FILM
Met Psycho had Alfred Hitchcock de kroon op zijn rijkgevulde carrière als suspenseregisseur gezet. Is het misschien daarom dat zijn volgende prent, The Birds, een geforceerde poging lijkt om oude wijn in nieuwe zakken te gieten? De film bevat weliswaar enkele uitstekend geregisseerde scènes die je naar het puntje van de stoel zuigen, maar lijkt even vaak niet meer dan een vingeroefening van een geroutineerde cineast met als enige uitdaging het onder de knie krijgen van de modernste filmtechnieken. En het moet gezegd: dat doet Hitchcock met verve. De speciale effecten van vogels die mensen aanvallen zijn in het beste geval nauwelijks gedateerd en in het slechtste geval charmant ouderwets. Maar het duizelingwekkend hoge niveau van de films die de Britse cineast eind jaren vijftig draaide, haalt The Birds nooit.

De film is geïnspireerd op een novelle van Daphne Du Maurier en vertelt het verhaal van Melanie Daniels, een eigengereide societydame die naar het landelijke kuststadje Bodega Bay trekt om er een stel parkieten (de Engelse term 'love birds' dekt de lading beter) af te leveren bij advocaat Mitch Brenner. Het klikt meteen tussen de twee, ook al wordt de opbloeiende romance met wantrouwige ogen gadegeslagen door Mitch' moeder. Al snel is dat echter het minste van de zorgen van Melanie en Mitch. Want de plaatselijke vogelpopulatie heeft het op de bevolking van Bodega Bay gemunt. Wat begint met enkele geïsoleerde aanvallen mondt na een tijdje uit in en masse uit de lucht neerzwiepende vogels. Overleven is plots de enige betrachting van Melanie en Mitch.

The Birds werkt het best tijdens de aanvallen, die van Alfred Hitchcock elk een eigen karakter meekrijgen. Sommige aanvallen spelen zich binnenshuis af, anderen in open lucht, de ene wordt extreem visueel in beeld gebracht, de andere puur met de kracht van suggestie. Je voelt als kijker ook dat de cineast hier in zijn element is: Hitchcock mag namelijk uitpakken met de trucendoos die filmmagie heet. Maar zelfs in deze scènes kan je er niet naast kijken dat de film iets heeft van een 'best of Hitchcock'. Een ontplofte tankwagen zagen we eerder al in North By Northwest, de subjectief gefilmde sluipscène op de trap - naar een van vogels vergeven zolder - komt rechtstreeks uit Psycho en het pessimistische open einde doet denken aan het slot van Vertigo. Zo lijden zelfs briljant gefilmde sequenties onder een gebrek aan verrassing.

Een bijkomend probleem is de lange aanloop naar de vogelapocalyps. Het eerste uur van The Birds is namelijk een opeenstapeling van dialoogscènes waarbij het verbale sparren tussen Tippi Hedren (Melanie) en Rod Taylor (Mitch) onvoldoende knettert. Bovendien zijn de dialogen vooral bedoeld om informatie te geven en gaan ze te weinig in op het karakter van de personages. Zo sluipt een saaiheid in de prent die The Birds nooit volledig te boven komt. Niettemin trekken de acteurs zich goed uit de slag.Tippi Hedren - die voornamelijk in commercials optrad - werd door Hitchcock zelf gecoacht als actrice en vindt een mooi evenwicht tussen charme en angst in haar vertolking. Rod Taylor biedt het ideale tegengewicht als de typische Hitchcock-man: onvervaard en met een sardonisch gevoel voor humor. Het personage van Jessica Tandy voelt helaas te veel aan als een Freudiaanse metafoor en ook een jonge Veronica Cartwright komt niet volledig tot haar recht als Rod Taylors zusje. Vernoemenswaardig is wel de korte, maar krachtige vertolking van tachtiger Ethel Griffies als een ornitholoog die goochelt met cijfers en weetjes over vogels.

Is The Birds nog steeds in staat een modern publiek de stuipen op het lijf te jagen? Vermoedelijk wel, op dat vlak is de prent nauwelijks gedateerd. Maar de lange expositie, de gewrongen psychologische onderbouw en het gevoel dat je de meest beklijvende scènes al eerder hebt gezien (en beter) in andere suspensefilms maken van de prent een teleurstellende, wisselvallige kijkervaring. The BIrds laat zich dan ook het best bekijken als een les in spanningsopbouw: soms ten goede (de horrorscènes zelf), soms net niet (het trage tempo). Als Alfred Hitchcock wilde bewijzen dat hij halfweg de jaren zestig nog steeds ongeëvenaard was als thrillerregisseur, dan is hij daar zonder twijfel in geslaagd. Ook al toont hij zijn trucendoos in The Birds wel erg opzichtig.

BEELD EN GELUID
Een verbluffend beeld krijg je niet voorgezet op deze dvd-release. Grotendeels is dat te wijten aan de grote hoeveelheid optische effecten waarvan Hitchcock zich bedient om de dreiging van de vogels tastbaar te maken. Die scènes vertonen vaak printbeschadigingen. Met name de aanval op Tippi Hedren op zolder springt er op dat vlak uit. Gelukkig is het contrast over het algemeen bevredigend, worden de kleuren adequaat weergegeven en kan de scherpte meestal overtuigen. De soundtrack bestaat uit het opgepoetste originele monospoor en is helaas te weinig in staat om de terreur van de gevleugelde aanvallers écht uit de boxen te laten schallen. Jammer, want voor een prent die bewust geen muziek gebruikt om de horror levensecht te maken, was dat geen overdreven luxe geweest.

EXTRA'S
In tegenstelling tot andere special editions van Hitchcock-films bevat The Birds geen bonusmateriaal dat nog niet eerder op schijf verscheen. Dat is echter geen ramp, want het originele materiaal was al behoorlijk omvangrijk. Dat slaat in de eerste plaats op de retrospectieve documentaire All About The Birds (74 min.) waarin alle nog levende medewerkers aan de film aan het woord komen en heel wat sappige anekdotes de revue laten passeren. Ook intrigerend is de Screentest (9 min.) van Tippi Hedren met een amusante Martin Balsam als tegenspeler. Een Deleted Scene wordt voorgesteld in de vorm van setfoto's, storyboards en pagina's uit het originele script, terwijl Original Ending enkel storyboards en het script ter beschikking heeft. Ook op de disk staan een Newsreel (3 min.) waarin de promotiecampagne van de film aan bod komt, een reeks Production Stills en een Trailer (3 min.).  Ten slotte zijn er twee afleveringen van Alfred Hitchcock Presents: The Perfect Crime (met o.a. Vincent Price) en One More Mile To Go.

CONCLUSIE
The Birds is dan wel een van de beroemdste films van Alfred Hitchcock, het is ook een van zijn minst geniale. De cineast geniet van de technische snufjes die hij ter beschikking heeft om aanvallende vogels op het scherm te toveren, maar is weinig innovatief in zijn spanningsopbouw. Beeld en geluid halen een degelijk niveau op deze dvd en de bonussectie is niet nieuw, maar wel inzichtelijk.