DVDInfo.be - Besprekingen

:: BESPREKINGEN ::

BARAKA (BLU-RAY)

Bespreking door: Olivier - Geplaatst op: 2011-08-16

FILM
Sommige filmpareltjes zijn helaas gedoemd om onbekend en onbemind te blijven bij het grote publiek. Zulke films genoten vaak weinig of geen aandacht in de media, kregen geen release in de meeste mainstreambioscoopcomplexen of behoren tot een klein segment binnen het medium film. Vaak is het een combinatie van meerdere factoren die bepaalde meesterwerken een tijdlang zelfs van de échte cinefiel verborgen weet te houden. Deze documentaire uit 1992 is daar een perfect schoolvoorbeeld van. Met slechts iets meer dan 12.000 ratings op IMDb blijft het tot op heden een hidden gem voor de meesten onder ons.

Baraka – vrij vertaald zegen of levensadem – is een meditatieve mijmering over de mensheid en het leven op onze planeet in het algemeen en wordt verteld in de enige universele taal, namelijk door middel van beeld en geluid. Er is geen sprake van enige plot, dialoog, acteurs, speciale effecten of commentaarstem. Het is “pure cinema” die ons door middel van een waaier van beelden en impressies aanzet om na te denken over de plaats van de mens in het grotere geheel. Drie grote thema’s domineren hierbij, namelijk de ongerepte natuur, de impact van technologie op fauna en flora en het destructieve gedrag van de mens. Het betreft hier een pamflet dat zijn boodschap verkondigt zonder het gebruik van standaard filmtaal. Wie er met een open geest en een gezonde dosis nieuwsgierigheid en geduld voor gaat zitten, die zal dan ook vele onderliggende spirituele, filosofische en ecologische thematieken kunnen ontwaren. Iedere kijker zal naargelang zijn of haar levensvisie en –ervaringen eigen interpretaties kunnen geven aan de film.

Er is gedurende veertien maanden door een crew van vijf mensen gefilmd in vierentwintig landen, verspreid over zes continenten. Geen uitdaging is uit de weg gegaan om er een fascinerend globaal portret van te maken. In elke scène voel je als het ware de passie voor het leven en de aandacht voor detail. Men laat de beelden helemaal voor zich spreken en daarin slaagt men wonderwel. Zo voelen we de harmonie tussen de mens en zijn omgeving in de vele overweldigende natuurbeelden en ontdekken we enkele authentieke bevolkingsstammen aan de hand van hun rituelen. Daarentegen bekruipt ons een gevoel van onbehagen wanneer we geconfronteerd worden met onze donkere, destructieve kant, bijv. tijdens de virtuele toer door het concentratiekamp van Auschwitz of het genocidemuseum Tuol Sleng in Phnom Penh. De film baadt in een mystiek sfeertje, mede dankzij de bij momenten hypnotiserende muziek van Dead Can Dance, die zonder twijfel een extra dimensie toevoegt aan de beleving van de film.

Baraka kan min of meer beschouwd worden als een sequel op Koyaanisqatsi, een gelijksoortige documentaire met ecologische inslag uit 1982 waarin de nadruk wel iets meer op de impact van technologie op de natuur ligt. Regisseur Ron Fricke was bij die film ook reeds actief betrokken als verantwoordelijke voor de cinematografie en D.O.P. (director of photography). Momenteel legt de regisseur bijna twintig jaar na Baraka de laatste hand aan een vervolg op zijn eigen film die Samsara zal heten en tot nader bericht ergens in 2011 zijn bioscooprelease moet krijgen.

BEELD EN GELUID
Baraka is volledig geschoten op 70mm-film om een zo hoog mogelijke beeldkwaliteit te garanderen. In 2007 zijn de originele negatieven helemaal opnieuw gescand in 8K (een horizontale resolutie van 8192 pixels) met een state-of-the-art ultra-digitale hogedefinitiescanner die speciaal voor de restauratie van deze documentaire is ontworpen. Deze automatische 8K-scanner deed er onafgebroken drie weken over om de meer dan 150.000 frames (!) in te scannen en up te graden naar HD (ongeveer 12 à 13 seconden per frame) wat meer dan 30 terrabyte aan data opleverde. Het resultaat is dan ook werkelijk verbluffend; de levendige kleuren spatten ei zo na van het scherm en zelfs de allerkleinste details worden haarscherp op onze netvliezen geprojecteerd. Je wordt als toeschouwer helemaal de film ingezogen door de overweldigende beeldenstorm. De zwartwaarden dragen bij aan een rijk contrast wat de beelden een adembenemende visuele diepte geeft. Met name de uitgestrekte landschappen komen daardoor extra uit de verf; het voelt aan alsof je zelf in de Grand Canyon staat of rondvaart op de Ganges. Voor een film zonder acteurs of gesproken dialoog is de beeldkwaliteit uiteraard ook van groot belang, en we mogen gerust stellen dat men daarin “cum laude” is geslaagd.

Over de geluidskwaliteit kunnen we al even lyrisch zijn. We krijgen de keuze tussen een DTS-HD Master Audio 5.1-track en een Dolby Digital 5.1-track waarvan de eerste uiteraard onze voorkeur geniet. De mystieke muziek speelt een essentiële rol in de beleving en sfeerschepping van deze documentaire en is op subtiele, doch magistrale wijze geïntegreerd in het 92 minuten durende spektakel. Het 96k/24 bits-geluidsspoor maakt gebruik van het hele audiospectrum met een verrassend sterke ondersteuning van de bas. De audiosurroundeffecten zijn stuk voor stuk perfect getimed zonder je aandacht van de overweldigende beelden af te leiden, wat eveneens van cruciaal belang is voor de audiovisuele totaalervaring.

Zowel beeld als geluid kunnen we zonder twijfel belonen met een maximumscore. Deze Blu-raytransfer is een waar genot voor iedereen die gezegend is met een Full HD-televisie en een audiosurroundgeluidssysteem dat DTS ondersteunt. Tot nader bericht is dit naar mijn mening de allerbeste Blu-raytransfer die er op de markt te vinden is.

EXTRA'S
De extra’s op het schijfje blinken niet meteen uit wat kwantiteit betreft, maar we worden wel getrakteerd op een onderhoudende making-of die bijna net zo lang duurt als de hoofdfilm zelf, getiteld Baraka: A Closer Look (76 minuten). Het is een mix van recent in full HD gefilmde commentaar van de crewleden en oude archiefbeelden in 4:3-letterboxformaat. We krijgen een goede impressie van het productieproces van de film: de enorme logistieke organisatie die erbij komt kijken, de minutieuze voorbereiding van sommige scènes en de “being at the right place at the right time”-spontaniteit van andere fragmenten. Het leuke aan deze making-of is dat we uitgebreid ontdekken hoe vele van de memorabele scènes uit de film tot stand kwamen; waar en hoe ze zijn gefilmd en welke impact dat heeft op de verschillende culturen waarmee men geconfronteerd werd. Deze making-of is niet ondertiteld, maar desondanks goed te volgen voor iedereen met een basiskennis van de Engelse taal. Meestal spreken de archiefbeelden voor zich, maar er zijn ook regelmatig leuke gesproken anekdotes aan toegevoegd. Iedereen met een beetje reiservaring zal genieten van de archiefbeelden en bijhorende verhalen, want het voelt grotendeels aan als een entertainend reisdagboek. We krijgen ook enkele leuke weetjes over de soundtrack geserveerd en Lisa Gerrard van Dead Can Dance geeft wat toelichting over haar medewerking aan de muzikale score en de emotionele betrokkenheid die daarbij kwam kijken.

Verder is er nog een kort, maar interessant filmpje getiteld Restoration (7 minuten) dat ons wat technische toelichting geeft bij de restauratie van de originele film. Daaruit kan je als kijker meteen afleiden welke liefde voor het project er aan de dag gelegd is. We krijgen ook de baanbrekende digitale 8K-scanner te zien die de originele 65mm-negatieven één voor één scant en omzet naar de hoogst mogelijke resolutie, zijnde 8192 pixels. Dat dit de hoogst mogelijke beeldkwaliteit is - die zelfs die in animatiefilms overtreft - kan je enkel maar beamen na het beleven van de hoofdfilm. Baraka mag terecht een mijlpaal worden genoemd op het vlak van digitale restauratie.

CONCLUSIE

Baraka is een documentaire van monumentale grandeur die bij elke kijkbeurt blijft intrigeren en inspireren. Het is een ode aan de ongerepte schoonheid van onze planeet en weet de energie van mens en natuur (en de wisselwerking tussen beide) op een ongeëvenaarde manier vast te leggen op film. Deze tijdloze documentaire is een visuele en auditieve tour-de-force op Blu-ray; zowel beeld als geluid zijn van absolute referentiekwaliteit. De 76 minuten durende making-of biedt een leuke meerwaarde aan de hoofdfilm en is zeker het bekijken waard.