Bericht uit een Münchener krant van 23 september 2004: na drie opeenvolgende nederlagen is het volledige, 23-man sterke Sri Lankaanse handbalteam in het niets verdwenen. Volgens de voorzitter van het Olympisch Comité van Sri Lanka heeft z’n land helemaal geen Nationaal Handbalteam en zelfs geen enkele handbalclub. Grensposten en vliegvelden worden bewaakt, maar van de betrokken is geen spoor. Dat bleef ook zo de weken, maanden en jaren nadien: de 23 Sri Lankanen waren van de aardbol verdwenen. Voor regisseur Uberto Pasolini, die het berichtje de dag nadien toevallig in een Australische krant tegenkwam, was het de aanleiding tot een nader onderzoek naar de motieven en oorzaken en als producer van The Full Monty (1997) zag hij de mogelijkheid om z’n verhaal over een stel werkloze mannen in Engeland in een nieuw en actueel jasje te stoppen voor een verhaal aan de andere kant van de wereldbol, ook over mannen zonder werk of middelen van bestaan en al evenzeer bereid om hun leven een nieuwe wending te geven in de hoop hun levensomstandigheden te verbeteren.
 

 

Machan en Stanley zijn al hun levenlang boezemvrienden in de Sri Lankaanse hoofdstad Colombo. De ene leeft van de verkoop van sinaasappels aan automobilisten op een druk kruispunt, de andere is kelner in een duur restaurant in de binnenstad. Desondanks verschillen hun levensomstandigheden nauwelijks, want ze wonen allebei in een krottenwijk en Stanley heeft in een poging om snel geld te verdienen, heel veel verloren op paardenkoersen. Z’n familie dreigt op straat te worden gezet en als eerste maatregel laat de huisbaas het dak weghalen: koel en met een prachtig uitzicht op de sterrenhemel, vinden z’n beide oude tantes, maar uiteraard weinig efficiënt tijdens het regenseizoen. Het is z’n vriend Machan die al eerste het idee oppert om naar het westen uit te wijken om er zo gauw mogelijk zoveel mogelijk geld te verdienen, maar hun poging om visa te krijgen op de Duitse ambassade loopt met een sisser af: niet genoeg geschoold en het vermoeden dat ze van het Duitse sociale zekerheidssysteem willen profiteren. Het is uiteindelijk Stanley die de flyer leest over het handbaltornooi in Beieren en voorstelt om een eigen handbalteam op te richten.
 

 

Wat handbal precies is, dat weten Stanley en Machan niet, want in Sri Lanka kennen ze wel cricket, maar handbal is er totaal onbekend. Toch stuurt hij een brief naar München om het Sri Lanka National Handbalteam aan te melden en krijgt prompt een uitnodiging om met zijn ploeg half september naar Duitsland te komen. Dus blijven er nog maar drie moeilijkheden over: een team bijeen sprokkelen, de spelregels leren en de visa regelen, naar onze termen allemaal essentieel met de nadruk op team en spelregels, maar zo zien ze dat niet in Sri Lanka, want daar zijn Stanley, Machan en hun maten hoofdzakelijk met het visum bezig dat hun vrije toegang verleent tot Europa. Het plan is nl. om na aankomst in Duitsland zo gauw mogelijk de benen te nemen, maar als gevolg van een fout in het afreisschema van een ander team, moet de ploeg van Stanley (Machan is uiteindelijk níet meegekomen) al meteen de volgende dag aantreden tegen de Duitsers. Eindstand: 72-0, voor het Beierse team uiteraard.
 

 

Uberto Pasolini kiest voor een komedie om zijn verhaal te vertellen, want dramatische vertellingen over het harde lot van migranten in de westerse samenleving zijn er meer dan genoeg, meent hij, en dus voegt hij een flinke dosis humor toe zonder evenwel de armoede in Sri Lanka, de welig tierende corruptie, de hoge werkloosheid en vooral de oneindige uitzichtloosheid uit het oog te verliezen: opnamen van gammele huisjes, straten zonder riolering, dakloze gezinnen tussen bergen huisvuil, Pasolini toont het allemaal en schijnbaar terloops, maar het toont de buitenstaander waarom Stanley en Machan geen hoop op verbetering koesteren en tot elke prijs weg willen uit hun land. Tijdens het afscheid op het vliegveld van Colombo schijnen ze zelf niet eens te beseffen dat het om een definitieve keuze gaat, behalve Machan die eerder al heeft afgehaakt en alleen z’n vrienden uit komt zwaaien, en een oudere man die uiteindelijk de ultieme wens van zijn vrouw vervult, maar beseft dat ze elkaar nooit meer weer zullen zien. Bitter en zoet, het is een combinatie die Uberto Pasolini uitstekend onder de knie heeft.

 

 

De regisseur doet een beroep op amateuracteurs voor de meeste rollen en slechts een paar grote namen uit de Sri Lankaanse filmscène voor de hoofdrollen. Dié moesten het acteren vooral afleren om spontaan te zijn, zegt hij daarover, en dat zijn aanpak werkt blijkt uit de reacties ter plaatse: Machan werd in Sri Lanka uitgeroepen tot beste film van het jaar, want het is een film over hen en voor hen, zegt Pasolini, en het feit dat de regisseur een westerling is, dat speelt in feite geen enkele rol. Dat heeft uiteraard ook te maken met de vele humoristische scènes die de film bevat en die op elk publiek, waar ook ter wereld, dezelfde uitwerking hebben, want humor is universeel en herkenbaar en overschrijdt moeiteloos culturen barrières.

 

 

Het kleurenpalet is veelzijdig en heftig en dat verbaast u uiteraard niet gezien de film in Sri Lanka is opgenomen; desondanks is er ruimte voor een aantal donkerdere scènes met veel grauw en staalblauw op momenten dat het water met bakken uit de hemel valt. Het beeld is scherp en het zwartniveau in orde, maar af en toe is er sprake van storende digitale witte puntjes en streepjes. Het geluid doet z’n voordeel met een 5.1-track, die vooral goed scoort tijdens de handbalmatchen.

 

Bij de Extra’s zit een zeer uitgebreid Interview met de Regisseur (ruim 30 min.) over de aanleiding tot de film, de zoektocht naar een scenarist en een producer en de samenwerking met een cast van professionele en vooral amateuracteurs en –actrices. Uberto Pasolino vertelt ook over zijn intentie om geen film te maken over de whereabouts van immigranten in het westen, maar over hun motieven om hun cultuur en vaderland te verlaten voor een onzekere toekomst. Voorts ook nog een aantal niet belangwekkende Verwijderde Scènes en een Making-of Machan van minder dan 3 minuten.

 

 

Machan is een prettig gestoorde en ontroerende film die teruggaat op een waar gebeurd verhaal uit Duitsland in 2004. Van de betrokken handbalspelers is nauwelijks wat bekend, maar regisseur Uberto Pasolini ging ter plaatse kijken in welke omstandigheden de Sri Lankanen leven en welke hun motieven kunnen zijn om het land te verlaten. Het resultaat is verwant met The Full Monty en dat kan ook niet anders, want Uberto Pasolini was destijds de producer van die film.