Rodrigo Borgia heeft zich met andere woorden goed omringd en met kardinaal Ascanio Sforza als penningmeester heeft hij een telg uit één van de machtigste Italiaanse families in z’n entourage opgenomen om ambities vanuit de stadsstaat Milaan en haar bondgenoten te neutraliseren. Maar het Italië van de 15^de eeuw, met z’n vele onafhankelijke staten en staatjes en z’n machtige families en clans, is een verraderlijke en gevaarlijke plek en dus ziet Rodrigo Borgia, alias paus Alexander VI, zich verplicht om op eieren te lopen. Hij kent z’n vijanden, doch de coalities wisselen zo snel, mede onder invloed van buitenlandse inmenging vanwege de Franse en Spaanse koningen, dat hij verplicht is om voortdurend nieuwe bondgenoten aan zich te binden teneinde verraders en overlopers het hoofd te bieden. Z’n familieleden, met name z’n dochter en beide zoons, zien trouwens niet altijd het nut van een perfecte samenwerking waardoor Borgias plannen vaak in de war gestuurd worden of zelfs gedwarsboomd. Juan en Cesare liggen voortdurend met elkaar overhoop wegens tegenstrijdige ambities en als Juan tijdens een beleg in het noorden in moeilijkheden komt, laat z’n broer Cesare hem gewoon aan z’n lot over waardoor het pauselijke leger zo goed als compleet in de pan gehakt wordt. In een poging om de schade te beperken besluit Borgia om z’n dochter aan een machtige bondgenoot uit te huwelijken, maar Lucrezia, ondertussen moeder van een zoon, neemt het haar vader en haar broers kwalijk dat ze een relatie en een huwelijk met de stalknecht (en vader van haar kind) Paolo hebben verhinderd en hem uiteindelijk lieten opgehangen en dus weigert zij om een zoveelste verstandshuwelijk te sluiten. Zij is nl. haar meest recente ervaring met de beestachtige Giovanni Sforza nog lang niet vergeten en ze is niet zinnens om zich opnieuw in een dergelijk rampzalig avontuur te storten. Paus Alexander VI is de wanhoop nabij, want niet alleen heeft hij dringend een nieuwe sterke bondgenoot nodig, maar ook heel veel geld, want een compleet nieuw leger uitrusten, het kost uiteraard een fortuin, en precies daaraan ontbreekt het hem, want de kardinalen van de curie graaien maar al te graag in de pauselijke schatkist en bovendien heeft hij z’n ex, z’n minnares en z’n dochter de opdracht gegeven om iets te doen aan de schabouwelijke armoede en het totale verval van Rome om het volk op z’n hand te krijgen, een project dat uiteraard ook bergen geld verslindt.

Giuliano della Rovere, voormalig curiekardinaal en grootste vijand van Rodrigo Borgia, heeft z’n publieke strijd tegen de Spanjaard inmiddels gestaakt en is ondergronds gegaan. Hij overlegt met de franciscaner prediker Savonarola in Firenze, een monnik die de goddeloze paus in Rome ten val wil brengen en die in afwachting alvast begonnen is met het opruimen van hoeren en sodomieten in z’n stad, terwijl de rijken er gedwongen worden om hun bezittingen op het marktplein te verzamelen ten einde ze te verbranden, en samen besluiten ze om Rodrigo Borgia in het Vaticaan te vergiftigen. Della Rovere gaat niet over een nacht ijs en leidt de jonge franciscaner novice Antonello op die hij tot zeven keer vergiftigt met een steeds hogere dosis cantarella, waardoor de jonge knaap uiteindelijk een vrij hoge dosis verdraagt zonder te bezwijken. Het tweetal heeft het geluk aan z’n kant, want als de oude voorproever van Borgia toevallig tijdens een vispartijtje in de Tiber verdrinkt, is het Borgia zelf die de jonge franciscaner novice selecteert als zijn opvolger. Het is nog maar een kwestie van tijd én een goed gekozen moment vooraleer Della Roveres wraakgevoelens gestild worden.

Het tweede seizoen van de Canadese serie The Borgias ligt deze zomer in de winkelrekken, terwijl het tweede seizoen van de Europese serie Borgia al maandenlang via betaalsites te gelde wordt gemaakt en in het beste geval als dvd op hetzelfde moment de kleinhandel bereikt. Het wordt een nek-aan-nek-race waarvan we de uitkomst niet durven te voorspellen, want terwijl onze voorkeur destijds uitging naar de Europese serie wegens de gezwinde voortgang van de verhaallijnen, was het de afgelopen 12 maanden vooral de Canadese versie die zeer zichtbaar aanwezig was in de winkels. Ook na twee seizoenen heeft de Amerikaanse bedenker Neil Jordan nog altijd niet het punt bereikt van de concurrerende Europese serie op het einde van seizoen 1. Zoals voorspeld zal hij er minstens drie seizoen over doen om paus Alexander VI ten grave te dragen, maar seizoen 2 is desondanks beresterk en dat komt omdat er voor gekozen is om de politieke context iets meer naar de achtergrond te verdringen ten voordele van verhaallijnen die zich nog meer dan in seizoen 1 op de hoofdpersonages concentreren: de paus en z’n drie kinderen. Ook daarover waren we destijds niet zo gelukkig (en dus kozen we voor de Europese serie), doch als gevolg van een strakkere karakterisering en een reeks zeer interessante ontwikkelingen, moeten we onze mening bijsturen. Of het allemaal historisch waar is, is minder belangrijk – dat gold destijds trouwens ook voor de 5-delige The Tudors - want dit is televisie en fictie en geen documentaire met politiek correcte ambities. Neil Jordan wil z’n publiek vooral amuseren en aan de buis kluisteren en dat is precies wat er gebeurt in seizoen 2 van The Borgias, want de rampen volgen elkaar in sneltempo op en zelfs een schijnbaar welgemeende poging van paus Alexander VI om via gebed, een lange vastenperiode en goede werken ten voordele van de Romeinse bevolking God goed te stemmen en het tij te keren, blijkt nauwelijks aarde aan de dijk te zetten. De seksuele escapades van de paus uit seizoen 1 zijn als sneeuw voor de zon verdwenen en soms krijg je als kijker de indruk dat de heilige vader nu echt wel op het goede pad is, want de macht (ook de politieke) wil hij uiteraard niet opgeven, maar het beteugelen van de geldhonger van de kardinalen van de curie en het schoonvegen van de Romeinse straten, inclusief het inrichten van weeshuizen voor de vele ouderloze kinderen die de stad onveilig maken, het laat een nieuwe wind door het Vaticaan waaien.

Uiteraard zijn typetjes zoals Savonarola en Della Rovere niet te overtuigen van de goede bedoelingen van Rodrigo Borgia en zelfs de pauselijke penningmeester Ascanio Sforza gaat ervan uit dat het om een tijdelijke opschorting van een reeks slechte gewoonten gaat, maar dat de oude stijl over een tijdje gewoon terugkeert. Doch voorlopig is er geen vuiltje aan de lucht, mede omdat het blijft donderen in de schoot van de familie Borgia: Lucrezia heeft ondertussen meer dan 7 huwelijkskandidaten zonder meer afgewezen en de spanningen tussen Juan en Cesare nemen steeds dramatischere afmetingen aan, ook al is het duidelijk dat de door syfilis aangetaste Juan – die bovendien zwaar aan de opium zit wegens een pijnlijke en niet meer te genezen kwetsuur aan z’n bovenbeen – stilaan het contact met de realiteit verliest. Cesare ziet en kans liggen en hij is vastbesloten om die te grijpen.

Onze twijfels over Jeremy Irons als Rodrigo Borgia, alias paus Alexander VI, zijn met dit tweede seizoen definitief van de baan. Neil Jordan en z’n medewerkers hebben besloten om het over een andere boeg te gooien met als gevolg dat er veel meer aandacht wordt besteed aan de karakteruitdieping van het personage. Het toch wat houterige mannetje uit seizoen 1 is mens geworden en Jermey Irons voelt zich schijnbaar uitstekend in die nieuwe rol, want hij typeert Rodrigo Borgia niet meer als de nietsontziende rokkenjager (alhoewel hij uiteraard nog af en toe een groen blaadje lust), maar vooral als een man met gevoelens, met goede en slechte momenten en diep verdriet als de verhaallijnen hem daartoe de kans bieden. En ook Holliday Grainger krijgt ruim de kans om haar talent te bewijzen, want terwijl haar personage in seizoen 1 niet meer was dan een pion op het schaakbordbord van haar vader, ontpopt Lucrezia Borgia zich in seizoen 2 als een zelfbewuste jonge vrouw die niet langer bereid is om met om het even wie in bed te duiken om de belangen van haar vader en haar familie te dienen. Met haar oudere broer Cesare is ze heel erg close, maar van incest tussen broer en zus is er nooit sprake (wat wel het geval is in de historische bronnen over Lucrezia en Cesare, en dezelfde historische bronnen suggereren zelfs dat Lucrezia een incestueuze relatie had met haar vader!).

De Canadese acteur François Arnaud kruipt in de huid van Cesare Borgia, de oudste zoon van de paus, een jongeman die tegen z’n zin in het kardinaalsrood is gedwongen en die z’n ambitie om het pauselijke leger aan te voeren nooit onder stoelen of banken heeft gestopt. Maar het is z’n jongere broer Juan (David Oakes) die die taak van z’n vader heeft gekregen, ook al is hij vrij wispelturig van karakter, onvolwassen en onberekenbaar met een flinke portie zelfoverschatting bovenop. In seizoen 2 wordt het duidelijk dat de diplomatieke Cesare veel meer bereikt met minder geweld en/of bloedvergieten en dat een confrontatie tussen beide broers niet meer te vermijden is. Cesare wacht z’n tijd af, want ondertussen ziet hij hoe Juan stilaan de greep op de realiteit verliest door een snel oprukkende syfilisbesmetting en hoe zijn fysieke conditie voorts ondermijnd wordt door een beenwonde die in het beste geval op amputatie zal uitdraaien. Maar zover zal het niet komen, want Cesare, als bewaarder van de familie-eer, besluit om gepast op te treden, ook al zal hij daardoor z’n vader veel verdriet aandoen.

Het production design is zo mogelijk nog indrukwekkender dan in het vorige seizoen en de camerabewegingen zijn bij momenten gewoon impressief, waarmee The Borgias z’n Europese tegenhanger voor een wel heel grote uitdaging plaatst. Bovendien is in de VS ondertussen het derde seizoen van The Borgias uitgezonden en het heeft er alle schijn van dat een vierde seizoen weldra in de steigers zal staan, wat voor liefhebbers van dergelijke historische kostuumdrama’s uiteraard een extra incentive is om voor de Canadese serie te kiezen, want The Borgias krijgt op die manier stilaan de allures van The Tudors destijds.

Wij keken naar de Duitse Sony-release van The Borgias – Seizoen 2, gewoon omdat die bij onze oosterburen al een tijdje in de winkelrekken ligt (tegen een aantrekkelijke prijs overigens). Wie kiest voor Nederlandstalig op het menu, ziet de bekende Brein/Baf-mededeling passeren, gevolgd door de al even bekende leeftijdwijzer (die alleen in Vlaanderen en Nederland gebruikt wordt). Wat op deze release staat is dus identiek met wat Sony straks ook bij ons in de winkelrekken legt.

In The Art of Fencing (8 min.) wordt aandacht besteed aan de wapenuitrusting van de 15de-eeuwse soldaat en ridder. Hij maakte gebruik van de rapier en de sabel en in de documentaire wijst een specialist op de verschillen tussen de manier waarop die wapens nu en destijds gebruikt worden/werden en wat daarvan overblijft in films en series waarin niet de perfecte techniek centraal staat, maar de spanning die het wapengekletter teweegbrengt. In Instruments of Torture (5 min.) gaat de aandacht naar de foltermethoden om vijanden tot een bekentenis te dwingen. Wie bekend had onderging trouwens uiteindelijk hetzelfde lot als degenen die hij of zij verraden had. De beulen waren meestal tot de dood veroordeelde criminelen die mochten kiezen tussen opgehangen worden of anderen folteren. Daarbij was het belangrijk om de pijngrens van het slachtoffer zo snel mogelijk in te schatten, want een lijk kan uiteraard geen informatie meer verstrekken. Samenzweerders tegen een koning werden meestal op de pijnbank gefolterd, waarbij men aan handen en voeten touwen bevestigde die in tegengestelde richting werden aangespannen waardoor de ledematen langzaam maar zeker van het lichaam werden gescheiden. Ook populair waren vierendelen en ontweien, een methode waarbij de buik werd opengereten en de ingewanden op het vuur gegooid.

In The Borgia Poison (8 min.) vertelt Andrew Meharg, auteur van Venomous Earth, over de vergiften die in de middeleeuwen gebruikt werden. Populair en overal voorhanden (al van in de oudheid) was arseen, een witte stof die vrijkomt bij het bewerken van edele metalen (koper, zilver, goud). 2 à 3 gram zijn voldoende om een slachtoffer te vermoorden, maar in tegenstelling tot wat getoond wordt in The Borgias, duurt het minstens een halfuur vooraleer misselijkheid en hoofdpijn optreden, gevolgd door braakneigingen en ten slotte een daling van de bloeddruk met de dood als gevolg. De documentaire wordt aangekondigd met een spoilerwaarschuwing, want hij bevat gevoelige scènes uit het tweede seizoen die u beter niet vooraf bekijkt. Pittig detail: arseen komt overal voor als gevolg van eroderende rotsen. In Maine en in het zuid-westen van de VS zit het in hoge concentraties in het drinkwater en vooral rijst slorpt grote hoeveelheden op waardoor rijsteters hun levenlang grote doses arseen innemen. Een hoge dosis is meestal fataal, een lage dosis veroorzaakt op termijn kanker.