BLACK VENUS
Bespreking door: Ellen - Geplaatst op: 2011-06-30
FILM
Halfweg de negentiende eeuw werkten Franse wetenschappers de theorie uit die de superioriteit van het blanke ras verklaart. De gipsen afdruk van een “hottentot” alsook de genitaliën en de hersenen van het vrouwelijk exemplaar – geconserveerd in sterk water – nemen een centrale positie in de theorie in. De zwarte vrouw in kwestie is Sarah Baartman.
Eind achttiende eeuw wordt Sarah Baartman geboren in Zuid-Afrika. Als kind verliest ze haar ouders in de oorlog. Omdat ze in haar eigen onderhoud moet voorzien, gaat ze aan de slag als bediende in het huishouden van Caezar. Sarahs meester beweert een speciale band te hebben met Saartjie – zoals hij haar steevast noemt – en zegt haar als een familielid te beschouwen. In 1810 verlaat Saartjie samen met Caezar haar geboorteland. Ze trekken naar Europa op zoek naar roem, succes en geld. Caezar belooft Saartjie dat hij haar bekend zal maken en dat ze het als zangeres en danseres zal maken. Maar het draait helemaal anders uit. Eenmaal in Londen organiseert Caezar immers een ware freakshow met de jonge vrouw. Zij moet zich voordoen als een wilde, die hij dan weer op meesterlijke wijze gevangen heeft. Alsof dat nog niet vernederend genoeg is, laat Caezar zijn publiek ook toe om in Saartjie’s imposant achterwerk te knijpen zodat ze er zich van kunnen vergewissen dat het echt is. Het is duidelijk dat Saartjie zeer ongelukkig is met die situatie en ze zoekt dan ook vaak troost in de drank. Liefst van al zou ze stoppen met de show, maar ze beseft – net als Caezar – dat ze geen andere keus heeft.
Maar dan komt er een reactie uit onverwachte hoek. Een aantal toeschouwers van de show van de
Venus hottentot vinden de opvoering ongepast en zijn ervan overtuigd dat Caezar Saartjie behandeld als een slaaf. Het komt tot een proces, maar Saartjie voelt zich verplicht het toch voor Caezar op te nemen. Caezar wordt vrijgesproken maar hij vindt dat de tijd rijp is om Londen te verlaten. Op aanbeveling van zijn vriend Réaux – een berentemmer – trekken Caezar, Saartjie, Réaux en zijn vriendin naar Parijs. Réaux neemt meer en meer de touwtjes in handen en hij kan Saartjie ervan overtuigen om hém te volgen in plaats van haar vroegere meester Caezar. Réaux zal Saartjie nochtans niet beter behandelen dan Caeazar. Ze wordt immers nog steeds gedwongen om dezelfde show op te voeren waarin ze zich als een wilde voordoet. Meer nog dan Caezar zal Réaux de lichaamsbouw van Saartjie uitbuiten. De shows worden dan wel opgevoerd voor een publiek van Fransen aristocraten, maar ze wordt daardoor zeker niet minder vernederend. Ondertussen hebben ook Franse wetenschappers lucht gekregen van Sarah Baartman. Zij willen de vrouw van kop tot teen onderzoeken, maar zij ziet dat niet zo zitten. Doordat Saartjie blijft weigeren om zich volledig uit te kleden en te laten onderzoeken, ziet Réaux een pak geld aan zijn neus voorbij gaan. En dat zal ze moeten bekopen. Réauxs shows gaan steeds verder en uiteindelijk dwingt hij Saartjie als prostitué aan de slag te gaan in Parijs. Nadat ze een geslachtsziekte oploopt, moet ze het bordeel verlaten. In 1815 overlijdt ze aan een combinatie van ziektes.
De gipsen afdruk van Saartjie alsook haar skelet, genitaliën en hersenen zijn bewaard en tentoongesteld in het Parijse Musée de l’Homme.
Black Venus is met zijn 159 minuten een vrij lange film. Het is onmiskenbaar dat er heel wat herhalingen in de film zitten en dat een heel aantal scènes een pak korter kunnen. Uiteraard zorgt dat ervoor dat het tempo van de film vrij laag ligt, maar toch verveelde
Black Venus ons geen moment.
Aan het einde van de film sterft Saartjie, maar daarmee is haar verhaal nog niet afgerond. Vanaf de jaren veertig van de vorige eeuw kwam geregeld de vraag vanuit Zuid-Afrika om de overblijfselen van Saartjie te repatriëren. Toch werd deze oproep pas ernstig genomen in 1994 toen Nelson Mandela Frankrijk officieel verzocht het verzoek in te willigen. Maar het zou nog tot 2002 duren vooraleer Sarah Baartman zou terugkeren naar haar geboorteland. Het is zeker het vernoemen waard dat tijdens de aftiteling van
Black Venus echte beelden getoond worden van deze feiten.
BEELD EN GELUID
Qua beeldkwaliteit doet
Black Venus het zeker niet slecht. De beelden zijn scherp en foutloos en de kleuren zijn bijzonder goed gekozen. Je kan bijna de sfeer van het negentiende-eeuwse Parijs opsnuiven. Uiteraard zitten er heel wat donkere beelden in
Black Venus – denk maar aan kleine, donkere theaterzaaltjes en groezelige cafeetjes – maar ook in deze donkere scènes, blijft het beeld acceptabel. Het geluid is degelijk, maar het speelt in deze film uiteraard een minder grote rol.
EXTRA'S
Geen.
CONCLUSIE
Black Venus is zeker geen gemakkelijk of ontspannend filmpje. Het tempo ligt ook niet erg hoog, maar toch kon
Black Venus ons zonder moeite meer dan twee en een half uur blijven boeien. Toch wel een aanrader.