Sinds hun vader een vrachtschip verloor op zee is het mooie leventje van Belle, haar beide zussen Adélaïde en Félicie en hun jongere broer Ludovic uit. De familie leeft in armoede. Adélaïde en Félicie spenderen wat er nog aan geld overblijft aan hun toiletten alsof er niets aan de hand is en Ludovic tekent een paar wissels voor schulden die hij achter de rug van zijn vader heeft gemaakt. Voor Belle blijft alleen de rol van werkster en wasvrouw over die ze zonder morren vervult, want zijn haar beide zussen niet veel mooier en haar broertje niet een stuk intelligenter dan zijzelf? Na een bezoek aan z’n schuldeisers keert Belle’s vader tijdens een hevige storm terug naar huis, verdwaalt in een bos en zoekt beschutting op een kasteel. De deuren zwaaien automatisch voor hem open; kandelaars, opgehouden door mensenhanden, wijzen hem de weg; een andere hand schenkt rode wijn voor hem in, maar van de bewoners is er geen spoor. Pas als hij het kasteel ijlings verlaat en voor z’n jongste dochter Belle en passant in de verwilderde tuin een roos plukt, verschijnt de sierlijk in het zwart uitgedoste kasteelheer – een manspersoon met een hondenkop, korte slagtanden en met vachtbeklede handen/poten – die hem beschuldigt van diefstal. De sanctie is de dood, tenzij de oude man hem één van z’n dochters stuurt om z’n plaats in te nemen.
 

 

 

Belle is bereid om zich voor haar verwarde vader op te offeren. Die weigert het aanbod, maar bij het krieken van de dag bestijgt ze het witte paard Magnifique dat het Monster voor de gelegenheid heeft gestuurd en zet koers naar het Doornroosachtige kasteel waar met ongeduld op haar wordt gewacht en men haar als een prinses ontvangt en behandelt. Een tijd later ziet Belle in haar magische spiegel – een geschenk van het Monster - dat haar vader op sterven ligt en smeekt hem voor een paar dagen naar huis terug te mogen keren. Op die manier komen haar berooide familieleden achter het feit dat ze met rijkdom wordt omringd en dus smeden ze een plan om het monster te doden en z’n rijkdommen te roven. Met een list maken ze Belle de gouden sleutel afhandig die het Monster haar in bewaring heeft gegeven en zetten Ludovic en z’n vriend Avenant koers naar het kasteel op de rug van Magnifique die Belle na een week in het huis van haar vader op zou halen. Te laat merkt ze het verraad van haar broer en zussen, maar gelukkig heeft ze de met zilver bewerkte handschoen van het Monster nog waarmee ze zich ongestoord door tijd en ruimte kan bewegen. Het wordt een race tegen de klok…
 

 

 

La Belle Et La Bête, oorspronkelijk een verhaal van de 18de-eeuwse Franse vertelster Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve (1695-1755), werd door haar tijdgenote Jeanne-Marie Leprince de Beaumont (1710-1780) ingekort ( en vereenvoudigd) en grotendeels herschreven. Die versie, die de bewerkster dertig jaar lang in haar zgn. magazines publiceerde, is tot in onze tijd populair gebleven en diende in 1946 op verzoek van Cocteaus vriend en minnaar Jean Marais - een acteur die kan bogen op een filmcarrière van meer dan 60 jaar - als basis voor de filmadaptatie van La Belle Et La Bête. Jean Cocteau (1889-1963) was eigenlijk van oorsprong dichter, roman- en toneelschrijver en ontwerper, maar af en toe hanteerde hij de camera en tussen 1925 en 1963 draaide hij in totaal 11 korte en lange film, waarvan La Belle Et La Bête veruit de bekendste en meest succesvolle prestatie is, want het sprookje over het beest en de mooie jonkvrouw blijft elke nieuwe generatie filmmakers én toeschouwers inspireren en het is ondertussen vele malen in andere gedaanten verfilmd (o.a. door Disney in 1991). Cocteaus La Belle Et La Bête houdt het midden tussen een griezelfilm, een thriller en een bizarre love story die verwant is aan The Princess And The Frog, dat op zijn beurt gebaseerd is op het sprookje De Kikkerkoning, opgetekend door de gebroeders Grimm, wat laat vermoeden dat de verhaalstof heel oud is. Algemeen wordt aangenomen dat de vertelling betrekking heeft op de seksuele inwijding of de overgangsrituelen van jonge meisjes, waarbij die zich vrijwillig onderwerpen aan de mannelijke lust. Volgens ingewijden wordt deze thematiek door Cocteau behandeld in de scène waarin Belle en het Monster tijdens het diner voor het eerst met elkaar geconfronteerd worden: zij zit met de rug naar de deur op het moment dat hij/het haar langs achter benadert. Er verschijnt een vreemde trek op haar gezicht die elke toeschouwer beslist voor angst en paniek houdt, maar eigenlijk zou het om een orgasme gaan. Vervolgens ontkent Belle dat ze bang zou zijn en neemt ze een tafelmes in de hand, wat volgens dezelfde ingewijden naar een heel ander wapen verwijst. Het is mogelijk, doch het wordt zo onopvallend gebracht dat het niet-ingewijden niet opvalt.
 

 

 

In La Belle et la Bête komt een veelheid van menselijke waarden en tekortkomingen aan bod: liefde, vriendschap, trouw, jaloezie, verraad, machtsmisbruik en gulzigheid. Tegelijk behoort de film ondanks de aanwezigheid van een normale geluidstrack tot de periode van de stille film. Er is sprake van overacting, van grote gebaren en felle gelaatsuitdrukkingen, typische kenmerken van de stomme film in de jaren twintig, waardoor Cocteaus film qua onderwerp en stijl nauw aansluit bij het werk van de Duitse regisseur Friedrich Wilhelm Murnau (Nosferatu, Eine Symphonie Des Grauens, 1922) en tijdgenoten. Terwijl La Belle et la Bête in Parijs in première ging, stonden aan de overkant van de Atlantische oceaan films van Frank Capra (It’s a Wonderful Life), Alfred Hitchcock (Notorious), Howard Hawks (The Big Sleep), William Wyler (The Best Years Of Our Lives), John Ford (My Darling Clementine) en Orson Welles (The Stranger) op het affiche. Maar misschien was Jean Cocteau van oordeel dat een moderne aanpak niet in aanmerking kwam voor dit oeroude sprookje en misschien dankt La Belle et la Bête z’n unieke positie in de filmgeschiedenis precies aan het feit dat Cocteau voor een aanpak koos die ook La Passion de Jeanne D’Arc (1928) van regisseur Carl Theodor Dreyer eeuwigheidswaarde heeft gegeven.

 

In de handen van Jean Cocteau wordt La Belle et la Bête een poëtisch sprookje zoals er maar weinig zijn gemaakt in de filmgeschiedenis. Aan de tekst van Jeanne-Marie Leprince de Beaumont heeft hij z’n eigen fantasie toegevoegd en dat resulteert in combinatie met een aantal fraaie surrealistische keuzes à la Salvador Dalí qua production design in een film die boven tijd en ruimte uitstijgt, in een meesterwerk buiten categorie. 
 

 

La Belle et la Bête is een zwart-witfilm die ondertussen meer dan zestig jaar oud is, maar geen nood, de releasemaatschappijen hebben geopteerd voor een grondige restauratie en dus is de film op deze dvd kwalitatief beter dan wat bioscooptoeschouwers en tv-kijkers de afgelopen vijftig jaar te zien kregen. Hier en daar heeft men een wit puntje laten zitten, maar voor de rest is de via digitale weg schoongemaakte print impeccable, zoals de Fransen dat zeggen, met een acceptabel zwartniveau, voldoende detail en redelijk wat beeldruis. Soms krijg je de indruk dat er aan het begin van een nieuw fragment (de scènes worden met een streepje zwart van elkaar gescheiden) een seconde beeldmateriaal ontbreekt, maar misschien ontbreekt er eerder een seconde geluid. Het is niet altijd even duidelijk, doch het heeft voor de rest geen negatieve invloed op de kwaliteit van de restauratie of de transfer. Ook het geluid (in mono) heeft een grondige beurt gekregen, maar er blijft af en toe een kraakje, terwijl hier en daar het geluid aan het eind van een fragment vrij abrupt afgebroken wordt. Maar dat is onvermijdbaar in een film die niet gemaakt is om in de 21ste eeuw getoond te worden. De muziektrack is heftig, opvallend en bij momenten veel te bombastisch en zelfs een beetje naast te kwestie qua toon en sfeerschepping. 

 

Deze dvd bevat het originele Franse geluidspoor (mono), een Duits geluidspoor (mono) én Duitse ondertitels.
 

 

 

Op disk 1 staat een interessant Audiocommentaar van de Engelse schrijver, opvoedkundige en voorzitter van de Arts Council Sir Christopher Frayling (Engels). Op disk 2 van deze Collector’s Edition staat de Documentaire Opvoering in de Majestic (27 min.) uit 1997, waarin we met een aantal medewerkers van toen een bezoek brengen aan het huis van Belle’s familie en aan het Raraypark waar de buitenopnamen in de tuin van het Monster zijn gemaakt. Aandacht is er ook voor het masker dat elke dag opnieuw op Jean Marais’ gezicht is aangebracht, waarbij vooral het achteraf verwijderen van de haren rond z’n ogen een pijnlijke aangelegenheid blijkt te zijn. Voorts een Interview met Henri Alekan (cameraman) en een Interview met Hagop Arakelian (make-upafdeling), gevolgd door de Originele Bioscooptrailer uit 1946 en de Gerestaureerde Trailer van de film uit 1997.

 

Ter gelegenheid van 100 jaar cinema (1895-1995) is op initiatief van het Franse Filmarchief La Belle et la Bête in z’n oude glorie hersteld (Restauratiedocumentaire) aan de hand van de originele filmrollen, aangevuld met materiaal uit Duitse kopieën om fel beschadigde fragmenten te vervangen of te vervolledigen. Via digitale weg zijn achteraf ongerechtigheden weggewerkt en ontbrekende fragmenten ingevuld. Ook het geluid is digitaal gerestaureerd, waarbij via digitale weg alle storende bijgeluiden zijn weggehaald. De soundtrack heeft een upgrade gekregen en klinkt redelijk goed voor een film van die leeftijd. Ter afsluiting staan er op disk 2 nog Biografieën van Jean Cocteau en Jean Marais (allebei tekst) en een Fotogalerij.
 

 

 

Wij bekeken voor u de dubbele Collector’s Edition van La Belle Et La Bête met als bijlage een 20 pagina’s tellend Boekje met heel veel foto’s en een complete beschrijving van alle scènes uit de film (in het Duits).

 

Er was eens… heel lang geleden, zo begint het sprookje van Madame Leprince de Beaumont dat Jean Cocteau in 1946 omtoverde tot een van de beroemdste films uit de filmgeschiedenis. Jean Marais is indrukwekkend in zijn drievoudige rol (Avelant, monster, prins), Josette Day (Belle) brengt een acceptabele performance, maar ze moet de duimen leggen voor Nane Germon (Adélaïde) en Mila Parély (Félicie), Belle’s beide zussen, die elke scène domineren waarin ze optreden. De 2-dvd Collector’s Edition bevat een flinke bonussectie (disk 2) als toetje.