De filmadaptatie van Isabel Allendes bestseller The House Of The Spirits was zo’n 20 jaar geleden een grote hit in West-Europa, maar kon de Amerikaanse critici maar weinig overtuigen. Zij vonden Bille Augusts bewerking van de succesvolle roman te weinig Zuid-Amerikaans van snit, té Europees van opmaak en vooral te weinig in lijn met de bedoelingen van de auteur. De vuistdikke roman van Isabel Allende baadt inderdaad in een magisch-realistische sfeer die de regisseur maar zeer gedeeltelijk heeft overgehouden en bovendien heeft hij het materiaal rigoureus uitgedund om de familiekroniek over de Trueba-clan in een scenario van iets minder dan twee en een half uur te persen. Beseffend dat er op elke pagina van het boek wel wat belangwekkends gebeurt, kan dat alleen maar betekenen dat er is gesnoeid in de verhaallijnen en zelfs in het aantal personages waardoor fans van Allendes indrukwekkende vertelling teleurgesteld zullen zijn, maar wie het boek nooit in de hand nam heeft daar geen last van en houdt een interessante en grote familiehistorie over met voldoende spanning en emotie met in de hoofdrollen een indrukwekkende cast van internationale sterren.
 

 

Het verhaal speelt zich grofweg af tussen 1920 en de jaren 70 in een Zuid-Amerikaans land en Isabelle Allende kennende moet dat beslist Chili zijn, want als nichtje van de vermoorde links president Salvador Allende (1973), staat haar oeuvre grotendeels in functie van de historische gebeurtenissen in haar vaderland gedurende de hele vorige eeuw. De jonge Esteban Trueba is verliefd op de dochter van een liberale en burgerlijke Severo del Valle, maar omdat hij onbemiddeld is neemt hij zich voor om eerst fortuin te maken. Tegen de tijd dat hij z’n doel heeft bereikt als gouddelver, is z’n toekomstige bruid evenwel overleden en dus trekt hij zich gedurende 20 jaar terug op een haciënda op het platteland die hij uitbouwt tot een succesvolle en financieel interessante onderneming. Tijdens de begrafenisplechtigheid voor z’n moeder loopt hij Severo del Valle tegen het lijf en maakt kennis met diens dochter Clara, het jongere zusje van z’n toenmalige verloofde, een jonge vrouw die sinds de dood van haar oudere zus geen woord meer heeft gesproken, maar die maar wat graag Estebans vrouw wil worden, waarvoor ze haar stilzwijgen ook op wil geven. Clara is helderziende en beschikt over een goed ontwikkeld kinetisch vermogen, wat Férula Trueba ertoe beweegt om haar broer het huwelijk af te raden, maar die feitelijk de jonge vrouw als een rivale beschouwt, want heimelijk had ze gehoopt om na de jarenlange zorg voor haar oude moeder een gelijksoortige relatie met Esteban op te bouwen.
 

 

Uit het huwelijk tussen Esteban en Clara wordt een dochter geboren, maar Blanca Trueba gaat volgens haar vader te veel met de jonge inboorlingen (indianen) om en dus stuurt hij haar voor haar opleiding naar een pensionaat. Blanca heeft evenwel haar jeugdvriend Pedro – zoon van Estebans opzichter García – nooit uit het oog verloren en na haar terugkeer beginnen ze een stomende relatie die Estaban uiteraard grondig afkeurt. Pedro heeft zich ondertussen de verdediging van Estebans uitgebuite landarbeiders tot levensdoel gesteld en een aanrijding tussen beiden is alleen maar een kwestie van tijd. Op verzoek van rijke en machtige vrienden in de hoofdstad stelt Esteban zich kandidaat voor een senaatzetel, maar tijdens de verkiezingen wordt z’n conservatieve partij roemloos verslagen door het Volksfront dat opkomt voor de rechten van kleine boeren en landarbeiders. Overtuigd van zijn gelijk zoekt Esteban toenadering tot het leger en een paar Amerikaanse financiers in de hoop de kansen alsnog te laten keren. Uiteraard vindt hij Pedro op z’n pad én dus z’n dochter Blanca en bijgevolg ook z’n vrouw Clara.
 

 

In The House Of The Spirits doet Isabelle Allende het verhaal over politieke ontwikkelingen in Chili die uiteindelijk resulteren in de gewelddadige staatsgreep van 1973 waardoor de democratisch verkozen linkse president Salvador Allende werd vermoord en de generaals o.l.v. Augusto Pinochet een dictatuur vestigden die meer dan anderhalf decennium standhield. Regisseur Bille Auguste heeft vooral de hoofdmomenten uit haar roman overgehouden, waardoor nogal wat verbanden tussen personen en situaties gesneuveld zijn – met niet onbelangrijke consequenties voor de karakterschets van zijn hoofdpersonages – en historische momenten zoals de machtsontplooiing van de militairen met nadruk in beeld zijn gebracht. Van de typisch Zuid-Amerikaanse magisch-realistische sfeer blijft niet veel overeind en vooral het personage Clara verliest daardoor heel wat van zijn bijzondere aantrekkingskracht. Auguste kiest voor een feitelijke aanpak die ten koste gaat van subtiele bovennatuurlijke krachten en invloeden, waardoor de betekenis van de titel van de film verloren gaat, want de ‘geesten’ ziet de kijker alleen maar tijdens de jeugd van medium Clara aan het werk. Dat ze gedachten kan lezen wordt in de film trouwens zo goed als helemaal buiten beschouwing gelaten, een element dat bijv. een grote rol speelt in het boek op het moment dat schoonzusje Férula zich realiseert dat Clara haar diepste geheim (nl. dat Férula’s gevoelens voor haar veel meer zijn dan louter vriendschappelijk) gewoon kent. En ook de figuur van Esteban Trueba komt er in de film veel beter vanaf, want terwijl Allende hem schetst als een machtswellusteling die veel meer dan die ene keer de arbeidsters op z’n haciënda heeft aangerand (en dus de vader is van meerder bastaards), houdt Bille Auguste het bij één scène met Pancha García (Pedro’s moeder) en ontstaat de foute indruk alsof het om een eenmalige misstap zou gaan. Estebans latere gewelddadige optreden tegen Clara en Blanca komt daardoor in een veel milder daglicht te staan, terwijl hij in feite al die tijd dezelfde tiran en despoot is gebleven.
 

 

De in januari 2011 overleden Duitse producer Bernd Eichinger heeft voor The House of Spirits een indrukwekkende cast bijeengesprokkeld en dat de film uiteindelijk zoveel bijval genoot is wellicht mede te danken aan de grote namen die heel wat geïnteresseerde toeschouwers naar de bioscoop lokten. Jeremy Irons (The Merchant Of Venice, 2004) mag de belangrijkste rol voor z’n rekening nemen, maar z’n personage Esteban is zodanig onhebbelijk en bij momenten zelfs weerzinwekkend, dat hij zelden op de sympathie van de kijker mag rekenen. Z’n Marlon Brandoachtige aanpak als de bejaarde en gedesillusioneerde Estaban Trueba (als met een dikke bal kauwgom in de mond) is trouwens heel erg doorzichtig en zelfs een beetje potsierlijk. Meryl Streep (Lion For Lambs, 2007) maakt het beste van een uitgeklede rol en is uitstekend in de korte intimistische scènes met Blanca en Férula, terwijl ze ook overeind blijft in de confronterende scènes met Esteban. Winona Ryder (Alien: Resurrection, 1997) heeft het veel moeilijker om haar personage Blanca op een bevredigende manier gestalte te geven, want haar gelaatsexpressies zijn altijd dezelfde, wat in avonturenfilm beslist geen probleem is, maar in The House of Spirits heel gauw tot voorspelbaarheid en een mate van saaiheid leidt.
 

Vanessa Redgrave (Atonement, 2007) zien we in een kleinere rol, net zoals de Duitse superster Armin Mueller-Stahl. Redgrave maakt van Nívea del Valle een bevallige vrouw en een aantrekkelijk karakter waarvan de kijker zich kan voorstellen dat ze begaan is met en bezorgd over de aandacht die de jonge Clara wegens haar voorspellende gave geniet. Armin Mueller-Stahl (Buddenbrooks, 2008) moet het doen met een rol die zich beneden zijn capaciteiten situeert. In de Amerikaanse versie is z’n steenkool-Engels door een Noord-Amerikaans accent vervangen, maar naar alle waarschijnlijkheid is hij gewoon aan boord gehesen op aandringen van de Duitse financiers met het oog op extra aandacht van het eigen publiek. De beste performance is zonder meer die van Glenn Close (Evening, 2007) als Estebans oudere zus Férula Trueba, een oude vrijster die zich door omstandigheden helemaal heeft opgeofferd voor haar zieke moeder, maar die vruchteloos poogt om met haar broer een goed contact te krijgen. Close schittert in de scène waarin ze aan haar biechtvader haar meer dan gewone gevoelens voor Clara onder woorden brengt en haar afschuw uitdrukt over een copulatiescène waarvan ze ongewild getuige is geweest, een fragment dat zo goed als zeker het hoogtepunt is van deze film. En voor de volledigheid: sexy Antonio Banderas (Átame, 1990) is er alleen bijgehaald voor z’n viriele looks.
 

 

Qua decor en aankleding is The House Of Spirits een perfect voorbeeld van hoe een kostuumdrama over die periode eruit moet zien. De Amerikaanse critici vonden de locatie té Europees (de film is opgenomen in Portugal, de stadscènes in Lissabon), maar dat valt West-Europeanen wellicht nauwelijks op. Bovendien doet het nauwelijks ter zake. Feit is dat The House of Spirits mag bogen op een prachtig production design van de hand van Anna Asp die ook van de partij was in Bille Auguste’s eerder producties, nl. Pelle The Conqueror (1987) en Les Misérables (1998). De rijkversierde interieurs in de paleizen en haciënda’s van de rijke Chilenen, ze contrasteren prachtig met de behuizing van de minder gefortuneerde landgenoten en arme landarbeiders, terwijl de buitenopnamen voortdurend een broeierige en beklemmende sfeer uitstralen.

 

De beeldkwaliteit van deze dvd-uitgave is ondanks de ouderdom van de film bijzonder goed, zonder storende ongerechtigheden of andere technische mankementen. De kleuren zijn warm en gesofisticeerd in de chique uitgevoerde interieurs, stoffig en heet in de buitenopnamen rondom de haciënda van Esteban Trueba. De fragmenten die in de hoofdstad gesitueerd worden, zijn opgenomen in een warm en vochtig, maar tegelijk een beetje koel en burgerlijk Lissabon, wat Amerikanen meteen herkennen als weinig Zuid-Amerikaans. Europeanen zullen er eerder een zekere vertrouwde en dus geruststellende beschaafdheid in zien, wat het succes van The House of Spirits aan deze kant van de Atlantische Oceaan wellicht voor een deel verklaart. Opvallendste onderdeel inzake geluid is de soundtrack van Hans Zimmer, ondertussen en vooral sinds Gladiator één van de bekendste, succesvolste en meest gevraagde filmcomponist in Europa en de States. Z’n composities voor The House of Spirits zijn perfect herkenbaar, maar proberen zo weinig mogelijk op te vallen, waardoor de muziektrack grotendeels op de achtergrond blijft. De 5.1-track klinkt goed, maar het gaat niet meer dan om een geüpgrade versie van het oorspronkelijke stereospoor. Wat er niet is kan men uiteraard niet leveren, tenzij door het zo goed als mogelijk te recreëren, wat hier gebeurd is wegens de voortdurende druk om meer en beter.
 

Een aantal Andere Trailers.

 

The House Of The Spirits is de verfilming van een indrukwekkend boek dat nauwelijks verfilmbaar is, tenzij het zou gaan om een 13-delige vervolgserie. Die ruimte was Bille Auguste niet gegund en dus heeft hij via reductie en eliminatie het beste gemaakt van een niet zo gunstige situatie. Het resultaat is zeker niet perfect, daarvoor zijn dialogen en taalgebruik vaak te houterig en ontbreekt het sommige scènes aan voldoende context voor een goed begrip. Tegelijk is The House Of The Spirits een indrukwekkend spektakel geworden met vrij goede acteerprestaties, een indrukwekkend production design en al bij al toch een boeiend verhaal. Omdat het hier om een zeer goedkope QFC-uitgave gaat (de midpriceserie van A-Film) is er nauwelijks sprake van extra’s.