FILM
Na een lange, vermoeiende dag kruip je 's avonds in je bed. Je knipt het licht uit. Je voelt je veilig in de warmte van je eigen huis. Maar niets laat vermoeden dat er iemand onder je bed ligt, iemand met een ongezonde obsessie voor jou. Iemand die terwijl je slaapt naast je komt liggen. Het moet de ergste nachtmerrie van eenieder zijn en het is wat het vrouwelijke hoofdpersonage in de Spaanse film Mientras Duermes overkomt. ZIj is het object waarop Cesar, de conciërge van het sjieke appartementsgebouw waar ze woont, z'n affectie projecteert. Overdag gedraagt Cesar zich als de perfecte gentleman tegenover de bewoners. Hij helpt ze als zij dat vragen, zelfs al gaat het om ongewone verzoeken. Maar stiekem heeft hij een enorme afkeer van ze. Hij veracht ze. En als hij de kans schoon ziet, laat hij het niet na ze onvermoed tegenslagen toe te brengen.

Maar zijn grootste obsessie is Clara, een bijzonder aantrekkelijke vrouw van wie hij weet dat zij hem alleen ziet als de conciërge en niets meer. De kracht van de film is dat je dat als kijker niet meteen doorhebt. De eerste beelden die de regisseur je laat zien zijn immers die van een ontwakende Cesar, met naast hem de slapende Clara. Een dagelijkse routine tussen vriend en vriendin, lijkt het: hij staat op om te gaan werken, zij blijft nog even liggen. Maar pas wanneer Clara enkele uren later de lobby betreedt en Cesar behandelt als een conciërge in plaats van als haar vriendje, krijg je in de smiezen dat er iets duisters in het spel is. Gaandeweg onthullen de filmmakers de waarheid: iedere avond verschuilt hij zich onder Clara's bed. Wanneer ze is ingedommeld, verdooft hij haar met chloroform en kruipt hij naast haar onder de dekens.

Dat het daar niet bij blijft is duidelijk, ook al toont regisseur Balaguero nooit de verkrachting die elke nacht opnieuw plaatsvindt. Het is een slimme zet om deze grootste horror van allemaal nooit expliciet te tonen: Mientras Duermes speelt zo in op de zieke verbeelding van de kijker en maakt hem op die manier mede schuldig aan de wansmakelijke daden van Cesar. Het is een truc die geperfectioneerd is door Alfred Hitchcock, maar die vandaag de dag slechts zelden goed wordt toegepast door filmmakers. Balaguero heeft gelukkig veel respect voor de manipulaties die de Master of Suspense hem leerde en bouwt traag de spanning op, met meer aandacht voor karakterschetsen dan voor geforceerde plotontwikkeling. HIj krijgt daarbij assistentie van een uitstekende Luis Tosar, die als een moderne Norman Bates het juiste evenwicht vindt tussen sympathie en afgrijzen. Marta Etura is eveneens perfect gecast als zijn ravissante slachtoffer.

Gedurende het eerste uur maakt Mientras Duermas de vergelijking met het oeuvre van Hitchcock meer dan waar en ben je zwaar onder de indruk van de klassieke, traag bubbelende filmstijl van Balaguero. Tal van intrigerende vragen komen in die periode op in het hoofd van de kijker: waarom doet Cesar dit? Zal hij ermee wegkomen? Hoe zal de protagonist reageren op de serieuzer wordende relatie tussen Clara en haar vriendje? En wat is het lot van het tienjarige ettertje dat Cesars dubbelspel vermoedt en hem chanteert? Het probleem is dat de film om deze vragen te beantwoorden niet anders kan dan de subtiliteit in te ruilen voor een expliciete uitleg. Daarvoor bezitten de filmmakers helaas niet het talent van Hitchcock: hun ontknoping is te voorspelbaar, te geforceerd, te expliciet in de getoonde gruwel.

Dat neemt niet weg dat Mientras Duermas een van de betere psychologische horrorfilms is die ik de voorbije jaren heb gezien. Ondanks ons voorbehoud betreffende de ontknoping van de plot kan je niet anders dan concluderen dat Balaguero en zijn team zich steeds bewust zijn van welke invloed hun creatieve beslissingen hebben op de kijker. Zij beheersen hun vak en trekken aan de touwtjes, met de kijker als hun gewillige marionet. In een tijd waarin een thriller zich doorgaans bedient van snedige montages en onverwachte bloedige horror om bij de kijker de illusie van angst te suggereren, doet het deugd een film tegen te komen die doorheeft dat de grootste horror van allemaal niet die is die je in de bioscoop of op het kleine scherm ziet, maar de sluimerende angst die blijft bestaan als je 's avonds onder de wol kruipt en - voor de zekerheid - toch maar even onder het bed kijkt om jezelf een veilige nachtrust te garanderen.

BEELD EN GELUID
De ene helft van de film speelt zich af tijdens zonovergoten Barcelona-dagen, terwijl de andere helft zich 's nachts afspeelt. In de dagscènes komen de goede kleurenweergave en de uitstekende scherpte het beste tot hun recht. De nachtelijke scènes kunnen bogen op een goede contrastweergave. De soundtrack is relatief subtiel, waardoor de achterste boxen soms erg stil klinken, maar al bij al is dit een oerdegelijk audiospoor.

EXTRA'S
Deze Blu-ray bevat slechts één extra, maar dat stoort niet omdat het een making-of betreft die nagenoeg even lang is als de hoofdfilm zelf. Alle aspecten van het productieproces komen aan bod in The Worlds of Cesar (105 min.), maar hoewel de making-of veel inzicht biedt in het tot stand komen van de film (wist je bijv. dat de oorspronkelijke setting van het scenario New York was en dat er twee bedhoogtes nodig waren om de slaapkamerscènes te draaien?) zit er weinig logica in de structuur, waardoor de makers vaak van de hak op de tak springen.

CONCLUSIE
Mientras Duermes is een verdienstelijke psychologische thriller die grotendeels teruggrijpt naar klassieke, onderhuidse spanning in plaats van grafische horror op het voorplan te brengen. In de tweede helft van de prent verwatert de kwaliteit, maar dankzij een goede regie en prima acteerprestaties laat de film hoe dan ook een goede indruk na. Beeld en geluid halen een goed niveau, terwijl een exhaustieve making-of de bonussectie kleur geeft.