HOBBIT 1, THE - AN UNEXPECTED JOURNEY EXTENDED EDITION (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2013-11-24
FILM
Eeuwen regeerden de dwergen over de welvarende stad Erebor. Onder het bewind van koning Thrór (Jeffrey Thomas), die meer in goud was geïnteresseerd dan in wat anders, stak de rijkdom op de duur de ogen uit van de noordelijke draak Smaug, die Erebor verwoestte en de dwergen verjoeg. Thrórs kleinzoon Thorin Oakenshield (Richard Armitage), die zich liet opmerken in de oorlogen tegen de trollen, waarin hij de trol Azog the Defiler (Manu Bennett) een armpje kleiner heeft gemaakt, heeft echter een boud plan bedacht: samen met 12 van zijn volgelingen is hij van plan naar de Eenzame Berg te reizen en Smaug te verjagen. Hoe dat precies moet gebeuren weet hij niet, maar bijgelovig als de pest dat ze zijn, vinden ze het maar niks om met zijn dertienen af te reizen, en zijn ze naarstig op zoek naar een veertiende reisgenoot. Ideaal voldoet de kandidaat voor de vacature aan alle kenmerken van een inbreker: hij moet lichtvoetig en onopgemerkt zijn. Hoe die de tonnen goud dan wel moet stelen van de draak, ook daar is het plan nog in een redelijk sketchy fase.
En daar begint het verhaal van onze hobbit Bilbo Baggins (Martin Freeman), wanneer tovenaar Gandalf (Ian McKellen) suggereert dat die wel eens de ideale metgezel voor de dwergen zou zijn. Op een avond komen op Gandalfs aangeven de dwergen één voor één kloppen bij Bilbo, om vervolgens zijn voorraadkast te plunderen. De anders niet op avonturen ingestelde hobbit heeft echter ook bloed van de Took-familie in zijn aderen, wat maakt dat hij toch iets minder een luie papzak is dan zijn soortgenoten. Na het aanhoren van de klaagzang van de dwergen besluit hij - why the hell not - mee op avontuur te gaan, alhoewel hij er zich allicht iets anders bij voorgesteld had. Tijdens de tocht maakt het gezelschap achtereenvolgens op niet al te zachtzinnige wijze kennis met een drietal hongerige - maar gelukkig niet al te slimme - trollen, een cohort aardmannen en de compleet geschifte tovenaar Radagast (Sylvester McCoy), een collega van Gandalf. Die meent dat er een veel groter gevaar dreigt dan de amateuristische poging van de dwergen om hun schat terug te stelen van Smaug, en wanneer het gezelschap uitrust in de elfenstad Rivendel, wordt Gandalf op een vergadering uitgenodigd met Saruman (Christopher Lee), Galadriel (Cate Blanchett) en Elrond (Hugo Weaving). Gandalf meent dat de dwergen de beste kans maken als ze zich zo snel mogelijk uit Rivendel uit de voeten maken, en na onder meer nog een ontmoeting met stenen reuzen en nog een hoop trollengebroed verdwijnt Bilbo in een grot waarin hij een ontmoeting heeft met het meelijwekkende schepsel Gollum (Andy Serkis). Bilbo kan de uitgang niet vinden, en Gollum heeft wel zin in een verse portie hobbitvlees; ze proberen elkaar de loef af te steken in een duel met raadseltjes, dat misschien niet volgens de regels van de kunst gewonnen wordt door Bilbo, die Gollums ring heeft gestolen. De ring verleent zijn drager de kracht om onzichtbaar te worden, en Bilbo weet uit de grot te ontsnappen. De dwergen zijn intussen van de regen in de drop beland, en samen met Gandalf moeten ze uit de klauwen van de trollenkoning blijven. Maar ook Azog heeft nog een eitje te pellen met Thorin.
In een hol in Nieuw-Zeeland woonde eens een regisseur die Peter Jackson heette. Die regisseur had met zijn verfilming van Tolkien's onverfilmbaar geachte The Lord Of The Rings zowel de critici als de financiers weten te paaien. Omdat na de doortocht van de film de Nieuwzeelandse filmindustrie opnieuw op apegapen lag, ontstond het idee om Jackson ook Tolkiens eerste werk, The Hobbit, te laten verfilmen. Jackson zag er aanvankelijk geen brood in en wilde de fakkel graag doorgeven aan zijn collega Guillermo Del Toro (Hellboy), maar omwille van diverse agendaconflicten belandde het project toch op Jacksons eigen monteertafel. Het heeft bovendien even geduurd om de rechten van de film uit te klaren, want in een duister ver verleden had filmmaatschappij MGM de rechten op een verfilming van The Hobbit gekocht, en na het eclatante succes van The Lord Of The Rings zouden ze wel gek geweest zijn om die kip met gouden eieren te slachten. Jackson besloot echter om het relatief simpele kinderboek, dat qua complexiteit compleet niet kan tippen aan de magnum opus-sequel, wat aan te dikken met wat er nog allemaal aan restmateriaal in Tolkiens uitvoerig gedocumenteerde archief te vinden was, en om de kassa op volle toeren te laten draaien werd het relatief dunne boek ook nog eens in twee, later in drie delen gesplitst: An Unexpected Journey, The Desolation Of Smaug en There And Back Again.
Qua beleving is het fijn om te zien dat de art designers van Wingnut voor het creëren van een visueel feest de lat even hoog hebben gelegd als voor The Lord Of The Rings. De plot aandikken tot bijna drie uur is evenwel hier en daar wat te veel van het goede. Er wordt mooi naar de climax toegewerkt, zijnde de confrontatie tussen Bilbo en Gollum, maar de weg daarnaartoe is geplaveid met een hoop niet altijd even ter zake doende nevenplots en soms rommelige actiescènes. Ik vraag me af wat Tolkien bijvoorbeeld zou zeggen van de prominente rol die de ééndimensionale Azog the Defiler heeft toebedeeld gekregen, terwijl die in het boek welgeteld één keer wordt genoemd, en dan nog als een randbemerking. Ook de toevoeging van Saruman en Galadriel is compleet overbodig, en duidelijk alleen maar gedaan om een tie-in met Jacksons vorige kassucces te smeden. In de proloog van de film krijgen we zelfs Ian Holm als de oude Bilbo en Elijah Wood als Frodo te zien, wat nog enigszins te verantwoorden is om toch nog eens te onderstrepen dat Ian Holm en Martin Freeman wonderlijk genoeg als respectievelijk de oudere en de jongere incarnatie van een zelfde personage kunnen doorgaan. De spirituele weg die Bilbo aflegt, van de outcast tot de zelfs door Thorin Oakenshield gerespecteerde metgezel, is een ondiep riviertje vergeleken met de kolkende maalstroom waarin Frodo in Jacksons andere trilogie werd meegesleurd. Duidelijk probeerde Jackson The Hobbit een epische draagkracht toe te dichten die het verhaal zelf eigenlijk niet heeft. Zo is de gevreesde ring uit The Lord Of The Rings in The Hobbit niet meer dan een handige gimmick waarmee Bilbo zich op gezette tijden onzichtbaar kan maken. De dwergen passen meer in het concept van het kinderboek thuis, maar zijn niet echt fantastisch uitgewerkt en feitelijk onderling verwisselbaar.
Tenmidden van de overdosis CGI-effecten zijn er toch enkele fijne lichtpuntjes te bemerken. Het acteerwerk van Richard Armitage is er zo eentje, alsook het gemak waarmee Ian McKellen in zijn glansrol van Gandalf kruipt. De andere dwergen blijven in de casting wat onderbelicht, en Jackson brengt met onder meer Barry Humphries (Dame Edna Everage) te casten als goblin-koning toch een ietwat rare keuze ten berde. Wie zijn marktwaarde echter het meest zal zien stijgen door toedoen van deze film is zonder twijfel Martin Freeman, die als jonge Bilbo twijfelt of hij nu gefascineerd moet zijn door het onverwachte bezoek van de dwergen, of toch beter een neus trekt en de bezoekers eerder aanziet voor iets wat hij beter van zijn schoenzolen had geschraapt. Deze subtiele vertolking blijft hij de hele film volhouden en als het tempo niet altijd even goed zit, dan wordt veel goedgemaakt doordat je weer naar elke scène met hem in reikhalzend uitkijkt. De tweede kijkbeurt doet The Hobbit overigens goed, maar dat kan ook wel te maken hebben met het feit dat ik bij de theaterbeleving ietwat gestresst het verhaal heb gevolgd onder invloed van een niet optimaal rekbare blaas.
Wat de uitgebreide versie van de film betreft, deze marketing gimmick is bijna verplichte kost geworden doordat Peter Jackson het aan zijn eigen reputatie verplicht is om een extended edition te maken. Bij Lord Of The Rings werkte dat perfect, want er was nog genoeg materiaal uit de boeken onbehandeld om pér film meer dan een half uur er bij aan te breien. The Hobbit is als boek niet zo dik als één deel van Tolkiens trilogie, is dan nog eens over drie films verdeeld, en er dan nog materiaal aan toevoegen is een beetje net als Gollums leven de boel kunstmatig rekken. Weliswaar zien we onder meer een schattige Bilbo als hobbitkindje Gandalf lastigvallen, houdt Bilbo nog een lange dialoog met Elrond en als klap op de vuurpijl zingt de Goblinkoning ook nog een liedje - het boek The Hobbit bevat in elk hoofdstuk muziek - maar het maakt de film er niet beter of slechter op. Alleen langer.
BEELD EN GELUID
Net als bij de gewone editie is de verlengde versie tot in de puntjes afgewerkt. De fotografie is beeldig, en stelt nergens teleur, niet in de idyllische Shire, in het fabelachtige Rivendel, bij de nachtelijke ontmoeting met de drie hongerige trollen of in de donkere krochten van de aardmannen. De kleurfilters doen een beetje denken aan die van de herwerkte versie van The Fellowship Of The Ring op de 15-diskversie. Er wordt nogal eens gegoocheld met niet evidente kleuren zoals okergeel en veel turqoise. De huidstinten doen wat gestileerd aan, en scènes zoals die waarin je een klein stukje Smaug onder een berg goud zich in zijn rijkdommen ziet wentelen, neigen té overduidelijk naar CGI. Maar er is voor de rest veel goeds te zeggen over deze release: de zwarttinten zijn in zowat elke situatie voorbeeldig, de randen zijn scherp en de kleuren vloeien nergens in elkaar over. De rijke details van het art direction-departement waar blijkbaar niet op een Nieuwzeelandse dollar meer of minder gekeken werd, komen zonder uitzondering goed in beeld. Ik zou zelfs durven stellen dat er nergens problemen met macroblocking of artefacts te zien is. De DTS-HD MA 7.1-geluidstrack is ook al een solide verkoopsargument: de ruimtelijke mogelijkheden worden optimaal benut, de dialogen zijn scherp en - wat in dit soort bombastische producties al eens voor problemen durft zorgen - dialogen en geluidseffecten zijn perfect in evenwicht, zodat je bij het begin van de film het volume netjes kan instellen en voor de rest van de kijkbeurt niet meer aan de volumeknop moet komen. Hoogtepunt van de voorstelling is ongetwijfeld de scène waarin de dwergen en Gandalf in de ondergrondse stad uit de klauwen van de goblin-koning trachten te ontsnappen. (Lijkt dit op de beschrijving van de theatrical cut? 't Kan kloppen: de twee zijn ononderscheidbaar.)
EXTRA'S
Bij het bonusmateriaal wordt de korte documentaire "New Zealand: Home of Middle-Earth" (6:35) hernomen, een kort stukje dat blijkbaar vooral gericht is op het lokken van toeristen naar de natuurpracht van Jacksons heimat. De eerste disk bevat daarnaast nog een substantieel interessante audiocommentaartrack door Peter Jackson en Philippa Boyens, die het onder meer hebben over de lange geschiedenis van totstandkoming; natuurlijk is dit veel minder dan de vier audiotracks die de Lord Of The Rings-trilogie bood, maar dat was dan ook een beetje overkill naar de andere kant toe. Alleszins was het anders plezierig geweest om ook van de acteurs een bijdrage te mogen beluisteren. Eén zeer negatief punt echter: de commentaartrack is enkel in het Frans ondertiteld. Wij dachten dat Warner zich niet zou bezondigen aan et pour les Flamands la même chose. We dachten verkeerd. Foei!
Disks 2 en 3 bevatten The Appendices Part 7: A Long Expected Journey en The Appendices Part 8: Return To Middle-Earth, waarmee er na de bonusdisks op de extended edition van The Return Of The King gewoon doorgenummerd wordt. Belangrijke verandering echter is dat het bonusmateriaal niet langer op dvd's staat, maar op Blu-rays, en daardoor in high definition kan gepresenteerd worden.
In Introduction By Peter Jackson (1:54) verwelkomt opperhobbit Jackson ons op de disks met de aanhangsels, en hij verheugt ons alvast met het blijde nieuws dat er ook van The Desolations Of Smaug een uitgebreide versie zit aan te komen. De langste bijdrage op deze disk is de documentaire The Journey Back To Middle-Earth (48:19). De documentaire biedt een overzicht op de bijzonder gargantueske productie waarbij een leger aan ontwerpers van kostuums, experts in speciale effecten en make-up en location scouts aanrukken om de voorbereidingen voor het filmen te treffen. We zien onder meer ook de acteurs die de dwergen vertolken zich voorbereiden op hun rol. In Riddles In The Dark (17:00) bereiden Peter Jackson, Jackson, Martin Freeman en Andy Serkis zich voor op de legendarische scène aan het einde van de film waarin Bilbo Gollum de Ene Ring afhandig maakt. Opnieuw valt daarbij vooral het professionalisme van Andy Serkis op, die niets aan het toeval wenst over te laten. In An Unexpected Party (25:28) krijgen we achtergrondinformatie bij de scène waarin de dertien dwergen van Thorin Oakenshield Bilbo's hol binnenvallen en zijn voorraadkast leegeten, met daartussen ook nog eens een rondlopende, verwarde Gandalf. Diverse oude trucjes met schaling van de decors en nieuwe trucjes met motion capture maken deze bijzonder moeilijk te filmen scène mogelijk. In Roast Mutton (17:12) leren we dat de scène met de drie hongerige trollen is gefilmd via motion capture, waarbij drie van de acteurs die dwergen vertolken, William Kircher, Peter Hambleton en Mark Hadlow, zich in een motion capture-kostuum laten hijsen. Bastion Of The Greenwood (10:41) neemt ons mee met ex-Doctor Who-acteur Sylvester McCoy en zijn stuntman Tim Wong naar het bos, waar we getuige zijn van de digitale creatie van Radagasts bosvriendjes, en waar we leren hoe de dollemansrit van Radagast werden gecreëerd. In A Short Rest (29:12) zien we enkele oudgedienden, zoals Ian McKellen, Cate Blanchett, Hugo Weaving , Christopher Lee, Ian Holm en Elijah Wood aan het werk. De eerste drie passen kostuums voor hun bijeenkomst in Rivendel, de laatste drie wonen een Lord Of The Rings-reüniefeestje bij. In Over Hill (13:40) zien we de creatie van de twee vechtende stenen reuzen gepaard gaan met een hoop stuntwerk. Under Hill (19:15) zet daarentegen Barry "Dame Edna Everage" Humphries op de troon van het aardmannetjesrijk, waar hij zich mag voorbereiden om de stem van The Goblin King in te spreken. Ook hier weer wordt een overdaad aan computereffecten gebruikt om de verbluffend gedetailleerde wereld van de goblins in beeld te brengen. Out Of The Frying Pan (16:07) is een verslag van het filmen van de laatste scène waarin de dwergen van Thorin vanuit de bomen weerwerk proberen te bieden tegen de orcs van Azog the Defiler. Totnogtoe werden de making of-productiefeaturettes in de volgorde getoond waarin ze in de film voorkomen, maar voor de volgende featurettes is dat niet meer het geval. In Return To Hobbiton (18:35) krijgen we een making of van de openingsscène waarin de kleine Bilbo de aandacht probeert te trekken van Gandalf op het vuurwerkfeestje van de oude Took. In The Epic of Scene 88 (8:28) zijn de location scouts naar een afgelegen streek in Nieuw-Zeeland getrokken om vanuit een helikopter de achtervolgingsscène met de Wargs te schieten. The Battle of Moria (10:57) toont ons de shots voor een greenscreen waarin de uitgebreide proloog wordt in beeld gebracht. Tijdens Edge of the Wilderland (22:37) worden de principiële opnames beëindigd na 266 dagen filmen, en zien we hoe de acteurs vriendschapsbanden hebben gesmeed. Daarna volgt in Home is Behind, the World Ahead (11:40) het lange en tedieuze proces van het toevoegen van speciale effecten. In deze featurette krijgen de fans waar ze de hele disk al op het wachten zijn: enkele scènes uit The Desolation Of Smaug.
De tweede bonusdisk bevat meer lange bijdragen, en vangt aan met The Company of Thorin (1:02:41), een zesdelig portret van de vijf verschillende dwergenfamilies die Thorin op zijn queeste vergezellen. Deze featurette zet beter dan de film de verschillende dwergenkarakters in de schijnwerpers, want in de film zijn de diverse dwergen jammer genoeg iets te onderling inwisselbaar. Aangezien ze met dertien zijn, en dertien een ongeluksgetal is, wordt deze featurette gevolgd door Mr. Baggins: The 14th Member (16:10), waarin we het belangrijke castingproces zien waar uiteindelijk acteur Martin Freeman is uitgekomen om het belangrijkste personage uit de film te spelen, ondanks het feit dat hij al een voltijdse taak heeft aan het spelen van dr Watson in Sherlock - het probleem werd deels opgelost door ook zijn tegenspeler Benedict Cumberbath een (stem)rol te geven in de Hobbit-trilogie. Durin's Folk: Creating the Dwarves (57:25) is een lange bijdrage over het creëren van de dwergen: hun make-up, hun kledij, hun rekwisieten én de speciale effecten waardoor ze naar dwergengrootte worden herleid. The People and Denizens of Middle-Earth (58:09) behandelt vervolgens de andere kleurrijke figuren die Midden-Aarde bevolken, zoals de trollen en de goblins, alsook de door Sylvester McCoy briljant neergezette Radagast. Realms of the Third Age: From Bag End to Goblin Town (58:59) neemt ons mee naar de creatie van de uitgebreide sets, van Hobbiton tot Rivendel, die tegelijk als visitekaartje moeten dienen om opnieuw een boost te geven aan de toeristische sector van Nieuw-Zeeland. Muziek is een belangrijk onderdeel van de films - het boek bevat in elk hoofdstuk wel een passage die gezongen dient te worden - en enkele van de lyrics van Tolkien zoals Blunt The Knives en de elegie The Misty Mountains van de dwergen, die het hoofdthema van de film is geworden, zijn briljant op muziek gezet. Hiervan zijn we getuige in The Songs of The Hobbit (32:32). Beide discs sluiten af met een reel credits.
CONCLUSIE
De uitgebreide versie van The Hobbit is qua verhaal gelijkwaardig aan de theatrical cut; het scenario is al danig veel uitgerokken, en met deze extended edition bewijst Jackson alleen maar dat er nóg meer rek op zit. Waar u deze versie écht voor moet aanschaffen is voor de uitgebreide extra's. Waar ik overigens een punt van aftrek voor het ontbreken van een Nederlands ondertitelingsspoor op de commentaartrack.
Studio:
Warner
Regie:
Peter Jackson
Met:
Martin Freeman, Ian McKellen, Richard Armitage, Andy Serkis, Sylvester McCoy, James Nesbitt, Ken Stott, Cate Blanchett, Ian Holm, Christopher Lee, Hugo Weaving, Elijah Wood, Andy Serkis
Beeldformaat:
2.40:1 HD
Geluid:
Engels DTS-HD MA 7.1
Frans Dolby Digital 5.1
Italiaans Dolby Digital 5.1
Spaans Dolby Digital 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Frans, Spaans, Engels CC, Italiaans CC
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Documentaire "New Zealand: Home of Middle-Earth"
• Inleiding door Peter Jackson
• Opening
• Documentaire "The Journey Back to Middle-earth"
• Documentaire "Riddles in the Dark"
• Documentaire "An Unexpected Party"
• Documentaire "Roast Mutton"
• Documentaire "Bastion of the Greenwood"
• Documentaire "A Short Rest"
• Documentaire "Over Hill..."
• Documentaire "...Under Hill"
• Documentaire "Out of the Frying Pan..."
• Documentaire "Return to Hobbiton"
• Documentaire "The Epic of Scene 88"
• Documentaire "The Battle of Moria"
• Documentaire "Edge of the Wilderland"
• Documentaire "Home Is Behind, the World Ahead"
• Documentaires "The Company of Thorin"
• Documentaire "Mr. Baggins: The 14th Member"
• Documentaire "Durin's Folk: Creating the Dwarves"
• Documentaire "The Peoples of Middle-Earth"
• Documentaire "Realms of the Third Age: From Bag End to Goblin Town"
• Documentaire "The Songs of The Hobbit"
• Credits
