RECEPT
Zweedse gehaktballetjes (Zwødse gehåktbölle)
Ingrediënten: 25 g boter - 1 schaal Zweedse balletjes (12 stuks, biologisch) - 2 uien, gesnipperd - 500 g winterpeen, in plakjes - 2 zakken krieltjes klein (a 450 g) - 1 prei, gewassen en in ringen - 1 beker crème fraîche (200 g) - 3 el mosterd

Bereiding: Verhit de boter in een hapjespan. Bak de gehaktballetjes in 10 min. bruin en gaar. Neem uit de pan. Bak de ui 3 min. in het achtergebleven bakvet. Voeg de peen en krieltjes toe en roerbak 10 min. mee. Doe de prei erbij en bak 2 min. mee. Leg de deksel op de pan en stoof in 5 min. gaar. Voeg de gehåktbölle, crème fraîche en mosterd toe en verwarm nog 1 min. Breng op smaak met peper en zout. Lekker met fijngesneden dille en eventueel extra mosterd.

En dan nu: iets compleet anders...

FILM
Monty Python And The Holy Grail is een film wars van alle conventies. Er is een plot, maar die meandert zodanig en zo plots dat je de plot moeilijk nog als een plot kan beschouwen. Volgt u nog, of was deze plot over de plot te plots? U volgt niet meer? Laat me het verhaal dan in het kort samenvatten. De film gaat over Koning Arthur en zijn ridders die op zoek gaan naar de Heilige Graal. Maar dan zonder paard. Doch mét kokosnoten. En de gruwelijke moord op een historicus. Maar het is geen thriller. Hoewel er rijkelijk veel bloed vloeit. Nepbloed natuurlijk. Denk ik. Hoop ik. Doet er eigenlijk niet toe. Het is dus geen thriller. Ook geen musical. Weliswaar wordt in de film gezongen, maar nee, geen musical dus. En geen western. Geen romantische film. Geen actiefilm. Wél een komedie. Maar dan weer geen horror. Behalve soms. Maar niet vaak. En soms ook een animatiefilm. Maar dan een slechte. Qua vloeiende beweging tenminste. Heeft dit alles nog een doel, hoor ik u vragen. Wel, zeker. Monty Python And The Holy Grail is, zoals mijn grootvader zou zeggen, immers een lachfilm. Waarmee hij waarschijnlijk zelf niet kan lachen.

Is de film eigenlijk goed? Ik heb ermee kunnen lachen, dus ja. Maar als u niet mijn smaak qua humor heeft, luidt het antwoord: nee. Als u het beledigend vindt dat een vuilnisman de doden ophaalt tijdens de Zwarte Pest of een bellenman luid roept van "Bring out your dead!", dan kan ik eerder Forrest Gump aanbevelen (zoek vooral niet naar een verband). Voor wie godslastering aanstootgevend vindt: begin al maar te bidden. Iedereen die protesterend met zijn biologische encyclopedie begint te zwaaien als een zwarte ridder zwembaden vol bloed en circa vier ledematen verliest zonder rochelend te sterven: geen Holy Grail voor u. Aan allen die echter vliegende koeien, anachronistische anachronismen en Zweedse vertalers onder hun vrienden rekenen: welkom! Monty Python And The Holy Grail is echt iets voor u!

Normaliter zou ik nu in detail uitweiden over de artistieke verdienste van de film. Klein probleempje. Monty Python And The Holy Grail is puur gemaakt als een inside joke. Al de rest is bijkomstig. Het décor lijkt zo weggelopen uit een regenachtig Engels landschap, de muziek doet amateurisme als professioneel overkomen en de meest verbluffende staaltjes camerawerk zijn terug te vinden in de opening credits. Gelukkig zijn er nog de acteurs, zou mijn grootvader zeggen, mocht hij zin hebben om te spreken, wat niet vaak gebeurt, en zelfs dan. Richard Nixon, Moeder Theresa, Charles Manson en de andere leden van het Monty Python-ensemble leggen immers een Sophoclesiaanse diepgang bloot in hun van method acting bulkende tour de forces. De onderliggende tragedies van hun meesterlijk ruw geschetste personages drijven als Zwødse gehåktbölle op een zee van crème fraîche en mosterd.

Mijn verdict luidt dan ook resoluut: schuldig. Aan humor met voorbedachten rade met een schaterlach, een gniffel, een huilende hoestbui en een lachbreuk tot gevolg. Ook schuldig is de prent aan overdreven navelstaarderij, momenten van visuele flair, gebrek aan het sluiten van compromissen, het rekken van een film die eigenlijk maar een uur had hoeven te duren tot de grandioze langspeelfilmlengte van 90 minuten, en het produceren van karaoke-inspirerende meezingers. Of, om een standaardwerk uit de Engelstalige letterkunde te citeren: Ni.

BEELD EN GELUID
Het eerste wat opvalt aan de beeldtransfer is dat de grain niet volledig is weggepoetst, maar dat is positief, want dat draagt bij tot het amateuristische karakter dat de prent als een ereteken draagt. Voor het overige is dit trouwens wel een uitstekende transfer, want scherpte, kleurenweergave en contrast zijn wellicht zo goed als het bronmateriaal toelaat. De ware revelatie is echter de soundtrack die niet overal even opvallend door de boxen schalt, maar bijv. op momenten dat de stem van God spreekt zeer ruimtelijk uit de hoek komt.

EXTRA'S
Enkele jaren geleden werd reeds een volgepakte dubbele dvd van deze film op de markt gebracht. Het merendeel van de extra's die we daarop terugvonden, staan ook op deze Blu-ray, maar er is ook nieuw materiaal aanwezig.

De voornaamste extra's zijn twee Audiocommentaren, de eerste ingesproken door beide regisseurs, de tweede met inzichten van de drie andere, nog levende Pythons. Gilliam en Jones lijken zich rot te amuseren, hebben overduidelijk erg plezierige herinneringen aan de opnames en delen die op hun eigen, onnavolgbare chaotische wijze met de kijker. Acteurs Idle, Palin en Cleese laten zich ook van hun beste komische kant zien op hun geluidsspoor, maar hun verhalen zijn toch minder inzichtelijk dan die van de regisseurs. Er zijn ook twee extra's voor de echte Pythonfans. Subtitles For People Who Don't Like The Film tovert teksten uit Shakespeares Henry IV op het scherm, terwijl de Hard Of Hearing een adequaat hart onder de riem krijgen in de vorm van een deugddoende schreeuwbeurt.

De prijs voor de plezantste bonus gaat echter naar de Sing-A-Long waarbij je karaokegewijs evergreens als Knights Of The Round Table, Sir Robin of Monks Chant kan meezingen. De laatste song bevat zelfs levensnoodzakelijke instructies voor optimaal karaokeplezier. Vervolgens nemen Michael Palin en Terry Jones de kijker mee naar de locaties waar de film is  opgenomen in Quest For The Holy Grail Locations. Deze featurette duurt ruim drie kwartier en heeft wel wat weg van de reisdocumentaires die Palin geregeld voor de BBC maakt. Toch stelt de extra een beetje teleur.

In de categorie 'bizar' kunnen we alvast Coconuts (3 min) onderbrengen, een informatiefilmpje waarin Palin het perfecte gebruik van de kokosnoot uit de doeken doet. Al even excentriek is de gelukkig ondertitelde Japanese Version (9 min.) van de scènes French Castle en The Knights Who Say Ni. Logischerwijze volgt daarop een serenere extra, namelijk een reportage van BBC Film Night (17 min.), gedraaid in 1974 tijdens de opnames van Monty Python And The Holy Grail. LEGO Knights (2 min.) recreëert shot voor shot de Knights Of The Round Table sequentie... in LEGO. Daar is maar één woord voor: impressionable!

Lost Animations (13 min.) toont enkele van Terry Gilliams tekenkunsten die de finale film niet haalden. Gilliam zelf geeft overigens leuk commentaar bij deze animaties. In Outtakes and Extended Scenes (19 min.) wordt die andere regisseur, Terry Jones dan weer geconfronteerd met enkele scènes die op de montagevloer sneuvelden. Wie dol is op de nieuwste snufjes, zal een stevige kluif hebben aan Holy Book of Days Second Screen, een app die tijdens het spelen van de film extra features en achtergronden op je iPhone te voorschijn tovert. Cast Directory Photo Gallery bundelt de foto's van de diverse karakters die elke acteur speelt. Tot slot is er de heerlijk anarchistische US 2001 Re-release Trailer (3 min.).

CONCLUSIE
Monty Python And The Holy Grail vormt de logische brug tussen de chaotische waanzin van And Now For Something Completely Different... en het veel coherentere Life Of Brian. De film zit vol met goede ideeën en grappige vondsten, maar geraakt halfweg even het noorden kwijt en weet de draad nooit volledig weer op te pikken. Dat kan niet gezegd worden van de kwalitatieve extra's.