarlijk: achter elke hoek loert er wel weer een nieuwe tijdparadox.
De
Back To The Future-trilogie is één van de best geoliede trilogieën in filmland (op die andere trilogie na, u weet wel), vooral omdat de verhaallijnen van de drie films zo schitterend in elkaar passen, en het scenario zo strak afgelijnd is. In films over tijdreizen loopt er anders vroeg of laat wel iets fout in het scenario wanneer er gesproken wordt over de mogelijke tijdparadoxen die hierdoor ontstaan. De
interessante films over tijdreizen zijn dan ook op de vingers van één hand te tellen. Enerzijds is er de fatalistische kijk van het technisch-wetenschappelijk mooi uitgewerkte
Timeline, waarin de slotsom uiteindelijk is dat je in het verleden de toekomst niet kán veranderen omdat het feitelijk allemaal al is gebeurd. Anderzijds kan je er ook voor kiezen om het technische aspect compleet overboord te gooien ten voordele van één of ander paranormaal verschijnsel, zoals in
The Butterfly Effect het geval is, waardoor je je niet langer zorgen moet maken om banaliteiten zoals de feitelijkheden aan je publiek uit te leggen. En dan is er deze
Back To The Future-trilogie, die erg vlotjes en ongegeneerd alle clichés van het genre op een hoopje gooit, fijn vermaalt, en er iets geheel nieuws uit kneedt. Alhoewel het klassiek soort nitpickers er een sport van heeft gemaakt om de inhoudelijke foutjes in deze film uit te spitten (zoals de notoire aanwezigheid van een moderne haardroger in de jaren '50), jongleert Robert Zemeckis met tijdsparadoxen, alternatieve tijdlijnen, gebeurtenissen die veranderen omdat er in het verleden wordt ingegrepen en diens meer. Wat de
Back To The Future-films hebben dat andere, voornoemde voorbeelden niet hebben, is de jongensachtige speelsheid en de vlotheid waarmee de gebeurtenissen elkaar opvolgen, een charisma dat perfect uitgestraald wordt door Michael J. Fox. Vooral als geheel versterken de films elkaar, onder meer door bepaalde scènes die zich in elk van de tijdvakken (1885, 1955, 1985 en 2015) herhalen, zij het met de nodige variatie - zoals een Tannen-familielid dat onvermijdelijk eindigt in een stapel mest.
Oorspronkelijk had regisseur Zemeckis alleen maar het eerste deel voor ogen, waarin het centrale idee was dat Marty, die de kans krijgt om zijn ouders als tiener aan het werk te zien, als bevoorrechte getuige ondervindt dat zij toch minder perfect waren dan ze zelf zo graag omschrijven, en dat ze feitelijk exact dezelfde fouten maakten als hijzelf - of in het geval van Marty's nymfomane moeder, Lorraine, zelfs véél erger. Uiteindelijk zijn Marty's lotgevallen een louteringsproces, niet alleen voor hemzelf, maar ook voor zijn ouders, die er uiteindelijk als betere mensen uitkomen. Bij zijn terugkeer in 1985 is Marty's vader niet meer de sukkelende pantoffelheld die door Biff Tannen als zijn persoonlijke dweil wordt gebruikt. De opmerking waarmee Doc Brown de eerste film afsluit, namelijk dat de kinderen van Jennifer en Marty in de toekomst voor heisa hebben gezorgd (of moet het zijn "zullen zorgen"?) was oorspronkelijk bedoeld als vrolijke afsluiter. Toch was dit voor auteur Bob Gale een ideaal uitgangspunt om zijn fantasie nog eens de vrije loop te laten, en een tweede en derde deel aan de saga te breien. Door het parallellisme wordt zelfs het iets mindere tweede deel, als brug tussen het eerste en het derde deel, een stuk draaglijker. Het tweede deel heeft vooral tegen dat die zich achtereenvolgens deels in de toekomst, deels in een parallel heden en deels in het verleden afspeelt, waardoor we eigenlijk drie mini-filmpjes na elkaar gepresenteerd krijgen, die weliswaar netjes in elkaar passen, maar de plot springt hier en daar wat van de hak op de tak. Deel III is dan weer een schitterend spektakel vol leuke anachronismen, waaruit eens te meer blijkt dat de film vooral een ode aan de vriendschap is tussen Marty en Doc Brown. Bovendien, om wat variatie in de reeks te brengen, werd in deel 3 het gegeven omgedraaid: ditmaal is het Marty die Doc Brown te hulp komt in plaats van omgekeerd. Het feit dat films II en III destijds back to back werden gedraaid, maakte dat de scenaristen het tweede deel konden beëindigen met één van de beste
cliffhangers aller tijden, waardoor ik me als tiener deel drie nog herinner als één van de films waar ik eertijds het meeste naar uitkeek, en die ook een beetje mijn liefde voor de cinema heeft aangewakkerd.
Maar
Back To The Future heeft het allemaal. Een spervuur aan visuele en inhoudelijke gags. Cameo's van onder meer Huey Lewis en de bandleden van ZZ-Top, en een piepjonge Elijah Wood. Eighties-muziek. Een reeks ondergewaardeerde acteurs, zoals Christopher Lloyd in dé rol van zijn leven, maar ook een schitterende reeks onsympathieke rollen (meervoud!) van Tom Wilson. Een puik verhaal. Goed uitgewerkte karakters. En Lea Thompson in een verpakking die zelfs de grootste homoseksueel aan zijn geaardheid doet twijfelen.
Hubba hubba!
BEELD EN GELUID
De
Back To The Future-titels hebben een zeer mooie remastering meegekregen. De problemen met de
verkeerde framing behoren gelukkig definitief tot het verleden; de films zien er zo goed uit alsof ze gisteren zijn geschoten, of, meer toepasselijk, met een DeLorean uit het verleden zijn opgehaald. De consistentie in de nieuwe master valt op: de films zien er alledrie zeer helder uit, met fijne details in de textuur van onder meer de aanvallende indianen in het derde deel en de hoverboard-achtervolging in het tweede deel, en een goed contrast en kleurenbalans. De frisse kleurige achtergronden bij de jaren '50-scènes komen goed geprononceerd naar voren. Ook de special effects zien er beter uit dan op de dvd. Toch is er wat digitale ruisonderdrukking gebeurd, maar het is niet zoals bij de eerste versie van
Gladiator dat daardoor alle textuur is afgeslepen. Er zit nog wel een beetje grain in het beeld, wat het geheel overigens een natuurlijke uitstraling geeft. De DTS-HD Master Audio-track is misschien niet zo spectaculair als bij sommige recente films, maar de dialogen zijn zeer goed verstaanbaar, ondanks het gekwek van Fox en de onstuitbare spraakwaterval van Lloyd. De gierende autobanden van de DeLorean, de diepe uithaal van de stoomlocomotief en de pistoolschoten van Mad Dog Tannen klinken ondanks hun ouderdom aantrekkelijk. Sommige scènes lijken voor deze release zelfs een klein beetje opgesmukt, zoals de file waarin de tijdreizigers in het begin van de tweede film in verzeild geraken.
EXTRA'S
Al het bonusmateriaal van de
Trilogy Box én de
Collector's Box is op deze 3 Blu-ray disk-set samengebracht, en er is nog een resem aan toegevoegd. Het materiaal is netjes bij elke film herverdeeld.
Back To The Future
Op de eerste schijf vinden we een interessante
audiocommentaar van producenten Bob Gale en Neil Canton terug. Zij praten ronduit over de productie en hoe het idee voor de film gegroeid is. Allerlei aspecten komen ruim aan bod. Het tweede audiocommentaar, getiteld
Q&A audiocommentaartrack door regisseur Director Robert Zemeckis en producent Neil Canton, is in feite een vraag-en antwoordsessie die Zemeckis en Gale hielden voor een levend publiek aan de University of Southern California, gemodereerd door Laurent Bouzerau. Waar dit audio only-interview op de dvd-versie nog gewoon op een zwart scherm stond, is het nu op de disk zelf geplakt.
8 verwijderde scènes (11 min.) zijn optioneel voorzien van commentaar van Bob Gale, en zijn een schatkist voor de fans. Dan volgt een hele reeks
documentaires. De eerste documentaire,
Tales from the Future: In the Beginning (27 min.) is de eerste van een zesdelige retrospectieve reeks documentaires met daarin nieuwe interviewfragmenten met vast en crew. Bob Gale en Robert Zemeckis praten over de oorsprong van de en de ontwikkeling van het scenario. We leren ook wat precies de inbreng van Spielberg was. De documentaire
Tales from the Future: Time to Go (30 min.) behandelt het eigenlijke schieten van de film, met bijzondere aandacht voor enerzijds de stunts, maar anderzijds ook voor het team dat moest instaan voor de gelijkenissen tussen Hill Valley in 1955 en dat in 1985. Deel drie,
Tales from the Future: Keeping Time (6 min.) gaat eigenlijk alleen over de muziekscore en focust op het werk van Alan Silvestri. Enkele andere documentaires die niet in de reeks van zes thuishoren werden in de
Archival Footages-map gestopt zijn
The Making of Back to the Future (14 min.), een typisch elektronisch perspakket met fragmenten, interviews en nogal een paar keer het woord "fantastisch".
Making the Trilogy: Chapter One (16 min.) bevat dan weer interviews met Bob Gale en of Robert Zemeckis, en gaan buiten de creatie van de Delorean ook over het centrale idee wat er zou gebeuren als Marty's moeder verliefd zou worden op de man die later haar eigen zoon zou worden. Dan volgt een documentaire
Back to the Future Night (27 min.) waarin Leslie Nielsen toelichting geeft bij de allereerste televisieuitzending op NBC, die met een feestelijke show op gang werd getrokken, en gevolgd door een exclusieve sneak peek van deel II, die de week daarna in de zalen kwam.
In
Michael J. Fox Q&A (10 min.) vertelt de acteur over zijn betrokkenheid bij de film, die feitelijk zijn eerste grote filmrol was. Michael J. Fox geeft een redelijk openhartig interview over zijn herinneringen aan de films; hijzelf is te zien in een kleine inzet in het beeld, over een montage heen van enkele beelden uit de film. Daarna volgen nog een documentaire over de
Original Makeup Tests (2 min.), een paar
Outtakes (3 min.) - Grappige en hilarische outtakes en bloopers ontbreken vanzelfsprekend niet, al zijn deze soms wat kort, net als een aantal verwijderde scènes waarvan men onlangs enkele verloren gewaande scènes teruggevonden heeft; de kwaliteit van deze scènes en bloopers is eerder middelmatig tot slecht. - , een storyboard
Nuclear Test Site Ending Storyboard Sequence met een alternatief einde voor de eindscène op storyboard (4 min.), en 5
fotogalerijen (24 min.). Uiteraard kan ook de
videoclip van "The Power of Love" van Huey Lewis and the News (6 min.) niet ontbreken, en al evenmin de
trailer (1 min.). De disk bevat ook nog een paar
U-Control Interactive Features, in de vorm van een Picture-In-Picture-track
"Setups & Payoffs" en een andere
"Storyboard Comparison" . De disk bevat ook nog een
Trivia Track en de mogelijkheid om
BD-Live te activeren.
Back To The Future II
Ook op de tweede schijf vinden we een
audiocommentaar van producenten Bob Gale en Neil Canton terug. Gale doet weer het voornaamste praatwerk, en brengt een hoop herinneringen aan de draaidagen naar noven, samen met enkele scène-specifieke commentaren. De track bevat af en toe wat stiltes. Ook is er weer een
Q&A audiocommentaartrack door regisseur Director Robert Zemeckis en producent Neil Canton, is in feite een vraag-en antwoordsessie die Zemeckis en Gale hielden voor een levend publiek aan de University of Southern California, gemodereerd door Laurent Bouzerau. Onderwerpen die besproken worden zijn voornamelijk hoe de makers tóch met een sequel op de proppen zijn gekomen terwijl ze daar oorspronkelijk geen plannen voor hadden. Er wordt nogal geanimeerd gediscussieerd tussen de aanhangers tussen de diverse theorieën van tijdreizen. De zeven verwijderde scènes, zes minuten in totaal, waren nieuw op de vorige versie, maar voegen niet echt wat toe. In de
documentaire Tales from the Future: Time Flies (29 min.) wordt de draaid van de vorige documentairereeks weer opgenomen, en krijgen we een vierde van zes documentaires. Hierin wordt getoond hoe Zemeckis en Gale gaan onderhandelen bij Universal voor een sequel. Van het één woord komt het ander, en uiteindelijk zitten ze met een onverkoopbaar concept van drie uur. Het is dan dat wordt besloten om de sequel in tweeën te splitsen, en er twee volwaardige sequels van te maken, duidelijk van elkaar afgescheiden door één verhaal zich in de toekomst te laten afspelen en één in het verleden. In
The Physics of Back to the Future with Dr Michio Kaku (8 min.) komt ene doctor Michio Kaku, een theoretische fysicus die bereid is om de wetenschap achter de film ernstig in overweging te nemen. Alleszins is voor hem de hele theorie omtrent alternatieve realiteiten vrij juist.
The Making of Back to the Future Part II (7 min.) is opnieuw een elektronisch perspakket met fragmentjes en interviewsnippertjes. De documentaire
Making the Trilogy: Chapter Two (16 min.) is iets meeromvattend, en er zitten ook retrospecte stukjes interview in, waarin wordt afgevraagd hoe het altijd moelijkste middenstuk in de trilogie valt. Dan is het de beurt aan de kleinere featurettes. In
Outtakes (1 min.) een paar matte versprekingen,
Production Design (3 min.) een snel overzicht van de opbouw van de sets,
Storyboarding (1 min.) een bijdrage waarin scènes worden vergeleken met de productieaantekeningen. Waar iedereen op zit te wachten is natuurlijk
Designing the DeLorean (4 min.), waarin de makers vertellen hoe ze uiteindelijk op dit type wagen zijn beland. Dan is er nog de
Hoverboard Test (1 min.), waar wordt getoond hoe Michael J. Fox zich op een futuristisch skateboard techt kan houden. In
Evolution of Visual Effects Shot (6 min.) zien we welke technieken er gebruikt werden bij de speciale effecten. De disk bevat nog 5
fotogalerijen (44:41) en een
trailer (2:15), vooraleer we aan de
U-Control Interactive Featureskomen, in de vorm van een Picture-In-Picture-track
"Setups & Payoffs" en een andere
"Storyboard Comparison" . De disk bevat ook nog weer een
Trivia Track en de mogelijkheid om
BD-Live te activeren.
Back To The Future III
Net als bij de twee andere films zijn de twee commentaartracks dominant op deze schijf. In een gewone
audiocommentaar komen producenten Bob Gale en Neil Canton terug aan het woord, en ze hebben het uiteraard over de Wild West-incarnatie van Hill Valley, en over het feit dat de twee laatste films back-to-back zijn gedraaid. In
Q&A audiocommentaartrack leidt Laurent Bouzerau opnieuw een rondetafelgesprek waarin regisseur Director Robert Zemeckis en producent Neil Canton vragen uit het publiek beantwoorden, waarvan de interessantste ongetwijfeld degene zijn die gaan over het feit waarom er nooit een vierde film is gekomen. De enige
verwijderde scène op de disk is er één waarin de bende van Tannen Marshall Strickland om het hoekje helpen. Deel vijf van de documentairereeks
Tales from the Future: Third Time's the Charm (17 min.) beschrijft de pret die de makers hadden met dit westerndeel, waarin ze wat meer substantie aan het personage van Doc Brown hebben kunnen toevoegen, en waarin de rekwisieten plots een stuk belangrijker werden.
Tales from the Future: The Test of Time (17 min.) breit aan de zesdelige documentaire een slot, en gaat vooral in op de vraag welke impact de films op de populaire cultuur van de jaren '80 en '90 had: er werden onder meer parkattracties en tekenfilms uit de franchise geperst, maar vooral: de film is nieuwe generaties blijven inspireren.
The Making of Back to the Future Part III (8 min.) is opnieuw een run-of-the-mill elektronisch perspakket dat dateert uit de tijd dat de film in de zalen kwam, en in
Making the Trilogy: Chapter Three (16 min.) kijken de makers terug op het
back to back schieten van delen II en III; we leren onder meer dat ze tegen de stroom inroeiden toen ze beslisten om van het derde deel een western te maken in een tijdperk waarin het genre helemaal niet meer populair was. Ter gelegenheid van de cinemarelease van deel III werd er ook een tv-special
The Secrets of the Back to the Future Trilogy (21 min.) gefilmd, met als gastheer Kirk Cameron, waarin de fans beelden van achter de schermen krijgen, en enkele vragen uit de stapel fanmail worden beantwoord.
Outtakes (2 min.) is een collectie gedol van de cast achter de schermen.
Designing the Town of Hill Valley is een featurette van 1 minuut over het design van Hill Valley in de Wild West-periode. In
Designing The Campaign, weer een volle minuut (we worden getrakteerd!) legt Bob Gale aan de hand van voordien onuitgegeven posterconcepten uit hoe ze uiteindelijk de welbekende driedelige poster hebben bedacht. Wens je originele foto's, storyboards en conceptuele tekeningen en schetsen te bekijken, kan dat in de uitgebreide
galerijen productie‑archieven (27 min.), en de disk bevat uiteraard ook de
videoclip Doubleback van de sinterklazen van de rock'n'roll, ZZ Top (4 min.). De 20 minuten durende featurette
FAQs About the Trilogy bevat nog een hoop wetenswaardigheden over de filmserie, maar voelt een beetje als herhaling aan na het geweld van alle vorige documentaires. Dan volgt er nog een
trailer (2 min.) van de film. Een bijzondere feature voor iedereen die ooit eens het geluk gehad heeft om de Universal-studio's in Los Angeles te bezoeken is
Back to the Future: The Ride (31 min.), een filmje dat zowel de installatie van het achtbaanritje verslaat, als het fragmentje bevat dat je tijdens het ritje en tijdens het wachten in de rij te zien kreeg. De attractie is intussen vervangen door een gelijkaardige attractie over
The Simpsons. Wie overigens over D-Box apparatuur beschikt, kan ook nog eens volgens de officiële versie door elkaar geschud worden. Ook hier weer vinden we dezelfde structuur terug in de
U-Control Interactive Features. Dus: een Picture-In-Picture-track
"Setups & Payoffs" en een
"Storyboard Comparison", plus een
Trivia Track en de mogelijkheid om
BD-Live te activeren.
CONCLUSIE
De
Back To The Future-films zijn een essentiële aankoop voor liefhebbers van de betere sciencefictionkomedies. Naast deze gewone versie is er op Blu-ray ook een versie te koop met een mini-DeLorean, en in het buitenland zelfs een tinbox met allerlei memorabilia.