FILM
We blijven maar triple-dippen. Billy Elliot verschijnt nu voor het eerst op Blu-ray, maar is de volgende in het rijtje. De eerste bespreking die we op deze site postten, is intussen al bijna tien jaar oud. De film, waarvan de rechten bij Universal liggen, werd nog uitgebracht door Columbia Tristar, in de periode waarin eerstgenoemde filmmaatschappij geen brood zag in het dvd-formaat. In 2005 genoot de film nog hernieuwde belangstelling naar aanleiding van de musicaladaptatie die op de Londense planken werd gebracht; desondanks werd de tweede release niet voorzien van alle extra's dienaangaande. Voor deze derde uitgave, de eerste op Blu-ray, lijkt dit euvel verholpen.

Billy Elliot speelt zich af in het Engeland onder bewind van Margaret Thatcher. Wie Thatcher zegt, zegt mijnsluitingen, en ook Billy Elliot (Jamie Bell) komt uit een gezin dat erg te lijden heeft onder de koolmijnstaking: vader Jackie (Gary Lewis) en oudere zoon Tony (Jamie Draven) hebben het werk neergelegd, en moeten alle eindjes aan elkaar knopen voor zichzelf, jonge Billy en een inwonende, naar goeie gewoonte licht dementerende, oude grootmoeder. Jackie's grote ambitie is dat zijn zoon, net als hijzelf en zijn vader, bokser zou worden; Billy krijgt echter meer slaag op zijn gezicht dan wat anders. Op een dag wordt wegens plaatsgebrek - de stakingspiketten hebben een gaarkeuken nodig - het meisjesballet op dezelfde verdieping als de boksles gegeven, en Billy raakt gefascineerd door het balletdansen. Zijn familie, en dan vooral zijn vader, reageren furieus, want ballet is voor hen een sport voor mietjes. Zelfs Billy's beste vriend, Michael, die echt wat voelt voor jongens in plaats van meisjes, neemt per vergissing aan dat, omdat Billy aan ballet doet, hij ook homoseksueel geaard is. De charismatische én kettingrokende dansinstructrice Mrs. Wilkinson (Julie Walters), wiens dochter Debbie écht een oogje op Billy heeft, erkent dat de jongen talent heeft en wil hem een kans geven voor een auditie bij een prestigieuze Londense balletschool. Dit idee komt bij vader Jackie nog niet eens in de leefwereld voor, want die is nooit buiten Durham geweest. Wanneer Jackie zijn zoon ziet dansen, klikt er iets in zijn hersenen, en beseft hij dat Billy's talent wel eens de enige weg voor de familie uit de miserie kan betekenen. Jackie is echter te trots om zich door anderen te laten voorthelpen, en hij speelt met het onzalige idee zich bij de stakingbrekers aan te sluiten, wat tot een serieuze aanvaring leidt met Tony, die op de frontlinies zijn kl**en staat af te draaien. De solidariteit onder de medebewoners van het mijnstadje is echter groot genoeg om Billy's tocht naar Londen te sponseren. Maar zal hij door de audities geraken?

Cinematografisch is de film zeker zeer mooi afgewerkt, met doordacht gebruik van belichting, kleuren en decors, en een zeer zorgvuldig gekozen bijpassende soundtrack, met nummers van onder meer T-Rex, The Clash en The Jam. Alhoewel de tijd door de band genomen de film wel gunstig gezind is geweest, en de prent zich gemakkelijk nog eens opnieuw laat bekijken, schorten er toch een paar kleinigheden aan het geheel,. Zo zijn sommige scènes gratuit gepikt uit andere films: de eindscène, waarbij de climax ineens ook het orgelpunt is, lijkt verdacht veel op die van The Full Monty, en de scène waarin het plots winter wordt om de tijd te laten vooruitgaan, komt uit Notting Hill. De choreografie van de film is verbluffend, vooral door de energieke Jamie Bell, maar soms lijdt het verhaal wat onder het onstopbaar dansgeweld, waardoor het scenario af en toe een klein beetje stokt. De film heeft niet genoeg allure om er een sociale komedie van het niveau van Brassed Off van te maken, en kan misschien occasioneel een lach ontlokken, maar een tweede Full Monty is het zeker niet geworden. Alleszins is de film vrij braaf - waarom ten opzichte van de vorige release de leeftijdsgrens plots naar boven is verschoven is ons een compleet raadsel - heck, waarom de film überhaupt niet toegankelijk zou zijn voor alle leeftijden is al een even groot raadsel. Verder is de afloop een beetje aan de voorspelbare kant - zou Billy toegelaten worden op de dansschool, denkt u? Raad eens - en net als in de meeste Engelse dramedy's over de grote sociale conflicten van de jaren 70 en 80 probeert men hier de sluitingen van de mijnen te verkopen door middel van een afgeleid verhaal over een jongetje dat wil leren dansen om zich zo uit de haast erfelijke armoede op te werken. De band tussen de beide verhaallijnen is echter net niet sterk genoeg om te kunnen overtuigen. Zo blijft de inzet van de mijnstaking wat op de achtergrond ronddobberen, en wanneer uiteindelijk iedereen weer aan de slag gaat, is alles blijkbaar bij het oude gebleven, terwijl de werkelijkheid waarschijnlijk voor de betrokkenen - zeker voor de stakers - een stuk minder fraai moet zijn geweest. Anderzijds, de acteurs zijn stuk voor stuk ontwapenend charmerend, en de film is met veel liefde voor het vak gemaakt. Vooral Julie Walters maakt een positieve indruk in de idealistische mentorrol. Billy Elliot is zeker geen slechte film, maar voor wie al meer films met sociale inslag heeft gekeken, zeker geen origineel werkstuk.

BEELD EN GELUID
Billy Elliot heeft voor een oudere film een zeer knappe transfer meegekregen. De kleuren variëren tussen het realistische en het echt levendige, en onderstrepen misschien nog wat de onschuldige jeugd van het hoofdpersonage, dat op deze twee pijlers gebouwd schijnt te zijn. De scènes waarbij de oproerpolitie de stakers in elkaar komt timmeren zijn rauw en ongekunsteld, alsook die waarin Billy en zijn vriendinnetje Debbie onbezorgd voorbij een cordon agenten in battle dress wandelen, andere scènes zijn dan weer effectief kleurrijk en warm, zoals die waarin Jamie Bell en Julie Walters een fantastische choreografie uitvoeren op I Love To Boogie van T-Rex. Er is blijkbaar wat van de ruis onderdrukt, maar men heeft gelukkig niet overdreven en de scherpte van het beeld is nergens in het gedrang gekomen; de scherpte is nog bewaard, en de milde halo's die daarbij zijn ontstaan zijn niet echt storend. Het geheel is evenwichtig en oogt mooi. Over de geluidstrack ben ik ook zeer te spreken, de welgekozen muziek kruidt het geheel duidelijk goed op, en bijvoorbeeld de manier waarop de ruziedialoog tussen Mrs. Wilkinson en Billy's broer in een argumentloze schreeuwpartij verzandt en uiteindelijk overstemd wordt door A Town Called Malice van The Jam is piekfijn. Buiten de muziek wordt er niet heel veel gebruik gemaakt van speciale geluidseffecten, de dialogen zijn perfect maar soms onverstaanbaar door het gebruikte accent waarvan de acteurs zich bedienen.

EXTRA'S
Al het materiaal dat op de in onze contreien gereleasde versies stond is hier terug te vinden, maar ook het materiaal dat op de Engelse 2-diskversie verscheen. Dit is een goede zaak. In de documentaire "The real Billy Elliot Diaries" (24 min.) gaat eigenlijk over de musical die na het succes van deze film is gevolgd, en daarin vinden we een portret van drie jonge acteurs die de rol van Billy op de planken spelen. De documentaire "From screen to stage" (19 min.) boort nog wat voort op de omzetting van het verhaal naar een musical. De documentaire "Billy Elliot: Breaking Free" (22 min.) biedt een sociale perspectief van de film. Negen muzikale clips uit de film (25 min.) zijn voorzien van commentaar van Stephen Daldry over de keuze van de welspecifieke nummers, die soms pas achteraf tijdens het editingproces zijn toegevoegd. Dan volgen er drie verwijderde scènes, samen goed voor 23 minuten en voorzien van optioneel commentaar, onderverdeeld in Billy's Story, Tony's Story en Dad's Story), waaruit we vooral leren dat de rol van Jamie Draven niet helemaal ongeschonden de final cut heeft bereikt. Tot slot vinden we nog vijf minuten aan extended scenes terug.

CONCLUSIE
Qua bonusmateriaal is dit zonder meer de compleetste versie van Billy Elliot, en ook de beeld-en geluidskwaliteit maken deze release aanschafwaardig.